Ondanks de coronacrisis groeide de Nederlandse zonnesector vorig jaar met 41%. Volgens het Nationaal Solar Trendrapport 2021 van onderzoeksbureau Dutch New Energy Research werd er voor 2,9 Gigawatt aan zonnepanelen geïnstalleerd, waardoor Nederland de symbolische grens van 10 Gigawatt aan geïnstalleerd vermogen doorbrak.
Nederland staat in de Europese top-5 van landen met de meeste zonnepanelen. Op Duitsland na is er zelfs geen enkel ander land met zoveel panelen per inwoner. Vorig jaar hebben we dan ook de mijlpaal bereikt van 1 miljoen woningen met panelen op het dak. Inmiddels zorgt de sector ook voor 25.000 voltijdsbanen.
Eigen woning verbeteren In 2020 waren consumenten meer thuis en groeide de bereidheid om de eigen woning te verbeteren. Mede hierdoor werd er voor het eerst meer dan 1 Gigawatt aan zonnepanelen geïnstalleerd in de residentiële sector, met een totaal nieuw geïnstalleerd vermogen van 1,1 Gigawatt. De commerciële sector had vorig jaar last van leveringsproblemen en lockdowns, maar werd gesteund door ruimere subsidiedeadlines. Zo werd hier toch nog voor 1,8 Gigawatt aan nieuw geïnstalleerd vermogen gerealiseerd.
Groei zal doorzetten De verwachting is dat de groei dit jaar doorzet, mede doordat projecten die door de coronacrisis werden uitgesteld, dit jaar alsnog zullen worden gerealiseerd. Nederland ligt dan ook op koers om de huidige ambitie voor zonnestroomcapaciteit uit het klimaatakkoord ruim voor 2030 te bereiken.
Het kabinet maakt €18,3 miljoen vrij voor versterking van de onderzoeksfaciliteiten gericht op de energietransitie. Deze middelen worden verleend aan ...
Kiwa heeft gisteren een kwaliteitsregeling voor zonne-energie geïntroduceerd. De brancheorganisaties Techniek Nederland en Holland Solar vinden dit onnodig en zelfs ...
Een zonnewarmtenet blijkt technisch en financieel haalbaar om bestaande wijken te verduurzamen en aardgasvrij te maken, zo heeft een consortium van wetenschappers en bedrijven onder leiding van de TU Delft aangetoond. Het consortium heeft dit concept technisch uitgewerkt en voor een bestaande Haarlemse jarendertigwijk technisch en financieel doorgerekend. Daarnaast is in een proefopstelling in The Green Village in Delft aangetoond dat het systeem werkt. Hiermee ligt er een ontwerp klaar voor het duurzaam verwarmen van huizen van een hele wijk, zonder dat een externe warmtebron nodig is.
Om de doelen uit het klimaatakkoord te behalen, wordt hard gezocht naar manieren om bestaande wijken en gebouwen te verduurzamen en van het aardgas te ontkoppelen. Het zonnewarmtenet is een van de mogelijke oplossingen die het afgelopen jaar is ontwikkeld en getest. Dit net bestaat uit PVT-panelen (zonnepanelen die zowel warmte als elektriciteit opwekken) op het dak, een zeer lage temperatuur warmtenet gekoppeld aan een warmte/koudeopslag onder de grond en een warmtepomp in iedere woning. Op deze manier worden de woningen op een energieneutrale manier voorzien van warm water, verwarming in de winter en koeling in de zomer.
Slimme verdeling van warmte Een speciale ‘afleverset’, een kastje met leidingen, pompjes en kleppen, zorgt ervoor dat de warmte van de het warmtenet en de PVT-panelen optimaal benut wordt. In de zomer wordt alle overtollige PVT-warmte via het netwerk in de ondergrondse opslag opgeslagen. In de tussenseizoenen wordt de warmte zowel geleverd door de PVT-panelen als door het netwerk vanuit de warmte/koudeopslag. In de winter wordt de warmte hoofdzakelijk uit de warmte/koudeopslag geleverd, waardoor de warmtepomp een hoog rendement kan halen. Een proefopstelling van het zonnewarmtenet is gebouwd en succesvol getest op The Green Village op de TU Delft.
Klaar voor duurzame wijkoplossing De resultaten van de studie in Haarlem en de proefopstelling in Delft zijn overtuigend, aldus de initiatiefnemers. Het ontwerp van het zonnewarmtenet is volledig uitgewerkt. Zo is het benodigde aantal PVT-panelen per woning vastgesteld, maar ook de benodigde temperatuurniveaus voor warmteopslag en warmtedistributie. Daarnaast is getoetst hoe alle regelingen stabiel met elkaar kunnen functioneren. Aan de hand daarvan is geconcludeerd dat het systeem technisch werkt en de huizen in de wijk het hele jaar rond, met behulp van de panelen en het zonnewarmtenet, van genoeg warmte worden voorzien. De opgewekte elektriciteit uit de panelen is voldoende voor het functioneren van de warmtepomp.
Meest duurzame wijkoplossing Het systeem is daarmee energieneutraal voor de warmtelevering. Ivo Pothof, onderzoeker bij TU Delft en Deltares, is enthousiast over het zonnewarmtenet: “Het is de meest duurzame wijkoplossing voor de bestaande bouw die ik ken, omdat er via de PVT-panelen maximaal gebruik wordt gemaakt van lokale energie. Het concept is uitgebreid vergeleken met andere oplossingen voor bestaande woonwijken en komt in al die vergelijkingen naar boven drijven.’
Financiële haalbaarheid Ook op financieel gebied blijkt het zonnewarmtenet een interessant concept. Aan het begin moet een forse investering gedaan worden, maar daarna zijn er geen variabele energiekosten meer. Hierdoor is het zonnewarmtenet na enkele jaren goedkoper dan gas en de meeste andere alternatieven. De jaarlijkse kosten bestaan dan alleen uit onderhoud en aflossing van de gedane investering. De eigen elektriciteitsbehoefte van de warmtepomp wordt door de PVT-panelen opgewekt én het elektriciteitsnet hoeft niet te worden verzwaard, omdat er geen piekverbruik is in de winter. Met voldoende participatie uit de wijk en bij een laag rentepercentage is het zonnewarmtenet dus ook financieel een interessante oplossing.
Implementatie Het consortium, bestaande uit de TU Delft, Deltares, Greenvis, Stichting SpaarGas, Triple Solar, Fortes Energy Systems, de WarmteTRansitieMakers en ENGIE hoopt dat het zonnewarmtenet een gangbare methode wordt om bestaande wijken te verduurzamen.
Installatietechniek is vaak maatwerk. Bijna geen project is hetzelfde. Een goed voorbeeld hiervan zijn de installatieprojecten in dit artikel. Stuk ...
Bij woningbouw en het gasloos renoveren van bestaande gebouwen is een warmpomp al snel de eerste keuze. Het komt echter regelmatig voor dat het niet mogelijk is om een bodembron aan te leggen, een buitenunit te plaatsen of ventilatielucht als bron toe te passen. Voor dit soort situaties is er een relatief nieuw bronsysteem beschikbaar dat functioneert in combinatie met een water/water-warmtepomp van NIBE: PVT warmtepomppanelen van Triple Solar. Op donderdagmiddag 12 november a.s. verzorgen NIBE en Triple Solar samen een gratis webinar over deze combinatie.
In het gratis webinar zullen onder meer de volgende onderwerpen aan bod komen:
-Typen warmtepompen: kort overzicht
-Werking en specificaties van PVT warmtepomppanelen
-Dit maakt de NIBE/Triple Solar combinatie uniek
-Ontwerpen, calculeren en dimensioneren van een installatie
-Voordelen van NIBE/Triple Solar in verschillende exploitatievormen
-Investeringen, financieringsmogelijkheden en subsidies
-Montage: werk voor specialisten?
Ook zal nader worden ingegaan op enkele referentieprojecten waarin PVT panelen zijn toegepast in combinatie met een NIBE water/water-warmtepomp. Deelnemers hebben tijdens het webinar ruimschoots de gelegenheid om vragen te stellen. Vragen die niet tijdens het webinar kunnen worden behandeld, worden na afloop per mail beantwoord.
Aanmelden Aanmelden voor dit gratis webinar kan hier.
In Woudenberg realiseert Unica Energy Solutions in opdracht van energie-exploitant Eteck een regeneratiedak met PVT-panelen van Triple Solar. Hiermee wordt ...
Kiwa heeft gisteren een kwaliteitsregeling voor zonne-energie geïntroduceerd. De brancheorganisaties Techniek Nederland en Holland Solar vinden dit onnodig en zelfs onwenselijk. De organisaties roepen installateurs op om zich te laten erkennen op basis van de InstallQ-regeling of zich te laten certificeren op basis van het Zonnekeur of een uitbreiding op de bestaande BRL-6000 certificering. Tegelijkertijd worden opdrachtgevers opgeroepen om alléén erkende of gecertificeerde zonne-energie-installateurs in te schakelen.
Beide organisaties vinden de door Kiwa geïntroduceerde kwaliteitsregeling voor zonne-energie onnodig aangezien er al jaren een breedgedragen erkennings- en een certificeringsregeling is voor vakbekwame zonne-energie-installateurs. ‘Alleen bedrijven die een speciale opleiding voor het plaatsen en inspecteren van zonne-energie-installaties hebben gevolgd, komen in aanmerking voor de erkenning of de certificering Zonnekeur. Deze installateurs kennen de normen en eisen die aan zonne-energie-installaties worden gesteld. Wanneer opdrachtgevers vakbekwame installateurs -dus met erkenning of Zonnekeur- inschakelen is de kwaliteit gewaarborgd.’
De onwenselijk schuilt ‘m volgens de brancheorganisaties in het feit dat de Kiwa-kwaliteitsregeling transparantie en duidelijkheid naar zowel opdrachtgevers als installateurs verkleint in plaats van vergroot.
‘Kiwa keurmerk levert geen bijdrage’ Zowel Techniek Nederland als Holland Solar roepen de installateurs op om zich te laten erkennen (op basis van de InstallQ-regeling) of zich te laten certificeren (op basis van het Zonnekeur of een uitbreiding op de bestaande BRL-6000 certificering). Tegelijkertijd roepen zij opdrachtgevers op om alléén erkende of gecertificeerde zonne-energie-installateurs in te schakelen. Deze aanpak is wat betreft Techniek Nederland en Holland Solar de enige manier om kwalitatieve zonne-energiesystemen te garanderen en ondeskundige installateurs van de markt te weren. Een keurmerk van Kiwa levert daar geen enkele bijdrage aan.
Particulieren die in 2019 een warmtepomp of zonneboiler kochten, krijgen 6 maanden extra tijd om het apparaat te laten installeren. Dit geldt voor de installatie in een eigen nieuwbouwwoning waarvoor de omgevingsvergunning na 30 juni 2018 is aangevraagd.
Dit besluit is genomen vanwege COVID-19. Voor particulieren is het in deze covidsituatie niet altijd mogelijk om het apparaat voor de uiterlijke datum van 1 juli 2020 te laten installeren. De uiterlijke installatietermijn is nu verschoven naar 1 januari 2021.
Subsidieaanvraag Verder blijft gelden dat een particulier vanaf de dag van installatie 6 maanden de tijd heeft om een subsidieaanvraag in te dienen. Particulieren vallen niet onder de overgangsregeling met een nieuwbouwwoning waarvoor de omgevingsvergunning na 30 juni is aangevraagd en die een warmtepomp en/of een zonneboiler na 31 december 2019 hebben aangeschaft. Zij komen dus niet in aanmerking voor subsidie. Voor zakelijke partijen geldt deze overgangsbepaling niet.
De markt van zonnepanelen lijkt vooralsnog weinig last te ondervinden van de coronacrisis. Leveringsproblemen zijn bijna opgelost en installateurs hebben zelfs hogere verwachtingen voor de markt. In de residentiële sector is het aantal verwachte installaties in mei en juni maar 8% lager dan normaal, zo blijkt uit de tweede white paper van onderzoeksbureau Dutch New Energy Research over de impact van de crisis op de Nederlandse zon-pv-sector.
“Mensen zijn meer thuis en hebben tijd om hun huis te verbeteren,” vertelt Rolf Heynen, directeur van Dutch New Energy Research, op de site van Solar Solutions. “Nu veel vakanties niet door gaan, merken installateurs dat consumenten hun vakantiegeld inzetten om zonnepanelen aan te schaffen. Dat zorgt immers voor een directe kostenbesparing die de komende jaren goed van pas kan komen.”
Fabrikanten ook positiever Ook fabrikanten zijn optimistischer gestemd. Dacht twee maanden geleden nog 78% van de fabrikanten dat zij minder zouden leveren als gevolg van de coronacrisis, inmiddels is dat percentage gedaald tot onder de helft. 38% van de fabrikanten denkt inmiddels zelfs méér te leveren dan voorheen.
Zakelijke sector nog wel een zorg Rolf Heynen: “De sector drijft op een sterker dan verwachte residentiële sector. De huidige financiële onzekerheid zorgt er wel voor dat de zakelijke sector nog steeds een afname tot 31% minder installaties in juni laat zien. Positief is wel dat zakelijke klanten aan installateurs vertellen dat het om uitstel en niet om afstel van investeringen gaat.”
Dutch New Energy Research is een onderzoeksbureau voor de Nederlandse zonne-energiemarkt. De tweede white paper over de gevolgen van de coronacrisis op de Nederlandse zon-pv-sector is gebaseerd op onderzoek onder 97 bedrijven
Ruim 6.000 projecten voor zonne-energie op daken dreigen niet door te gaan doordat de subsidiepot leeg is. Dit brengt het behalen van de klimaatdoelen voor dit jaar – 14% hernieuwbare energie en 25% CO2-emissie-reductie – in gevaar. Daarom roept een brede coalitie van onder meer Techniek Nederland, Holland Solar, FME, VNG, Urgenda en de milieuorganisaties in een brief minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat op om het budget voor SDE+-subsidie te verhogen en de projecten alsnog te honoreren. Dit levert naar schatting dit jaar nog een halve Mton CO2-reductie en 1,5 TWh extra duurzame energie op.
De coalitie wijst erop dat het geld voor de verhoging van de SDE+-subsidie al beschikbaar is via de Opslag Duurzame Energie. Door de 6.000 projecten uit te voeren, is de kans groot dat ons land alsnog het klimaatdoel voor dit jaar behaalt en daarmee het risico op een boete van de Europese Commissie kan voorkomen of beperken. Volgens Europese afspraken over de opwekking van duurzame energie moet dit jaar minimaal 14 procent uit een duurzame bron komen.
Breed draagvlak Volgens de coalitie is er een breed draagvlak bij ondernemers, gemeenten en maatschappelijke organisaties voor uitvoering van de projecten. Belangrijk voordeel is dat installateurs nieuwe zonne-energieprojecten snel kunnen realiseren waardoor ze dit jaar nog bijdragen aan het realiseren van de klimaatdoelstellingen.
Energietransitie vaart geven De ondertekenaars van de brief roepen minister Wiebes en de Vaste Kamercommissie voor Economische Zaken en Klimaat op de mogelijkheden voor subsidiëring van zonne-energie op daken de komende jaren te verruimen en daarmee de energietransitie extra vaart te geven. Zij willen daarover op korte termijn een gesprek met minister Wiebes.
Behalve Techniek Nederland, Holland Solar, FME, VNG, Urgenda en de milieuorganisaties hebben ook NVDE, gemeente Amsterdam, gemeente Utrecht, Gemeente Den Haag, Gemeente Rotterdam, Energie Samen en MVO-Nederland de brief aan minister ondertekend.
In 2019 werden er 8,1 miljoen zonnepanelen geïnstalleerd in Nederland, waardoor het totaal opgestelde vermogen met 53% steeg tot bijna 7 gigawatt. Dit blijkt uit het Nationaal Solar Trendrapport 2020 van onderzoeksbureau Dutch New Energy Research. De sterke groei zorgt wel voor capaciteitsproblemen op het elektriciteitsnet. Een forse upgrade van het Nederlandse stroomnet is daarom noodzakelijk.
“Nederland is bezig aan een serieuze inhaalrace,” aldus Rolf Heynen, directeur van onderzoeksbureau Dutch New Energy Research. “In vergelijking met de rest van Europa halen we nog steeds maar een klein deel van onze energie uit duurzame bronnen. We horen nu echter wel tot de wereldwijde top wat betreft het aantal zonnepanelen dat we jaarlijks installeren.”
Capaciteitsproblemen Dankzij de 8,1 miljoen nieuwe panelen is de zon inmiddels goed voor ruim 5% van de totale Nederlandse elektriciteitsproductie. De overheid heeft al subsidies toegekend voor genoeg projecten om dit aandeel in de komende jaren te verdubbelen. Maar deze sterke groei zorgt wel voor capaciteitsproblemen op het elektriciteitsnet.
Netcapaciteit tijdig vergroten Rolf Heynen: “Vooral in de noordelijke provincies lopen de netbeheerders tegen hun grenzen aan. Hierdoor staat er nu voor 750 MWp aan projecten stil: net zo veel als nodig is om alle huishoudens in een stad als Breda van stroom te voorzien. Om de Nederlandse klimaatdoelen te halen is het dan ook van essentieel belang om de netcapaciteit tijdig te vergroten.”
Het onderzoek voor het Nationaal Solar Trendrapport 2020 werd uitgevoerd door onderzoeksbureau Dutch New Energy Research in samenwerking met Techniek Nederland, de ondernemersorganisatie voor de installatiebranche, en Solar Solutions International, de grootste vakbeurs voor zonne-energie in Noordwest-Europa. Het volledige rapport (à €175 excl. BTW) en de gratis samenvatting zijn te downloaden op www.solarsolutions.nl/trendrapport.
Techniek Nederland en Holland Solar ontvangen signalen dat verzekeraars de premies voor zonne-energie-installaties sinds deze zomer soms wel verdubbelen in verband met een mogelijk brandrisico. Beide brancheorganisaties maken zich zorgen over deze ontwikkeling die ertoe kan leiden dat zakelijke opdrachtgevers en consumenten de aanschaf van zonnepanelen gaan heroverwegen. Zij willen zo snel mogelijk in gesprek met het Verbond van Verzekeraars om tot een oplossing te komen.
Er zijn in ons land circa 1 miljoen daken met zonnepanelen; dit jaar zijn er 23 brandincidenten geregistreerd, ofwel 0,0023%. Het verzekeringsrisico van zonnepanelen op daken is dus klein, aldus Techniek Nederland. De branchekoepel stelt dat zonne-energie-installaties onmisbaar zijn als we de klimaatdoelstellingen willen halen. ‘Dat kan alleen als verzekeraars reële premies en eisen hanteren die passen bij het beperkte risico van zonnepanelen op bedrijfsdaken (en op daken van woningen).’ Techniek Nederland en Holland Solar willen het Verbond van Verzekeraars ondersteunen bij het inschatten van de risico’s op brandincidenten.
Erkenning en certificering Wat betreft beide brancheorganisaties is elk brandincident er een teveel. Veiligheid staat altijd voorop. Daarom is er al jaren een breed gedragen erkennings- en een certificeringsregeling voor vakbekwame zonne-energie installateurs. Alleen bedrijven die een speciale opleiding voor het plaatsen en inspecteren van zonne-energie-installaties hebben gevolgd, komen in aanmerking voor de erkenning of de certificering Zonnekeur. Deze installateurs kennen de normen en eisen die aan zonne-energie-installaties worden gesteld, óók (en vooral) op het gebied van veiligheid. De brancheorganisaties vinden dat álle zonne-energie installateurs in ons land aan deze eisen moeten voldoen.
Er is een nieuwe versie van het Handboek Zonne-energie verschenen. Hij is aangepast aan de huidige techniek met de onderwerpen zonnewarmte, zonnestroom, energieopslag, veldsystemen en bouwkundige integratie. Elk onderdeel is opgebouwd conform het Model Kwaliteitsbeheersing Klimaatinstallaties (MKK). Ook bevat het referentiedetails voor integratie van zonne-energiesystemen in daken en gevels.
Het ‘Handboek Zonne-energie, Bouwkundige- en installatietechnische richtlijnen voor zonne-energiesystemen’ bestaat sinds 2012. Een eerste update kwam uit in 2016 zodat het handboek al voldeed aan de meest recente technieken en wetgeving.
Het handboek is voornamelijk bedoeld voor de professional die met zonne-energiesystemen werkt, zoals opdrachtgevers, adviseurs en installateurs. Het vernieuwde handboek is beschikbaar via de ISSO-Kennisbank
In de nieuwe circulaire wijk Buiksloterham heeft Westpoort Warmte het grootste zonnedak van Amsterdam gerealiseerd. Met de 1.680 collectoren levert Vattenfall klimaatneutrale warmte aan sociale huurwoningen van De Alliantie. Daarmee geeft het project een extra impuls aan de duurzaamheidsdoelstellingen van de gemeente Amsterdam.
Op de Noordelijke IJ-oever in Amsterdam verrijst de komende jaren de circulaire wijk Buiksloterham. Braakliggende kavels en oude industrie maken plaats voor zo’n 4.500 woningen en werkruimten. Op het dak van een parkeergarage in de nieuwe woonbuurt City Plot heeft Westpoort Warmte (een samenwerking tussen afvalenergiebedrijf AEB Amsterdam en energiebedrijf Vattenfall) nu 1.680 zonnecollectoren geplaatst. Met een totale oppervlakte van driehonderd vierkante meter leveren de collectoren duurzame warmte aan 550 sociale huurwoningen van De Alliantie.
Het grootste zonnedak van Amsterdam "In een stedelijke omgeving is een dak met zo'n groot oppervlakte aan zonnecollectoren nog niet eerder gerealiseerd", vertelt Stefan Klingler, technisch projectmanager bij Vattenfall. Zonnecollectoren die warmte leveren, werken op een andere manier dan de zonnepanelen die we op veel daken in Nederland zien liggen. "De zonnecollectoren vangen de warmte van de zon op, waarmee een vloeistof wordt opgewarmd. De warmte wordt vervolgens overgedragen aan het warmtenet." De verwachte opbrengst van het zonnedak in Buiksloterham ligt rond de 450 gigajoule per jaar.
Circulair Buiksloterham Buiksloterham is een living lab met experimenten, onderzoeken en innovatieve projecten om duurzaamheid en leefbaarheid naar een hoger niveau te tillen. Een lokale, circulaire aanpak van materialen, energie en afval staat daarbij centraal. Projectmanager Sven Hillecamp van De Alliantie, één van de ondertekenaars van het manifest ‘Circulair Buiksloterham’, verwacht dat lokale zonnewarmte de komende jaren een verdere vlucht neemt. "Innovatieve projecten zoals het circulaire zonnedak zijn essentieel om de duurzame ambities van onze woningcorporatie en de gemeente Amsterdam te realiseren." De gemeente Amsterdam wil in 2040 aardgasvrij zijn. Daarvoor worden in totaal 240.000 woningen aangesloten op het lokale warmtenet, dat met steeds meer duurzame warmtebronnen wordt gekoppeld.
Binnen een generatie fossielvrij Operationeel directeur van Westpoort Warmte Martin Buijck wijst erop dat Vattenfall aan deze ambities bijdraagt door het warmtenet binnen een generatie fossielvrij te maken. "Met onze CO2-roadmap voor 2040 zetten we concrete stappen om nieuwe duurzame warmtebronnen te benutten. Naast bijvoorbeeld geothermie en datacenters zien we daarbij veel kansen voor zonnecollectoren."
De markt voor zonnestroom groeit onstuimig terwijl er ondertussen een overspannen vraag is naar installateurs. Dat levert de nodige problemen op. Zo vatte vorig jaar 28 zonnesystemen vlam en vertelde een inspecteur van zonnesystemen in april van dit jaar aan RTL Nieuws dat er met de helft van de door hem gecontroleerde systemen iets mis is. Vorige week meldde NRC dat ‘de slechte kwaliteit van installaties van zonnesystemen in Nederland ontegenzeggelijk een tikkende tijdbom is onder de groei van zonnestroom. Daar moet iets aan gedaan worden en dat kan, simpelweg door van onze zuiderburen te leren.’
In België zijn er namelijk nauwelijks problemen met zonnesystemen. De Belgen doen drie dingen goed, meldt NRC. ‘Ten eerste voorziet hun Algemeen Reglement voor Elektrische Installaties (AREI) in kristalheldere, wettelijke eisen voor de aanleg of uitbreiding van zonnepanelen en bekabeling. Ook is uitgebreide documentatie verplicht. Ten tweede gaat geen Belgisch zonnesysteem ‘live’ voordat een onafhankelijke keuringsinstantie de aanleg heeft doorgelicht en alle documentatie heeft gecontroleerd. Broddelwerk wordt vooraf opgemerkt. Ten derde dwingt de AREI keuring Belgische installateurs hun kennis over zonnepanelen bij te houden. Bijna 800 installateurs in België hebben een Certificaat van Bekwaamheid, een keurmerk met zware eisen op basis van Europese richtlijnen.’
Vergelijking gaat mank Gevraagd naar een reactie laat Techniek Nederland weten dat een vergelijking met onze zuiderburen enigszins mank gaat. Woordvoerder Dick Reijman: “Het overgrote deel van de incidenten in ons land doet zich voor bij zogenoemde in-daksystemen. Dit zijn daken waarbij de zonepanelen niet op het dak liggen, maar zijn geïntegreerd in het dakwerk. In België zijn dergelijke in-daksystemen niet aanwezig. Ook zal het overnemen van de eisen uit de AREI geen verbetering opleveren. Dit regelement is vergelijkbaar en gebaseerd op dezelfde Europese regels als de Nederlandse NEN1010, waaraan iedere Nederlandse installateur zich heeft te houden.”
Vakbekwame zonne-energie installateurs Het échte probleem is volgens Techniek Nederland dat de installatie van in-daksystemen veelal niet het werk van installateurs is. Reijman: “Wij vinden het wenselijk dat alleen bedrijven die beschikken over kennis van elektrotechniek deze installaties plaatsen. Er is al jaren een breed gedragen erkennings- en een certificeringsregeling voor vakbekwame zonne-energie installateurs. Alleen bedrijven die een erkende opleiding voor het plaatsen en inspecteren van zonne-energie-installaties hebben gevolgd, komen in aanmerking voor de erkenning of de certificering Zonnekeur. Deze installateurs kennen de normen en eisen die aan zonne-energie-installaties worden gesteld, óók (en vooral) op het gebied van veiligheid. Vooralsnog zien wij daarom niet de noodzaak om een controlesysteem naar Belgisch model in te voeren.”
Kwaliteits- en veiligheidsniveau “De groeiende belangstelling voor zonnepanelen heeft veel nieuwe aanbieders aangetrokken”, vervolgt Reijman. “Niet alle nieuwkomers zijn lid van Techniek Nederland waardoor we geen invloed hebben op hun vakbekwaamheid. Techniek Nederland ondersteunt haar leden in het behalen van een erkenning of certificering en werkt daarbij nauw samen met Holland Solar. Daarmee leveren beide organisaties een bijdrage aan een hoog kwaliteits- en veiligheidsniveau van zonne-energie-installaties in ons land.”
Techniek Nederland is enthousiast over de verlenging van de salderingsregeling voor zonnepanelen. Doekle Terpstra, voorzitter van de ondernemersorganisatie voor de installatiebranche, denkt dat het besluit van minister Wiebes een stimulans zal zijn voor consumenten en bedrijven om méér daken te voorzien van zonnepanelen. “Consumenten en ondernemers hebben nu de zekerheid dat ze hun investering zullen terugverdienen. Dat is belangrijk, want zonne-energie speelt een cruciale rol in de energietransitie.”
Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat en staatssecretaris Snel van Financiën maakten gisteren bekend dat eigenaren van zonnepanelen de stroom die ze opwekken tot 2023 volledig kunnen aftrekken van hun eigen verbruik. Dat is drie jaar langer dan aanvankelijk in het regeerakkoord was afgesproken. Ook na 2023 zullen eigenaren van zonnepanelen nog een vergoeding krijgen voor de terug geleverde stroom, maar het belastingvoordeel wordt dan geleidelijk afgebouwd. De regering besluit op een later moment hoe die afbouw in zijn werk zal gaan. Naar verwachting zal het fiscale voordeel in 2030 tot nul zijn teruggebracht.
Nog veel daken onbenut De salderingsregeling heeft sterk bijgedragen aan het grote succes van zonne-energie in Nederland. Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland denkt dat de verlengde salderingsregeling voor nieuwe groei zal zorgen: “Al meer dan een miljoen huishoudens hebben zonnepanelen op hun dak, maar de potentie is nog veel groter. Er zijn nog veel daken zonder zonnepanelen en ik denk dat daar de komende tijd snel verandering in komt.”
Terugverdientijd blijft zeven jaar De gemiddelde terugverdientijd van zeven jaar op de investering in zonnepanelen blijft overeind, óók voor panelen die de komende tijd worden geplaatst. Woningeigenaren, verhuurders, scholen, sportverenigingen en bedrijven weten daardoor waar ze aan toe zijn. Techniek Nederland kan zich ook vinden in de stapsgewijze afbouw van de salderingsregeling die daarna zal plaatsvinden.
Opslag van zonnestroom Omdat de overheidssubsidies na 2023 afnemen, kan de zonne-energiesector uiteindelijk zelfstandig verder. Tegelijkertijd wordt het voor eigenaren van zonnepanelen interessant om de opgewekte zonnestroom zoveel mogelijk zelf te gebruiken. Bijvoorbeeld door apparaten in te schakelen en de elektrische auto op te laden op momenten dat de zon veel elektriciteit levert. Daarnaast zal de opslag van zonnestroom meer aandacht krijgen. Techniek Nederland vindt dan ook dat de overheid op termijn energieopslag via thuisbatterijen aantrekkelijk zou moeten maken.
De huidige salderingsregeling voor zonnepanelen blijft tot 1 januari 2023 geldig. Dit meldt het ministerie van Financiën. De regeling maakt het voor particulieren financieel aantrekkelijk te investeren in zonnepanelen. Bij het salderen wordt de stroom die particulieren met hun panelen opwekken verrekend met de stroom die wordt verbruikt. De regeling zou eigenlijk al veel eerder verdwijnen.
Het ministerie wil nu het voordeel dat huishoudens ontvangen op hun energiebelasting elk jaar verlagen vanaf 2023. Dit voordeel wordt uiteindelijk nihil. De particulier ontvangt alleen nog een vergoeding van de energieleverancier voor de terug geleverde zonnestroom. Het ministerie geeft aan dat dit in 2031 het geval zal zijn.
Techniek Nederland en Holland Solar wijzen hun leden nogmaals op de regels voor het correct en veilig installeren van zonnepanelen. Dit naar aanleiding van het TNO rapport dat vandaag is verschenen over brandincidenten met zonnepanelen. Het gaat met name om de correcte installatie van connectoren en de eisen van brandwerendheid bij zogenoemde in-daksystemen. Beide organisaties kunnen zich vinden in een aantal aanbevelingen die TNO doet om brandincidenten in de toekomst te voorkomen, maar plaatsen ook enkele kanttekeningen.
Techniek Nederland en Holland Solar signaleren dat een aantal van de incidenten zich voordoet bij zogenoemde in-daksystemen. Dit zijn daken waarbij de zonepanelen niet op het dak liggen, maar zijn geïntegreerd in het dakwerk. De installatie van in-daksystemen is veelal het werk van bouwers. Techniek Nederland en Holland Solar wijzen erop dat het niet wenselijk is dat bouwbedrijven die niet beschikken over kennis van elektrotechniek deze installaties plaatsen. De brancheorganisaties missen deze constatering in het rapport van TNO.
Normering TNO stelt voor om richtlijnen of normen op te stellen voor correcte aansluiting van connectoren. Techniek Nederland en Holland Solar zien daarvoor geen directe reden. De eisen voor de elektrische aansluiting zijn genormeerd en staan in de NEN 1010. De norm is opgenomen in het Bouwbesluit en dus een wettelijke veiligheidseis. Techniek Nederland en Holland Solar wijzen hun leden nogmaals nadrukkelijk op uitvoering van de werkzaamheden volgens deze norm.
Erkende zonne-energie-installateurs Techniek Nederland en Holland Solar benadrukken dat er al jaren een breed gedragen erkennings- en een certificeringsregeling is voor vakbekwame zonne-energie installateurs. Alleen bedrijven die een speciale opleiding voor het plaatsen en inspecteren van zonne-energie-installaties hebben gevolgd, komen in aanmerking voor de erkenning of de certificering Zonnekeur. Deze installateurs kennen de normen en eisen die aan zonne-energie-installaties worden gesteld, óók (en vooral) op het gebied van veiligheid. Vakbekwame installateurs zijn te vinden op de websites www.qbisnl.nl en www.zonnekeur.nl. Beide organisaties zijn mede-initiatiefnemers van deze kwalificatiestructuur.
Stress-test Techniek Nederland en Holland Solar zeggen blij te zijn met de aanbeveling van TNO om een multidisciplinaire werkgroep in te stellen die met aanbevelingen komt voor constructie van en materiaal-brandbaarheidseisen aan in-dak-PV-installaties. Ook roepen zij fabrikanten en leveranciers op mee te werken aan stress-test onderzoek van PV-systemen.
Hoog kwaliteitsniveau De brancheorganisaties benadrukken verder dat de belangstelling voor zonnepanelen snel groeit. Dat heeft veel nieuwe aanbieders aangetrokken. Niet alle nieuwkomers zijn lid van Techniek Nederland of Holland Solar, waardoor ze geen invloed hebben op hun vakbekwaamheid. De brancheorganisaties ondersteunen hun leden in het behalen van een erkenning of certificering. Daarmee leveren zij een bijdrage aan een hoog kwaliteits- en veiligheidsniveau van zonne-energie-installaties in ons land, aldus beide organisaties.
Binnenkort wordt het allereerste ‘Nederlandse Kampioenschap Panelen Plaatsen’ georganiseerd. De wedstrijd vindt medio maart a.s. plaats tijdens de vakbeurs Solar Solutions. Het team dat als snelste zes zonnepanelen volgens de eisen installeert op een schuin dak, wordt uitgeroepen tot ‘Beste montageteam 2019’. Er doen 12 teams mee.
De teams worden beoordeeld op het juist plaatsen/monteren van haken, rails, kabels, zonnepanelen en optimizers. Ook het vastzetten volgens de voorschriften, het doorverbinden van connectoren en het veilig (valbeveiliging) en netjes werken wordt meegenomen in de beoordeling. Voor alles wat niet goed/fout is gemonteerd, deelt de jury strafseconden uit.
De wedstrijd vindt plaats op 19, 20 en 21 maart a.s. in de Expo Haarlemmermeer en is een initiatief van de beursorganisator in samenspraak met elektrotechnische groothandel Rexel die onder andere pv-dakmontagesystemen levert.
De vakbeurs Solar Solutions wordt gelijktijdig met de vakbeurs Duurzaam Verwarmd georganiseerd.
Onderzoekers van de KU Leuven hebben een zonnepaneel ontwikkeld dat waterstofgas maakt uit vocht in de lucht. Dit meldt VRT Nieuws. Twintig van deze zonnepanelen zouden een gezin een heel jaar lang van stroom en warmte kunnen voorzien. Er wordt nu eerst een veldproef uitgevoerd.
Een klassiek zonnepaneel zet 18 tot 20 procent van de zonne-energie om in stroom. Als je met die stroom achteraf ook nog water moet splitsen in waterstof en zuurstof, gaat er heel wat energie verloren. De Leuvense ingenieurs hebben dat opgelost door een zonnepaneel te ontwerpen dat rechtstreeks waterstof maakt. Met hun paneel wordt 15 procent van het zonlicht rechtstreeks omgezet in waterstofgas.
Waterstof uit hernieuwbare energie (groene waterstof) is al jaren een belofte op de energiemarkt. Maar tot een echte doorbraak is het nog niet gekomen. Waterstof is nog steeds duur en omslachtig om te maken en op te slaan. Het merendeel van de waterstof wordt nu geproduceerd met behulp van olie en gas en is dus niet echt milieuvriendelijk.
De waterstof die in de zomer geproduceerd wordt, kan volgens de onderzoekers gebufferd worden in een ondergronds drukvat tot de winter. Een gezin zou ongeveer 4 kubieke meter opslag nodig hebben. Dat is de grootte van een klassieke stookolietank.
Wat de waterstofpanelen uiteindelijk gaan kosten, is overigens nog niet bekend.
Op dinsdagmiddag 4 december a.s. organiseert NEN een informatiebijeenkomst over zonnepanelen en de norm NEN 7250. Deze norm voorziet in technische eisen en bepalingsmethoden voor de bouwkundige aspecten van de montage van zonne-energiesystemen in de gebouwschil van een bouwwerk. Dit geldt voor zowel inbouw- als opbouwsystemen.
Een deel van deze middag bestaat uit een inhoudelijke uitleg over de norm, waarbij ook aandacht zal zijn voor de juridische context ervan. Daarnaast is er behoefte aan het verkrijgen van input vanuit de deelnemers. Momenteel wordt er een project opgestart om de norm op onderdelen te gaan herzien en uit te breiden. Hiervoor zijn al diverse onderwerpen gedefinieerd maar wordt ook graag de input vanuit marktpartijen meegenomen.
Minister Wiebes heeft de vaste Kamercommissie voor Economische Zaken en Klimaat een reactie gestuurd op haar verzoek informatie te verschaffen over onderzoek naar branden met zonnepanelen. In de afgelopen warme zomerperiode brak diverse keren brand uit op daken van woningen met zonnepanelen. De minister vindt dit in meerdere opzichten zorgelijk. “Uiteraard in de eerste plaats voor de desbetreffende huiseigenaren, maar ook voor het vertrouwen van burgers in (de installatie van) zonnepanelen. Ik merk hierbij overigens op dat het aantal branden bij daken met zonnepanelen zeer beperkt is.”
Wiebes juicht het toe dat brancheorganisatie Holland Solar, samen met de ondernemersvereniging voor installateurs (UnetoVNI), RVO gevraagd heeft om een onafhankelijk onderzoek uit te laten voeren. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door het Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN), vallend onder TNO. “Enerzijds zal er zo veel mogelijk informatie worden verzameld over de recente branden, met het doel te bezien of zich bepaalde verbanden voordoen. Anderzijds zal ook worden gekeken naar vergelijkbare onderzoeken in de directe buurlanden (met name Frankrijk, Duitsland en Engeland). Er zal zowel gekeken worden naar de soorten zonnepanelen-systemen, als naar de wijze van installatie of aanwezige installatiefouten. Naar verwachting zullen de resultaten van dit verkennende onderzoek voor de jaarwisseling bekend zijn.
Op productniveau geldt dat alle zonnepanelen en bijbehorende omvormers, connectors en kabels die in Nederland verkrijgbaar zijn, aan de Europese productvoorschriften moeten voldoen om CE-markering te krijgen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt op productniveau toezicht op deze eisen. Betreffende producten zijn daarom in beginsel brandveilig. Op gebouwniveau stelt het Bouwbesluit eisen aan de elektrische voorziening van gebouwen die ook gelden voor de installatie van zonnepanelen. De installatienorm NEN 1010 is hierbij van toepassing. Verder bevat het Bouwbesluit een algemene eis dat het gebruik van installaties (zoals zonnepanelen) geen brandgevaar mogen veroorzaken. Dat aan deze eisen wordt voldaan is primair de verantwoordelijkheid van bouwers of eigenaren/gebruikers van gebouwen. Het toezicht hierop ligt bij gemeenten.”
Het PVT warmtepomppaneel van Triple Solar heeft de Innovative Energy Solution Award 2018 gewonnen. Dit paneel wekt niet alleen stroom op, maar wint ook duurzame warmte terug uit daglicht, zonlicht én buitenlucht. Directeur Cees Mager: “Ons product biedt een duurzame en 100% geluidloze energieoplossing die een uitstekende bijdrage kan leveren aan de energietransitie.”
Het PVT warmtepomppaneel bestaat uit een thermisch (T) gedeelte en een fotovoltaïsch (PV) paneel. De door het PV-paneel opgewekte stroom wordt teruggeleverd aan het net, terwijl de door het thermische circuit aan daglicht, zonlicht en buitenlucht onttrokken warmte wordt afgegeven aan een water/water warmtepomp. Doordat het PVT warmtepomppaneel drie verschillende bronnen gebruikt, vormt het een stabiele bron in elk seizoen en is het rendement hoog.
Het warmtepomppaneel is met name bedoeld als energiebron voor een water/waterwarmtepomp, als alternatief voor een grondgebonden bron. Dat biedt ruimere toepassingsmogelijkheden in zowel nieuwbouw als bestaande situaties. Cees Mager: “Voor de consument is echter vooral van belang om te weten dat het PVT warmtepomppaneel een efficiënt en geluidloos systeem is waarmee hij zijn huis net zo comfortabel kan verwarmen als met een gasgestookte cv-ketel.”
Een pakket van acht PVT warmtepomppanelen neemt 16 m2 dakoppervlak in gebruik en vormt samen met een NIBE F1255-6 modulerende water/waterwarmtepomp een duurzame comfortinstallatie met een hoog bewezen rendement. Voor ruimteverwarming is een SPF van 5,6 haalbaar, voor warmtapwater een SPF van 3,8. NIBE levert dit systeem in deze samenstelling met een gelijkwaardigheidsverklaring. Daarnaast zijn tal van andere combinaties en capaciteiten mogelijk, want een pakket PVT warmtepomppanelen is modulair op te bouwen voor warmtepompen van 4 kW tot en met 60 kW.
Koning Willem-Alexander wil zonnepanelen op zijn huis. Maar gisteren kreeg hij in de Tweede Kamer opnieuw nul op het rekest van premier Rutte. Waar eerst de monumentstatus van Huis ten Bosch in de weg stond, blijkt nu de business case niet overtuigend genoeg. “Onzin”, stelt CEO Roebyem Anders van zonnepanelenaanbieder Sungevity. “Ook voor Paleis Huis ten Bosch zijn zonnepanelen een zeer rendabele investering.”
Uit een eerste berekening van Sungevity blijkt dat op het dak van Huis ten Bosch zeker 115 zonnepanelen passen. Ervan uitgaande dat Willem-Alexander 60% van zijn energie direct gebruikt, is een dergelijk zonnesysteem binnen 14 jaar terugverdiend. Dit is nog zonder dat aanspraak gemaakt wordt op de SDE-subsidie – waar de Koning als grootverbruiker wel voor in aanmerking zou komen. “Met die subsidie is al een terugverdientijd van 10 jaar mogelijk”, aldus Anders.
Blijft nog de rijksmonumentstatus van Huis ten Bosch een discussiepunt. Anders: “Het dak dat het meeste zonlicht vangt – en daarmee het ideale dakoppervlak is voor de panelen – is vanaf de openbare weg niet te zien. En daarbij: zijn we zo ijdel geworden dat we het uiterlijk van een paleis belangrijker vinden dan onze Koning die een goed voorbeeld stelt én bijdraagt aan het voortbestaan van onze aarde?”
Tijdens de vakbeurs Energie 2018 toont NIBE het PVT warmtepomppaneel van Triple Solar. Dit paneel is toepasbaar als energiebron voor een water/water warmtepomp, in plaats van een grondgebonden bron. Samen met twee andere inzendingen is het paneel genomineerd voor de Innovative Energy Solutions Award die deze week tijdens de beurs zal worden uitgereikt.
PVT warmtepomppanelen onderscheiden zich met name doordat ze niet alleen stroom opwekken, maar ook 24/7 duurzame warmte uit daglicht, zonlicht én buitenlucht winnen. De opgewekte stroom wordt – net als bij ‘gewone’ zonnepanelen – aan het elektriciteitsnet geleverd, terwijl de gewonnen warmte aan een water/water warmtepomp wordt afgegeven ten behoeve van ruimteverwarming en de bereiding van warmtapwater.
Omdat PVT warmtepomppanelen geen draaiende onderdelen bevatten, werken ze 100% geruisloos. Daarmee bieden ze een belangrijk voordeel ten opzichte van de buitenunit van een lucht/water warmtepomp, aldus de leverancier. Bij toepassing van PVT warmtepomppanelen als bron is de aanleg van een verticale of horizontale bodemcollector bovendien overbodig. Dit biedt ruimere toepassingsmogelijkheden voor water/water warmtepompen in bestaande situaties.
Een pakket van acht PVT warmtepomppanelen vergt een opstellingsruimte van 16 m2 en resulteert in combinatie met een NIBE F1255-6 modulerende water/water warmtepomp in een complete comfortinstallatie. Voor ruimteverwarming is een SPF van 5,6 haalbaar, voor warmtapwater een SPF van 3,8. NIBE levert dit systeem in deze samenstelling met een gelijkwaardigheidsverklaring. Een pakket PVT warmtepomppanelen is modulair op te bouwen voor warmtepompen van 4 kW tot en met 60 kW.
TNO doet op korte termijn onderzoek naar incidenten met zonnepanelen die brand veroorzaakten. Dit gebeurt mede op initiatief van Uneto-VNI, die er bij haar leden nogmaals op aandringt om de regels te volgen voor het correct en veilig installeren van zonnepanelen. Het is overigens (nog) niet bekend of leden van de installateurskoepel bij deze incidenten betrokken waren.
‘De belangstelling voor zonnepanelen is enorm’, meldt Uneto-VNI op haar website. ‘Dat heeft veel nieuwe aanbieders aangetrokken, die lang niet allemaal lid bij ons zijn. Vakbekwame installateurs kennen de normen en eisen die aan zonne-energie installaties worden gesteld, óók en vooral op het gebied van veiligheid. Wij bieden al jaren een speciale opleiding aan voor het plaatsen en inspecteren van zonne-energie-installaties.’
APK-keuring Uneto-VNI pleit al jaren voor een verplichte opleveringsinspectie en een verplichte APK-keuring voor álle installaties in woningen, dus óók zonnepanelen. Recent is daarvoor samen met NEN een nieuwe norm ontwikkeld. Deze norm stelt installateurs in staat om efficiënt en eenduidig een algemene periodieke keuring (APK) voor de installaties in woningen uit te voeren. Proeven met zo’n woning-APK in Amsterdam en Utrecht lieten zien dat meer dan de helft van de installaties in de gecontroleerde woningen niet veilig waren. Uneto-VNI vindt dat woningcorporaties en woningeigenaren de installaties in huis regelmaat moeten laten controleren, omdat zo veel ongelukken kunnen worden voorkomen.
“Hoera, we kunnen één jaartje langer het openbare net misbruiken voor teruglevering van PV-stroom tegen 100% vergoeding…. Fijn voor de particuliere PV-opwekker, maar frustrerend voor de finale doorbraak van de thuisbatterij, zoals in andere Europese landen die geen saldering kennen. Aan de andere kant een wijs besluit van Wiebes om de tijd te nemen om een degelijke vervolgregeling te maken en de planning hiervoor niet heilig te verklaren.”
Dat was één van de reacties op LinkedIn op de toezegging deze week van minister Wiebes om de salderingsregeling met één jaar te willen verlengen. “Het moet niet minder aantrekkelijk worden om zelf kleinschalig te gaan investeren in zonne-energie,” laat Wiebes weten, “maar het is ook niet nodig om het meer aantrekkelijk te maken. Bij het voorbereiden van die terugleversubsidie begin ik er in alle eerlijkheid een hard hoofd in te krijgen dat 2020 haalbaar is. Ik heb daar grote zorgen over en begin steeds meer te denken dat we de bestaande salderingsregeling nog een jaar lang moeten doorzetten.”
Een andere reactie op LinkedIn: “Logisch! Daarna zal er nog wel een jaartje bijkomen tot de opvolger van Wiebes zijn vingers mag branden aan het dossier. Als Wiebes de regeling nu afschaft, breekt de pleuris uit onder eigenaars die zich dan bedrogen zullen voelen. Gisteren nog op tv een collectief dat voor een vermogen zonnepanelen op het dak van de buren had laten leggen. Eerst kwam Stedin al niet de meter plaatsen en dan zijn ze ook nog de inkomsten kwijt die hen was beloofd en kunnen ze de panelen weer van het dak laten halen.
Minister Wiebes van Economische Zaken heeft toegezegd de salderingsregeling met één jaar te willen verlengen. “Het moet niet minder aantrekkelijk worden om zelf kleinschalig te gaan investeren in zonne-energie. Maar het is ook niet nodig om het meer aantrekkelijk te maken. Bij het voorbereiden van die terugleversubsidie begin ik er in alle eerlijkheid een hard hoofd in te krijgen dat 2020 haalbaar is. Ik heb daar grote zorgen over en begin steeds meer te denken dat we de bestaande salderingsregeling nog een jaar lang moeten doorzetten.”
Die verlenging zal betekenen dat er onder dezelfde voorwaarden door dezelfde mensen en door nieuwe toetreders een jaar langer gebruikgemaakt kan blijven worden van deze subsidieregeling, aldus de minister. Het is nu aan het kabinet om in te stemmen met dit voorstel van Wiebes. Eerder dit jaar informeerde de minister de Tweede Kamer per brief dat de salderingsregeling voor zonnepanelen vervangen wordt door een terugleversubsidie. In 2020 zou de terugleversubsidie de huidige salderingsregeling moeten vervangen, waarbij jaarlijks van tevoren een subsidieplafond wordt vastgesteld. Voor gebruikers van de salderingsregeling komt er een soepele overgang.
De gemeente Eindhoven roept eigenaren met een groot dakoppervlakte op deze vol te leggen met zonnepanelen. “Als we zonne-energie een belangrijke plek willen geven in onze energievoorziening dan moeten grote lege daken daarvoor wel worden ingezet. We hebben daarom gekeken naar de grootste meest geschikte daken voor zonne-energie en schrijven we de eigenaren aan”, aldus wethouder duurzaamheid Jan van der Meer.
Van der Meer: “Klimaatverandering is van iets heel abstracts veranderd in iets tastbaars de afgelopen zomer. Om erger te voorkomen moeten we wereldwijd aan de slag om over te schakelen op duurzame energie zodat we geen fossiele brandstoffen meer hoeven te verbranden. Zo ook in Eindhoven.” In heel Eindhoven zijn nu ongeveer 115.000 zonnepanelen geplaatst. Het streven is dat dit er in 2020 250.000 zijn.
In de brief van de wethouder worden tips gegeven aan de bedrijven en instellingen om subsidie aan te vragen, de daken te verhuren aan derde partijen die zonne-installaties exploiteren of om zelf aan te slag te gaan. De wethouder gaat ook persoonlijk met een aantal bedrijven in gesprek om hen te motiveren mee te doen. Hij zal regelmatig de bedrijven blijven benaderen met als streven alle 250 daken vol te krijgen aan het eind van deze collegeperiode.
Zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen De gemeente heeft ook nog vele lege daken maar dit college is wel van plan om versneld te investeren in zonne-energie. Daartoe heeft de gemeente subsidie gekregen voor vijf gebouwen die in eigendom zijn van de gemeente. Het gaat om het Parktheater, Dynamo, de Effenaar, Tennishal Eindhoven Noord en Sporthal de Vijfkamp. “In totaal gaat het om 9000 m2 dakoppervlak waar we ongeveer 5000 zonnepanelen op willen leggen. We verwachten hiermee ongeveer 1 miljoen kWh aan energie op te kunnen wekken per jaar. Dat is 2,5 % van alle energie die de gemeente inkoopt voor bijvoorbeeld de openbare verlichting, de zwembaden en de eigen kantoren. Een mooi resultaat”, aldus de wethouder. De gemeente verwacht de panelen voor de zomer 2019 te kunnen plaatsen.
Subsidie De gemeente heeft de SDE-subsidie (Stimulering Duurzame Energieproductie) gekregen van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat voor maximaal 1,3 miljoen euro over 15 jaar. Grootverbruikers van elektriciteit kunnen in aanmerking komen voor deze subsidie. Deze subsidie geldt niet voor de aanleg van de panelen, maar voor de productie. De gemeente ontvangt subsidie per opgewekte kilowattuur. Op die manier kan de investering voor de zonnepanelen binnen de looptijd van de subsidie worden terugverdiend. Daarna leveren de panelen nog ongeveer 10 jaar ‘gratis’ duurzame energie op.
In het najaar start een nieuwe inschrijfronde voor de SDE-subsidie. De gemeente adviseert grootverbruikers in de stad met een geschikt dakoppervlak om hiervan gebruik te maken. De inschrijftermijn start op 2 oktober (zie www.rvo.nl).
Er zit nog 1,1 miljoen euro in de subsidiepot ‘Energiebesparing en duurzame energie sportaccommodaties’ (EDS). In de afgelopen periode is in vier weken tijd voor slechts 100.00 euro subsidie aangevraagd. Tot begin augustus deden 714 sportclubs een aanvraag, die goed was voor 6,9 miljoen euro. Eigenlijk was de subsidiepot eind januari al nagenoeg uitgeput was, maar werd er onverwachts 2 miljoen euro extra budget beschikbaar gesteld. Mogelijk denken sportverenigingen dat de pot al leeg is en komen er nu nauwelijks nog aanvragen binnen.
Met de EDS-subsidie kunnen sportverenigingen en sportstichtingen investeren in energiebesparing en toepassingen van duurzame energie bij sportaccommodaties. De subsidieregeling draagt bij aan het doel voor energiebesparing, volgens de afspraak in het Nationaal Energie-Akkoord. De subsidieregeling loopt van 2016 tot en met 2018. Per 1 januari 2019 gaat deze regeling op in de nieuwe Subsidieregeling stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties. De Dienst Uitvoering Subsidies aan Instellingen (DUS-I) voert deze subsidieregeling uit.
U kunt een subsidieaanvraag indienen via mijn.rvo.nl tot en met 7 december 2018, 17.00 uur.
Zonnepanelen hebben zonlicht nodig om te kunnen functioneren, maar naarmate ze warmer worden, presteren ze naar verhouding een stuk slechter. Het Alphense bedrijf DK Prototyping for Automotive Glass komt nu met zonnepanelen waaronder een luchtkanaalsysteem is geplaatst. Door dit systeem wordt geforceerd lucht geblazen die de panelen koelt. Hierdoor gaat het rendement van de panelen omhoog, aldus het bedrijf. De warme lucht wordt (afhankelijk van het seizoen) opgeslagen, maar kan ook direct worden gebruikt om het gebouw te verwarmen.
Moderne zonnepanelen hebben een rendement van zo’n 20 procent; 80 procent blijft onbenut. Warmte zorgt ervoor dat er nog meer rendement verloren gaat. Door de zonnepanelen met een frame in te kapselen, ontstaat een soort legpuzzel die water- en luchtdicht aan elkaar kan worden gekoppeld. In een animatie wordt het systeem uitgelegd: https://youtu.be/4NMtGYTV9bA
Toegepast op nieuwbouwpand Het systeem zal worden toegepast op het nieuwbouwpand van DK, dat medio 2020 klaar zal zijn. Het gebouw zal volledig worden bedekt met zonnepanelen. Hierdoor is geen dakbedekking meer nodig. Ook als het systeem stilstaat, hebben de panelen nog een functie. Ze zorgen namelijk voor een extra isolerende schil. Daarnaast gaan de zonnepanelen door koeling langer mee. Degradatie van de cellen is namelijk progressief aan temperatuur gekoppeld.
Actief is binnen de auto-industrie DK Prototyping for Automotive Glass is een bedrijf dat actief is binnen de auto-industrie. Ze maakt voornamelijk autoruiten voor prototype auto’s ten behoeve van crash- en windtunneltesten en testen in extreme temperaturen, en verzorgt beglazing van conceptauto’s voor motorshows. Ook ontwikkelt DK producten op het gebied van automotive glass en produceert ze ruiten op maat voor oldtimers.
Met zonnepanelen zit je goed deze zomer. Zo berichten althans diverse media naar aanleiding van de vele zonuren die ons land momenteel telt. ‘Maar niet te vroeg gejuicht, de hitte van de afgelopen weken is niet alleen maar positief’, zegt het Eindhovense Autarco, zelf producent van complete systemen voor zonne-energie. Hitte blijkt ook een nadelig effect op de efficiëntie van zonnepanelen te hebben.
Autarco monitort gedurende het jaar weerkundige gegevens en de opbrengsten van systemen voor zonne-energie. Voor het bedrijf is dit een belangrijk service-instrument richting gebruikers. De onderneming meet onder andere zonuren, instraling (hoeveelheid zonne-energie die het aardoppervlak bereikt) en temperatuur en analyseert zo of de geleverde systemen naar behoren functioneren. Uit deze gegevens blijkt onder meer het causale verband tussen warmte en de verwachte opbrengsten van zonne-energiesystemen. Wat vaak onderbelicht blijft: hitte heeft een nadelig effect op de efficiëntie van zonnepanelen. Zoals bijvoorbeeld ook accu’s minder presteren bij extreem hoge temperaturen.
Analyse: 34% meer instraling Om de onderbelichte keerzijde van de medaille te toetsen, deed Autarco afgelopen juli een uitgebreide analyse naar de prestaties van systemen voor zonne-energie. De uitkomsten zijn als volgt:
-Felle zon en weinig bewolking zorgden voor landelijke juli-records qua instraling (gemiddeld plus 25 tot 35%, zie grafiek onderaan).
-De onderzochte panelen waren gericht op het zuiden in een optimale hellingshoek van 35 graden.
-In Eindhoven was de gemiddelde temperatuur in juli 3°C hoger dan normaal.
-De panelen zelf werden ruim 6°C warmer en bereikten piekwaardes van boven de 60°C!
-De instraling op deze locatie was in juli maar liefst 34% hoger dan gebruikelijk. Maar het rendement steeg met ‘slechts’ 30%.
Samengevat:
· Dat juli een recordmaand was, is niet bijzonder. Juli is altijd een van de beste maanden van het jaar voor eigenaren van zonnepanelen.
-Zonneschijn is goed voor het rendement, hitte niet. Een verschil in rendement van 4% is een stuk hoger dan in minder warme zomers.
-Desondanks hebben eigenaren van systemen voor zonne-energie flink profijt van hun investering deze zomer.
“Het Klimaatakkoord in de huidige vorm is gebaseerd op aannames die niet de toetsing der waarheid kunnen doorstaan”, betoogt Roland van der Klauw. De directeur van verduurzamingsspecialist Wocozon waarschuwt voor de gevolgen. “Met name de installateur van pv-panelengaat een periode van grote onzekerheid tegemoet en zal passende maatregelen moeten nemen om zijn bedrijfsvoering op peil te houden.”
In de zomer 2018 wordt het beleid voor de energietransitie vormgegeven. Resultaat zou moeten zijn dat de klimaatdoelstellingen voor 2030 en 2050 behaald gaan worden. Maar door vakkundig lobbywerk van vertegenwoordigers van de energiesector zijn er 5 energietransitie mythes gelanceerd waarop het beleid nu wordt gebaseerd:
-Mythe 1: Zonnepanelen zijn alleen geschikt voor koopwoningen.
-Mythe 2: Hervorming saldering heeft geen invloed op het aantal zonnepanelen per woning.
-Mythe 3: Verlaging energiebelasting op stroom en verhoging energiebelasting op gas (de z.g. energiebelastingschuif) draagt bij aan de klimaatdoelstellingen.
-Mythe 4: De uitrol van de slimme meter draagt bij aan de klimaatdoelstellingen.
-Mythe 5: Er moet nieuwe technologie en meer geld komen om de klimaatdoelstellingen te behalen.
Mythe 1 Zonnepanelen zijn alleen geschikt voor bedrijven en koopwoningen, dus er wordt een regeling gemaakt voor bewoner-eigenaren.
“Flauwekul”, zegt Van der Klauw. “De grond in Nederland is schaars. Daarom zal het volledige potentieel aan dakoppervlakte benut moeten worden voor duurzame opwekking van energie. Dus de daken van bedrijven, koopwoningen en dus ook die van huurwoningen. Begin 2018 heeft naar schatting 7% van de koopwoningen zonnepanelen en 2% van de huurwoningen. Volgens de laatste kabinetsbrief die naar de kamer is gestuurd, zal er nu een beleid worden gemaakt dat gebaseerd is op 7 jaar terugverdientijd voor koopwoningen. Dit terwijl een derde van de Nederlandse bevolking in een (sociale) huurwoning woont. Als je een huurder zou vragen om akkoord te gaan met zonnepanelen, risico’s te nemen en pas over 7 jaar daarvan te profiteren, dan zal je als antwoord krijgen dat hij dan over 7 jaar wel ziet of hij er nog woont. Ook mensen die geen geld hebben om te kopen of om een lening af te sluiten zullen, ook in een koopwoning, zonnepanelen kunnen gaan huren. In de huursector wordt nu gewerkt met terugverdientijden van 15-20 jaar om huurders direct vanaf het eerste jaar een substantieel voordeel te kunnen geven, dus daar hoort ook een investeringszekerheid van 15-20 jaar bij.”
Conclusie van Van der Klauw: “De huidige salderingswetgeving geeft een gelijk voordeel voor kopers en huurders. De (eventuele) nieuwe regeling moet ook in de praktijk voor de bewoners van de 2,4 miljoen sociale huurwoningen, die de besparing op energiekosten het meest nodig hebben, bruikbaar zijn. Dat betekent dat vanaf jaar 1 er al voordeel voor een huurder moet zijn en dat een(eventuele) nieuwe regeling gedurende de gehele investeringsperiode van ruim 15 jaar intact moet blijven en gegarandeerd een bepaald voordeel zal moeten blijven bieden voor huurders.”
Mythe 2 Hervorming saldering heeft geen invloed op het aantal zonnepanelen per woning.
“Integendeel,” betoogt Van der Klauw, “de nu voorgestelde hervormingsregeling zal een daling laten zien van 60% van de potentie. Het gemiddelde stroomgebruik in Nederland ligt ongeveer op 3.300 kWh op jaarbasis. Wil je ongeveer 90% van het eigen gebruik opwekken dan heb je ongeveer 10 zonnepanelen nodig. Van de opwekking wordt dan 30% direct gebruikt en wordt 70% tijdelijk terug geleverd aan het net. Als het winter is of avond dan wordt de ‘eigen stroom’ weer van het net gehaald. Dat kan nu met de huidige simpele en eerlijke salderingsregeling. Met wat gedragsverandering (wassen en koffiezetten als de zon schijnt), kan het percentage “direct gebruik” omhoog naar maximaal 40%. Als de nu voorgestelde regeling ingevoerd gaat worden (dat zonnepanelen in 7 jaar terugverdiend moeten zijn en er daarna geen voordeel meer is voor terug geleverde stroom) dan zal een calculerende burger een eenvoudig sommetje gaan maken. 40% van de panelen houdt voordeel, dus dat zijn vier zonnepanelen. Voor de andere zes zonnepanelen geldt, dat als je nu investeert, dat geld in 7 jaar terugverdient dus netto quitte draait en er daarna geen voordeel meer is. Dus is het financieel gezien zinloos om er meer dan 4 aan te schaffen. Des te meer omdat met de invoering van de slimme meter ook de weg wordt vrij gemaakt (al in 2023) voor de energiebedrijven om dynamische stroomtarieven in te gaan voeren (zie mythe 4).”
Van der Klauw concludeert: “Een goed calculerende burger schaft maar vier zonnepanelen aan en 60% van de dakpotentie wordt door deze nu uit te werken regeling nooit meer benut. En dan krijg je precies wat er nu al gebeurt bij nieuwbouw, zijnde de drie excuuspaneeltjes per woning om de energie index te halen.”
Mythe 3 Verlaging energiebelasting op stroom en verhoging energiebelasting op gas draagt bij aan de klimaatdoelstellingen.
Van der Klauw vindt het energetisch vele malen verstandiger om warmte op te wekken met (aard- of waterstof) gas dan met elektra die nu nog meestal eerst genereerd wordt in een (gas) gestookte energiecentrale. “Wil je voorkomen dat de totale energiebehoefte (in joules), door de substitutie van warmteopwekking middels gas door stroom, gaat stijgen, dan is een verlaging van de energiebelasting op stroom juist onwenselijk.”
Zijn conclusie:
-Verhoog de energiebelasting op gas, dat stimuleert isoleren en duurzame warmteopwekking middels zonnecollectoren
-Verhoog ook de energiebelasting op stroom. Dat stimuleert duurzame opwekking van hernieuwbare energie middels zonnepanelen. Maar doe het met mate om elektrisch rijden en de inzet van efficiënte warmtepompen niet te frustreren.
-Bevries of verlaag de maximumprijs van de levering van warmte op (werkelijk) duurzame warmtenetten.
“Niet leuk voor de energiebedrijven, wel goed voor de energietransitie.”
Mythe 4 De uitrol van de slimme meter draagt bij aan de klimaatdoelstellingen.
“Laten we elkaar niet gek maken”, zegt Van der Klauw. “De ‘geslaagde’ framing van de lobbyisten is dat de invoering van de slimme meter, consumenten meer bewust zou maken van hun energieconsumptie dan bij een draaischijf meter. Inmiddels is duidelijk dat de slimme meter een vrijwel verwaarloosbaar effect op het energiebewustzijn van de gemiddelde bewoner. Waarom moet die slimme meter dan toch ingevoerd worden? De werkelijk reden is dat de slimme meter nodig is voor de energiebedrijven om (al vanaf 2023) dynamische (stroom)tarieven in te kunnen voeren. De meter is zo ontworpen dat hij elk uur en zelfs elke 15 minuten kan meten hoeveel iemand op dat moment gebruikt en dat ook kan registreren. Dat betekent dat als de vraag groot is, de tarieven voor stroom omhoog gaan en als het aanbod hoog is de prijzen naar beneden gaan.”
Conclusie van Van der Klauw: “Gevolg is dus, dat wanneer er een groot aanbod is van wind en zonne-energie, de prijs zal dalen tot nul of zelfs negatief kan worden. En als de prijs voor de consument nul is, is de vergoeding voor wie via wind en zon opwekt, dus ook nul. Tenzij je een SDE-beschikking hebt, dan zal de overheid moeten bijspringen met extra subsidie.”
Mythe 5 Er moet nieuwe technologie en meer geld komen om de klimaatdoelstellingen te behalen.
“Onzin”, is Van der Klauw stellig. “Vandaag is de technologie er al om een klimaat neutrale samenleving te realiseren. Geld is er ook genoeg om dit te financieren. Alleen de ‘nationale energie investeringsfondsen’ werken niet. Waarom is dat? Die fondsen zijn zo ingericht en zo ambitieus dat in principe alleen €100 miljoen plus projecten gefinancierd kunnen worden. Dat zit in de genen van de traditionele bankiers die er vanuit de overheid, die ook risicomijdend is, in worden benoemd. Maar echte energietransitieprojecten beginnen klein. Met eerst 1 woning, dan 100 en dan 1.000 woningen etc. Financiering via gewone banken met wat visie en crowdfunding fondsen is al mogelijk. Er zijn alleen nog meer mensen nodig die het opvragen en initiatieven willen en kunnen starten.”
Van der Klauw concludeert: “De huidige salderingsregeling is de meest eenvoudige, de meest eerlijke en de meest kosteneffectieve regeling om de klimaatdoelstellingen wel te behalen. De huidige regeling weggooien leidt tot meer dan 50% uitval van duurzame opwekking bij huishoudens. Bovendien sluit je delen van de bevolking uit. Wie bedenkt er een regeling dat statushouders, die geen goed Nederlands en Engels spreken maar wel in een huurwoning met zonnepanelen wonen, een subsidiebeschikking moeten gaan aanvragen bij de RVO voor een terugleversubsidie?”
Advies aan installateur Naar verwachting zal de overheid eind 2018 haar voorgenomen beleid kenbaar maken, daarna zal er zeker nog een half jaar gediscussieerd worden over de haalbaarheid van de voorstellen en eventuele wijzigingen. Van der Klauw: “De installateur gaat daarmee een periode van onzekerheid tegemoet. Waarschijnlijk zal een nieuw beleid pas in 2021/2022 ingaan. Wat moet de vakman in de tussentijd adviseren en hoe kan hij zijn bedrijfsvoering het beste afstemmen op de onzekere situatie? Mocht er een klant aankloppen die zonnepanelen wil, dan zou ik direct zeggen: ‘doen’. Als je nu zonnepanelen neemt, kan je nog maximaal profiteren van de salderingsregeling in de huidige vorm. Verder zou ik de kleine ondernemer adviseren om in de periode totdat er duidelijkheid is over het daadwerkelijke beleid te werken met een flexibele schil van vakmensen. Consumenten houden niet van onzekerheid en onduidelijkheid, dus de vraag naar pv-panelen zou zomaar de komende maanden enorm kunnen inzakken. Al met al opletten geblazen dus!”
Holland Solar is blij met de erkenning van zonne-energie in de van het Klimaatakkoord. Ed Nijpels presenteert de hoofdlijnen van dit akkoord momenteel aan minister Wiebes van Economische Zaken. In een eerste reactie zegt voorzitter Jaap Baarsma van de branchevereniging: “Met het ambitieus en stabiel beleid zoals voorgesteld in het concepthoofdlijnenakkoord wordt het mogelijk gemaakt om de bijdrage van zonne-energie in Nederland meer dan te vertienvoudigen.”
Ed Nijpels presenteert de voorstellen voor de hoofdlijnen van het Klimaatakkoord samen met de vijf voorzitters van de sectortafels van het Klimaatberaad. Het definitieve Klimaatakkoord wordt dit najaar opgeleverd. Met de hoofdlijnen wordt invulling gegeven aan de doelstelling van het kabinet om in 2030 een CO2-reductie van 49% te realiseren.
Vergaande plannen Zowel de sectortafel Elektriciteit als de sectortafel Gebouwde omgeving laten verregaande plannen zien die de verduurzaming van de energievoorziening grote stappen voorwaarts zullen brengen, constateert Holland Solar. “Als brancheorganisatie werken we in de komende periode graag constructief mee aan het uitwerken van de hoofdlijnen tot werkende maatregelen voor de zonne-energiesector”, aldus Baarsma.
Holland Solar is ervan overtuigd dat het potentieel van zonne-energie nog fors hoger ligt dan in de hoofdlijnen van het Klimaatakkoord vooralsnog voorgesteld wordt. De snelle uitrol van zonne-energie wordt mogelijk gemaakt door de blijvende prijsdaling van zonnepanelen (zon-PV), de voorgenomen verhoging van de gasbelasting en de ontwikkeling van nieuwe toepassingsgebieden zoals zon op water, gebouwgeïntegreerde zonne-energiesystemen en zonnewarmte voor warmtenetten. Door de maatregelen in het Klimaatakkoord zal de groei nog sneller toenemen. “Zonne-energie kan dé verrassing zijn richting het jaar 2030”, stelt Baarsma. “Want in de concepthoofdlijnen van het Klimaatakkoord wordt een groot aantal maatregelen voorgesteld, die het mogelijk maken om de groei van zonne-energie te versnellen.”
Handreiking voor regionale energiestrategieën (RES)
Het hoofdlijnenakkoord van de sectortafel Elektriciteit voorziet in een groei van de hernieuwbare elektriciteitsopwekking van 14% nu naar 70% in 2030. Lokale overheden gaan via zogenaamde regionale energiestrategieën (RES) bepalen hoe en waar de duurzame stroomopwekking plaats gaat vinden. “Wij ondersteunen de keuze dat lokale en regionale overheden in samenspraak met burgers gaan bepalen hoe hun energielandschap er in de toekomst uit gaat zien”, stelt Baarsma. “Wat daarbij van groot belang is, is dat de huidige implementatiesnelheid wordt vastgehouden of zelfs verhoogd. Er is bij burgers, gemeenten en bedrijven veel vraag naar meer zonne-energie op land en op daken. Op korte termijn vraagt dit duidelijkheid over de terugleversubsidie voor zonnepanelen en de Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE) voor zonneboilers, over verbeteringen in de subsidieregeling Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) en over snellere aansluiting van zonne-energie op de elektriciteitsnetten.”
Holland Solar werkt momenteel aan een handreiking voor overheden die zij kunnen gebruiken bij het opstellen van de regionale energiestrategieën. Baarsma hierover: “De handreiking voorziet in de landschappelijke, ecologische en maatschappelijke inpassing van zon op land en op daken. In het document komen ook netinpassing en lokale participatie aan de orde. We verwachten samen met de verschillende stakeholders aan het einde van de zomer de handreiking op te leveren.”
Hernieuwbaar op land: 35 terawattuur In de voorgestelde hoofdlijnen van het Klimaatakkoord wordt gesproken over 35 terawattuur (TWh) ‘hernieuwbaar op land’ in 2030 (noot: dit is wind en zon-PV op land, exclusief zon-PV op daken). Bovendien is in de hoofdlijnen een post ‘Pro memorie’ (PM, wat betekent dat de hoogte hiervan nog niet bekend is) opgenomen voor ‘overige hernieuwbare opties’ die met name gericht is op zon-PV op daken. “Wij geloven dat er met de beschreven aanpak een blijvend grote groei van zon-PV mogelijk is”, stelt Baarsma. “De elektrificatie én de hoeveelheid inpasbare zon-PV gaat in 2030 zelfs hoger worden dan men verwacht. Impliciet schat de sectortafel Elektriciteit de bijdrage van zon-PV op 21 tot 23 gigawattpiek (GWp, circa 22 TWh per jaar) in 2030.”
Holland Solar heeft echter eerder al een scenario van 58 GWp (circa 58 TWh per jaar) in 2030 gepresenteerd. “Bij een geplande combinatie van wind op land en zon-PV op land én zon op water – waarbij de inpassing op het elektriciteitsnet en de ruimtelijke inpassing goed voorbereid worden – zal 58 GWp zeker mogelijk zijn en dat is meer dan een vertienvoudiging van het huidige opgestelde zon-PV-vermogen”, besluit Baarsma.
Grote rol voor klein- en grootschalige zonnewarmte Met een door de sectortafel Gebouwde omgeving voorgestelde integrale wijkaanpak, een gebouwgebonden financiering tegen lage rente, voorzetting van de ISDE-regeling en verhoogde gasbelasting, zal ook de verduurzaming van de gebouwde omgeving door zonnewarmte versneld worden. “De contouren van dit akkoord bieden potentie”, stelt Marcel Cloosterman, bestuurslid Zonnewarmte van Holland Solar. “Voor de verduurzaming van gebouwen zijn er tal van oplossingen zoals isolatie, warmtepompen en zonneboilers op gebouwniveau en warmtenetten op wijkniveau. Holland Solar is ook kritisch; een warmtenet op zichzelf is niet duurzaam. Alleen als de warmte die er doorheen stroomt duurzaam is, heeft dit nut. Bij de verdere uitwerking van het akkoord moet hier aandacht voor zijn en moeten noodzakelijke voorwaarden worden gesteld aan het duurzaam voeden van de warmtenetten; zoals met zonnewarmte. Dit geldt overigens eveneens voor de elektrificatie van de gebouwde omgeving. Naast de gebouwde omgeving is ook voor de sectoren industrie en landbouw is elke vorm van duurzame energie nodig. Want hier kan zonnewarmte eveneens een rol vervullen zoals voor de procesindustrie en glastuinbouw.”
Expertisecentrum Warmte De kennis over duurzame warmte zal beheerd worden door een Expertisecentrum Warmte om burgers en gemeenten te ondersteunen bij het besluiten over lokale oplossingen. Cloosterman hierover: “Als Holland Solar geloven wij in deze aanpak en zullen we bijdragen aan de verdere uitwerking van het Klimaatakkoord. We zien een grote rol weggelegd voor zonnewarmte, samen met de warmtebatterij, zon-PV en energiemanagement achter en voor de meter. Zon-PV en zonnewarmte zijn bij uitstek goed te combineren in samenhang met zowel fossiele als andere duurzame technieken. Zon-PV en zonnewarmte passen daarmee prima in het transitiepad.”
Uneto-VNI wil dat de Europese Commissie de importheffing op zonnepanelen uiterlijk op 3 september beëindigt. Daarmee wil ze de groei van het aantal zonnepanelen op de Europese daken verder stimuleren. De importheffing op zonnepanelen uit onder meer China levert de Europese solar-industrie volgens Uneto-VNI niets op. Ondanks de maatregel is de productie van zonnepanelen in Europa de afgelopen vijf jaar afgenomen.
Vijf jaar geleden stelde de Europese Unie (EU) een importheffing in op zonnepanelen en zonnecellen uit China en een aantal andere landen. De maatregel werkt fraude in de hand en blijkt eenvoudig te omzeilen; fabrikanten verplaatsen de productie naar Aziatische landen die niet onder de importheffing vallen. De EU is er dan ook niet in geslaagd met de maatregel de Europese productie van zonnepanelen te laten toenemen.
Groei zonnepanelen had hoger kunnen zijn
Nederlandse installateurs hebben de afgelopen jaren steeds meer zonnepanelen geïnstalleerd, maar de importheffing vormde daarbij wel een belemmering. Voorzitter Doekle Terpstra van Uneto-VNI: “De groei had nog veel hoger kunnen uitvallen. Onderzoek van het Directoraat-generaal Justitie en Consumentenzaken (JUST) van de Europese Unie laat zien dat het schrappen van de importheffing 20 tot 30 procent extra afzet zal opleveren. Die groei hebben we hard nodig om de doelen van het Klimaatakkoord te halen.”
Duidelijkheid gewenst
De markt voor zonnepanelen kan ook profiteren van duidelijkheid over de salderingsregeling, aldus de brancheorganisatie. Die regeling houdt in dat huishoudens de stroom die zij opwekken met hun zonnepanelen mogen wegstrepen tegen de stroom die ze verbruiken. Het kabinet wil die regeling vervangen, maar het is nog niet bekend wat er voor in de plaats komt. Doekle Terpstra: “Het is hoog tijd dat minister Wiebes duidelijk maakt hoe de toekomst van de salderingsregeling eruit gaat zien. Onduidelijkheid is slecht voor het vertrouwen van consumenten. Investeringen in zonne-energie moet je stimuleren door zekerheid te bieden voor de toekomst.”
Uneto-VNI doet de oproep om de importheffing op zonnepanelen op te heffen samen met ruim honderd Europese organisaties en bedrijven in een brief aan EU-voorzitter Juncker.
DOEN Participaties en PDENH participeren in Triple Solar, de Nederlandse uitvinder van het wereldwijd gepatenteerde geluidloze warmtepomppaneel. Een warmtepomppaneel combineert een zonnepaneel (elektra) met een thermisch systeem waardoor het systeem het hele jaar door geluidloos warm water kan leveren voor verwarming en tapwater. Het warmtepomppaneel wordt gemonteerd in plaats van een gewoon zonnepaneel. Het door TNO geteste paneel is inmiddels in meer dan 100 gebouwen in binnen- en buitenland toegepast. De projecten zijn intussen uitgebreid naar appartementencomplexen en woonwijken. Nieuwste klant is dierentuin Artis in Amsterdam, waar Triple Solar het restaurantgebouw de Twee Cheetahs verduurzaamt.
Cees Mager, CEO van Triple Solar: “De markt voor gasloos verwarmen is in een versnelling gekomen door de wens van de consument en de push vanuit de politiek en overheid om vanaf 2020 geen fossiele brandstof (gas) in nieuwbouw te gebruiken. Onze missie is de consument voor te lichten in deze totaal nieuwe markt en een betrouwbaar en geluidloos alternatief te bieden voor de gasketel.”
De uitrol van zonnepanelen op huurdaken in Nederland groeit snel. Inmiddels wekken 80.000 huurwoningen in bezit van woningcorporaties zonnestroom op. Dit is een stijging van ruim 60% ten opzichte van 2017. 3,5% van alle Nederlandse corporatiewoningen heeft nu zonnestroom. De woningcorporaties willen het aantal huurwoningen met zonnestroom verdrievoudigen voor 2021.
Dit blijkt een recente enquête onder ruim 400 woningcorporatiedirecteuren en vastgoedmanagers, uitgevoerd door CorporatieNL voor Stichting Huurdakrevolutie. Experts uit de sector schatten in dat 30% van de 100.000 nieuwe zonnesystemen in 2017 op huurdaken zijn geplaatst. Dit beeld wordt onderschreven door de recente groeispurt aan zonnestroomprojecten op de zonnehuurdakkaart van de Stichting Huurdakrevolutie.
Zonnestroom op huurdaken verdrievoudigen Bij de voorhoede in de corporatiesector is zonnestroom nog veel sneller toegenomen, zo blijkt uit de enquête die CorporatieNL in samenwerking met de Stichting Huurdakrevolutie heeft uitgevoerd. 450 respondenten bij naar schatting 100 vooruitstrevende woningcorporaties, gaven aan dat gemiddeld 10% van de huurvoorraad bij hun corporatie al toegang heeft tot zonnestroom. De ambitie om veel verder te gaan is groot. Voor 17% van de huurvoorraad zijn er concrete nieuwe plannen om voor 2021 hetzelfde te doen, aldus de enquête: bijna een verdrievoudiging ten opzichte van nu.
Naar 440.000 huurwoningen met zonnestroom Corporatie NL geeft aan dat veel van de respondenten waarschijnlijk voor corporaties werken die al bovengemiddeld actief bezig zijn met zonnestroom en de enquêteresultaten dus geen representatief beeld geven van de sector als geheel. Ondanks die armslag ziet de Stichting Huurdakrevolutie de uitslag, in combinatie met de recente groeispurt van zonnestroom in de huursector, als aanleiding om haar doelstellingen – 10% van alle huurwoningen bij corporaties op zonnestroom in 2020 – fors bij te stellen.
“Vanaf 2017 zagen we bij de Huurdakrevolutie al een flinke toename van het aantal verzoeken voor informatie en ondersteuning en ook van zonnestroomprojecten ” zegt Philip Blaauw, oprichter van INNAX en Stichting HDR. “Toch heeft de uitslag van de enquête ons positief verrast, met name de ambitieuze groeidoelstellingen van corporaties in de aankomende drie jaar. We hebben als Stichting dan ook besloten om onze doelstelling te verdubbelen van 10% naar 20%, ofwel 440.000 huurwoningen in 2020.
Zonnestroom pijler bij verduurzaming huurwoningen
Die verhoogde ambitie sluit aan bij het feit dat woningcorporaties in de enquête aangeven dat zonnestroom een belangrijke steunpilaar is voor hun duurzame doelstellingen. Dit zowel door de positieve bijdrage aan het verbeteren van energielabels als door de boost die zonnestroom geeft aan het draagvlak voor verdere vergroening van de huurvoorraad. Cruciale factor hierbij is dat zonnestroom energiekosten voor huurders structureel verlaagt, aldus de respondenten.
Afbouw gas boost voor zonnestroom De geplande afbouw van gas bij verwarming van woningen, zal de positie van zonnestroom nog verder versterken verwacht Roebyem Anders, oprichtster van zonnepanelenleverancier Sungevity, en mede-initiatiefneemster van Stichting HDR. Anders: “Cv-ketels zullen massaal moeten worden vervangen door alternatieven als stadverwarming en warmtepompen. Maar zeker warmtepompen verbruiken veel stroom, dus zonnepanelen kunnen een belangrijke rol spelen om dat stroomverbruik bij de verwarming van je woning te vergroenen.”
De verkoop van zonnepanelen is de afgelopen jaren explosief toegenomen. De reden is bekend: de weg naar een duurzame, energieneutrale samenleving is nu echt volop ingezet. “Niet in 2030, maar al in 2023, zal door de groei aan zonnepanelen een kwart van de totale doelen van het nationaal Klimaat- en Energieakkoord gerealiseerd zijn”, voorspelt Rolf Heynen, directeur van de deze week gehouden vakbeurs Solar Solutions. “De groei van zonnepanelen gaat de laatste tien jaar al veel sneller dan gedacht, maar de techniek en toepassingen zijn nog lang niet uitontwikkeld.”
De vakbeurs Solar Solutions is in zes jaar tijd uitgegroeid tot aansprekend kennis-, netwerk- en vakevent voor zonne-energie in de Benelux. Ook de afgelopen week bood de beurs in twee dagen tijd een internationaal aanbod aan innovatieve en duurzame technologieën van meer dan 220 bedrijven uit meer dan 30 landen op het gebied van zonne-energie.
Samen met Duurzaam Verwarmd De beurs werd dit keer gecombineerd met de nieuwe vakbeurs Duurzaam Verwarmd. Een logische combinatie, aangezien geïntegreerde oplossingen uiteindelijk woningen en andere gebouwen energieneutraal gaan maken. Op Duurzaam Verwarmd toonden de exposanten overigens niet alleen innovaties op het gebied van duurzaam verwarmen. Ook het duurzaam ventileren en koelen kwam aan bod. Maar met recent nog de VSK-beurs nog in ons achterhoof, waar dergelijke geïntegreerde oplossingen ook aan bod kwamen, concentreren we ons nu vooral op het solar-gedeelte.
Volgende stap Zonnepanelen maken een volgende stap in hun ontwikkeling, die zich concentreert op installatiegemak, -veiligheid en -zekerheid maar bijvoorbeeld ook op vormgeving. Zo wordt het vaak mooier gevonden om dakbedekking en zonnepanelen als één geheel te installeren (zonneceldakpannen), in plaats van als panelen bovenop het dakvlak. Paneelaanbieders brengen als alternatief juist zonnepanelen in verschillende kleuren en designs.
Rendement maximaliseren Maar het allerbelangrijkste blijft natuurlijk het rendement van een PV-installatie, of beter nog, van deze installatie in combinatie met bijvoorbeeld warmtepompen, regenbuffervaten etc. Als voorbeeld noemen we het GSE PAC’system, dat we op Solar Solutions tegenkwamen, ontworpen om het rendement van een PV-installatie te maximaliseren. In de winter gebruikt dit systeem de warme lucht die zich onder de PV-panelen ophoopt. Zo nodig wordt een warmtepomp bij geschakeld om het binnenklimaat op de gewenste temperatuur te houden. In de zomer keert de werking van de warmtepomp om, waardoor de lucht in huis zal afkoelen. Een draadloze klimaatsensor regelt de warme of frisse luchttemperatuur. Bovendien zorgt het systeem – dat zowel staand als liggend kan worden uitgevoerd – gedurende het gehele jaar voor een instroom van gezuiverde lucht. De Franse fabrikant claimt met dit systeem een besparing tot 75% op de verwarmingsrekening te kunnen realiseren alsmede een tot 10% hoger rendement van de PV-installatie.
Hogere opbrengst door koelen PV-zonnepaneel Een ander voorbeeld is de Solar Energy Booster: een paneel dat het PV-zonnepaneel kan koelen. De booster kan zonder problemen achter een zonnepaneel worden gemonteerd, zelfs achter bestaande en ongeacht type en merk. De koeling maakt de opbrengst van het PV-paneel ongeveer elf procent hoger, aldus de leverancier. De restwarmte kan worden gebruikt voor de warmwatervoorziening in het pand. De booster levert in combinatie met een ondergrondse buffertank en een moderne warmtepomp om het water eventueel verder te verwarmen zelfs veertig procent extra besparing op.
Enorme uitdagingen Voor de installatiebranche is het zaak om dit soort ontwikkelingen de komende jaren goed bij te houden. Het uitfaseren van fossiele brandstoffen biedt de branche enorme uitdagingen maar die kunnen alleen worden aangegaan met een gedegen kennis van zaken. De ontwikkelingen gaan momenteel zeer snel, zoals deze beurs – en eerder dit jaar al de VSK – liet zien. Achterover leunen is echt geen optie.
Tijdens de vakbeurs Duurzaam Verwarmd presenteren Triple Solar en NIBE samen een PVT warmtepomppaneel. Dit paneel combineert acht warmtepomppanelen van in totaal 16 m2 met een modulerende water/water-warmtepomp. Voor ruimteverwarming is hiermee een SPF van 5,6 haalbaar, voor tapwater een SPF van 3,8. Ook combinaties met andere NIBE water/water-warmtepompen zijn mogelijk. Een pakket PVT warmtepomppanelen kan modulair worden opgebouwdn voor warmtepompen van 4 tot en met 60 kW.
In oktober 2017 is dit Triple Solar-systeem succesvol geïnstalleerd bij Alwik Tiggelaar (foto). Hij was al enige tijd op zoek naar een duurzaam alternatief voor gas. Hij woont in een huis uit de jaren 30 dat hij onlangs zelf heeft gerenoveerd. Het huis had geen convectoren of vloerverwarming. Daarom heeft hij muurverwarming ingebouwd. De combinatie met het Triple Solar-systeem geeft volgens Alwik een aangename warmte. Daarnaast is hij blij dat hij geen radiatoren meer in zijn woonkamer heeft.
Zou hij het Triple Solar-systeem aanraden aan anderen? “Ik zou niet iedereen aanraden zelf een huis te verbouwen, maar wat betreft het Triple Solar-systeem zie ik geen enkele reden om het niet aan te schaffen.” Het systeem werkt goed en wordt goed ondersteund door de installateur en door Triple Solar.
De vakbeurs Duurzaam Verwarmd vindt op 21 en 22 maart a.s. plaats, gelijktijdig met de vakbeurs Solar Solutions, in EXPO Haarlemmermeer. Het Triple Solar-systeem is terug te vinden op de stand van NIBE.
Zonnepanelen die energie opwekken als de zon niet schijnt en zelfs als het regent. De Chinese universiteit van Soochow heeft hiervoor een nieuwe technologie ontwikkeld. Wanneer regendruppels op twee transparante polymeerlagen bovenop een fotovoltaïsche zonnecel vallen en er dan afrollen, ontstaat door wrijving statische elektriciteit. Dit soort hybride zonnepanelen zouden juist in regenachtige en bewolkte landen goed van pas kunnen komen. Maar de vraag is nog wel of er voldoende energie uit regendruppels kan worden gehaald.
De tribo-elektrische nanogenerator (Teng) is op zich niet nieuw en al eerder gebruikt in zonnepanelen. Maar het ontwerp is wél nieuw en, volgens de ontwikkelaars, een stuk eenvoudiger en efficiënter dan de al bestaande. Ook het gewicht is een stuk minder.
Het wachten is nu op de praktische uitwerking, die waarschijnlijk nog wel een paar jaar in beslag zal nemen.
Vorig jaar zijn in Nederland drie miljoen zonnepanelen geplaatst. Dat is bijna 60 procent meer dan het jaar ervoor, blijkt uit het Nationaal Solar Trendrapport 2018, dat mede op verzoek van Uneto-VNI tot stand is gekomen. De marktgroei van zonnepanelen is vooral te danken aan de zakelijke markt. Zo plaatsen installatiebedrijven steeds meer zonnepanelen op daken van logistieke centra, winkelcentra en bij agrarische bedrijven. Bij zowel consumenten als bedrijven is de toename onder meer het gevolg van prijsdalingen en groeiende bewustwording. Voor bedrijven is het succes mede te danken aan de SDE+-maatregel.
In 2017 is voor 853 MWpiek aan zonnepanelen geïnstalleerd tegenover 534 MWpiek in 2016. In totaal liggen in Nederland ruim 12 miljoen zonnepanelen, samen goed voor 3.000 MWpiek (12km2). Dit is 2,2 procent van de totale elektriciteitsproductie in Nederland.
Enorm potentieel Volgens voorzitter Doekle Terpstra van installateurskoepel Uneto-VNI laten de cijfers zien dat zonnepanelen een belangrijke bijdrage leveren aan de verduurzaming van de gebouwde omgeving. “Maar we zijn er nog lang niet. Er zijn een half miljoen huishoudens met zonnepanelen op het dak. Het potentieel is dus nog enorm.” Volgens de voorman van de installatiebranche levert de snelle marktgroei veel nieuwe werkgelegenheid op. “Er zijn nu al bijna 10.000 voltijds arbeidsplaatsen in de Nederlandse zonne-energiesector, maar ik verwacht dat de werkgelegenheid in snel tempo gaat toenemen.”
5.500 vierkante kilometer In Nederland is 5.500 km2 geschikt voor zonnepanelen. Dat is 5,5 procent van de totale beschikbare oppervlakte. Op dit moment wordt nog maar 12 km2, voornamelijk dakoppervlak, van Nederland bedekt met zonnepanelen. Als de volledige 5.500 km2 benut wordt voor zonnepanelen, kan Nederland in theorie meer dan driekwart van haar totale finale energieverbruik opwekken met zonne-energie. Dat betekent dat zonne-energie in 2050 onze belangrijkste energiebron kan zijn.
Zonnepanelen gaan 25 jaar mee en worden in 5 tot 7 jaar terugverdiend. Gemiddeld worden in 2017 bij een huishouden 12 zonnepanelen geplaatst. Dit aantal zonnepanelen dekt 80 procent van het gemiddeld stroomverbruik en kost gemiddeld 4.300 euro (inclusief btw en installatie).
Vanaf eind september 2017 konden alle inwoners van Noord-Holland en Utrecht zich vrijblijvend inschrijven voor de collectieve inkoop. Meer dan 13.500 mensen hebben dit gedaan. Leveranciers Tautus en SolarNRG wonnen op 1 november de veiling. Zij boden een scherpe prijs voor een compleet systeem, dat 27,5% lager ligt dan de actuele marktprijs (bron: Milieu Centraal).
Namens de leveranciers heeft Vereniging Eigen huis de deelnemers een persoonlijk aanbod gestuurd voor een compleet zonnepanelensystem, inclusief installatie, garanties en monitoring. Inmiddels zijn de eerste systemen al bij de mensen thuis geïnstalleerd.
Tot eind augustus 2018 worden naar schatting 51.145 zonnepanelen geplaatst. Dit betekent een jaarlijkse vermindering van 7.581 ton CO2-uitstoot. De deelnemers dragen zo bij aan de verduurzaming van de regio. Daarnaast besparen de nieuwe zonnepaneleneigenaren samen jaarlijks € 2.485.647,- op hun energiekosten.
Solarwatt, leverancier van zonnepanelen en energiesystemen, kijkt terug op een succesvol 2017. In de Benelux was sprake van een recordomzetstijging voor wat betreft zonnepanelen. Die groei betrof zowel de consumentenmarkt als het professionele segment. Niet alleen particulieren, maar ook bedrijven, woningbouwverenigingen, scholen en vastgoedeigenaren blijken steeds vaker voor zonne-energie te kiezen. De Duitse fabrikant ziet dat de voorkeur daarbij steeds meer uitgaat naar glas-glas-panelen.
De glas-glasmodules zijn nu goed voor tachtig procent van haar wereldwijde omzet. De nieuwe generatie zonnepanelen hebben een rendement dat gegarandeerd 25 procent boven de industrienorm ligt, aldus het bedrijf. Ook zijn de panelen beter bestand tegen invloeden van buitenaf, zoals de weersomstandigheden.
Erik de Leeuw, directeur van Solarwatt in de Benelux: “We zien dat onze holistische strategie, waarbij we niet alleen inzetten op het opwekken van energie, maar ook op het opslaan en managen ervan, vruchten afwerpt. We produceren alle oplossingen die hiervoor nodig zijn zelff.”
Energiemanagement
Solarwatt rapporteert eveneens een stijging in de vraag naar oplossingen voor energieopslag. Het bedrijf is in Duitsland inmiddels marktleider op dit gebied. In Nederland zijn de eerste pilots van start gegaan, waarbij niet alleen zonnepanelen worden geleverd, maar het complete energiemanagementsysteem. Hierbij zorgen de panelen voor het opwekken van energie, modulaire accu’s voor de opslag ervan en slimme energiemanagers voor het beheer.
“Nederland kan niet zonder de aanleg van grootschalige zonneparken als we de toekomstige energiedoelstellingen willen realiseren”, zegt Mark Straver, business development manager bij Lightsource Renewable Energy Nederland. “Als we conform de doelstellingen in 2050 zo’n 20 procent van de totale energiebehoefte uit zonne-energie wil halen, moet er zo’n 200 GW aan zonnepanelen worden geplaatst. Op dit moment ligt er in ons land zo’n 3 GW aan zonnepanelen. Op de totale, voor zonnepanelen geschikte dakoppervlakte in ons land kan zo’n 80 GW worden geïnstalleerd.”
“De Nederlandse markt voor zonne-energie biedt interessante mogelijkheden voor verdere groei”, licht Mark Straver toe. “Nederland heeft zich gecommitteerd aan de doelstelling om in het jaar 2020 veertien procent van zijn energievoorziening uit duurzame energiebronnen zoals zonne-energie te halen. Tot 2050 moet het aandeel van zonne-energie nog veel sneller toenemen.”
Ook landelijk gebied Mark Straver: “Behalve naar de beschikbare dakoppervlakte kijken we in Nederland naar niet benutte grondstroken langs wegen en spoorwegen, bij vliegvelden en bij industrieterreinen. Maar zelfs al zou je daar overal zonnepanelen kunnen en willen plaatsen, dan nog kom je niet aan die 200 GW. Op termijn zullen we dus toch een deel van het landelijke gebied moeten gebruiken. Daar ligt land dat door de bodemeigenschappen of de ligging niet of nauwelijks gebruikt wordt. En in de veeteelt krijgen we waarschijnlijk te maken met een inkrimping van de veestapel, waardoor er ook weideland beschikbaar komt.”
Drijvende zonneparken Een interessante optie voor ons land zijn volgens Straver drijvende zonneparken, waarvoor de belangstelling momenteel snel toeneemt. Er liggen enkele kleinere velden, die vooral bedoeld zijn om ervaring op te doen. In Groot-Brittanniё heeft Lightsource in maart vorig jaar een van de grootste drijvende zonneparken ter wereld in gebruik genomen. Op het Queen Elizabeth II waterreservoir in Londen, dat een oppervlakte heeft van 57.000 vierkante meter liggen ruim 23.000 zonnepanelen met een totaal vermogen van 6,3 MW.
Inpassing “Zonne-energieprojecten kunnen snel en zonder veel impact voor de omgeving en het landschap worden aangelegd”, licht Mark Straver toe. “Op de locaties waar we een zonne-energiepark bouwen, werken we intensief samen met de lokale overheden, omwonenden en andere betrokkenen. We houden rekening met hun wensen en we doen alles om de projecten zo optimaal mogelijk in de bestaande omgeving in te passen.”
Sportaccommodaties kunnen nog altijd subsidie krijgen voor het toepassen van duurzame energie. Half november was er nog 75.000 euro beschikbaar. De subsidieregeling Energiebesparing en duurzame energie sportaccommodaties (EDS) richt zich op de uitrol van onder meer zonnepanelen en led bij sportclubs. Afgelopen juni kwam hiervoor onverwachts 350.000 euro extra budget beschikbaar.
Tot nu toe heeft de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland alle aanvragen uit 2017 die voldeden aan de voorwaarden geheel of gedeeltelijk kunnen toekennen. Er is nu dus toch nog een beperkt budget beschikbaar voor nieuwe aanvragen. De subsidieregeling loopt van 2016 tot en met 2020. Vanaf 2 januari volgend jaar kunnen ook in het nieuwe kalenderjaar aanvragen worden ingediend.
Door de groeiende import van budgetzonnepanelen uit met name Azië, mede veroorzaakt door lagere importtarieven, dreigt een tweedeling van de markt met aan de ene kant kwaliteitspanelen van premiumleveranciers en aan de andere kant budgetoplossingen van prijsvechters. Bij de laatste groep aanbieders blijft de consument achter met veel vragen over kwaliteitsnormen en -garanties, aldus de premiumaanbieders, die daarom pleiten voor strengere regelgeving en meer transparantie.
Op het eerste gezicht is de tweedeling voor de leveranciers van kwaliteitspanelen niet ongunstig, zegt Erik de Leeuw, directeur van Solarwatt in de Benelux: “Steeds meer consumenten kiezen voor kwaliteit en de premiumleveranciers profiteren daarvan. Veel A-merkproducenten zagen hun marktaandeel de laatste jaren flink stijgen. Maar tegelijkertijd zorgt de opmars van goedkope panelen die niet gecontroleerd worden voor serieuze vragen in onze branche, die steeds minder transparant wordt. Zo weten veel consumenten niet welke garantie ze precies hebben op een budgetpaneel. Als de installateur bijvoorbeeld failliet gaat of ermee ophoudt, kunnen ze vaak niet meer terecht bij de Aziatische fabrikant. Panelen die vervolgens stukgaan of aanmerkelijk minder presteren, worden zo duurkoop in plaats van goedkoop.”
Overheidsregulering In 2011 en 2012 kenden we ook al een dergelijke toestroom aan budgetpanelen, vervolgt De Leeuw. “Klanten die toen kozen voor de goedkoopste oplossing komen nu bij ons terug vanwege de problemen met de kwaliteit en garantie.” Het is volgens hem van essentieel belang dat niet alleen de branche, maar ook de overheid aanstuurt op heldere regels op dit gebied. “Het onderwerp staat al op de agenda van Holland Solar, de branchevereniging voor zonne-energie, maar het is belangrijk dat ook de overheid gaat meepraten. Zo kunnen we met elkaar nadenken over een gedegen langetermijnbeleid.”
Steekproefsgewijze controle Nederland kan volgens De Leeuw veel leren van de ervaringen in Australië, dat net als Nederland overspoeld wordt met budgetzonnepanelen. In Australië weert de overheid leveranciers die niet voldoen aan de minimumkwaliteitseisen of die onjuiste voorlichting geven over hun panelen, van de markt. Een noodzakelijke maatregel, zo blijkt uit de bevindingen van de Clean Energy Council die de kwaliteit van zonnepanelen in Australië steekproefsgewijs controleert: 78 procent van de panelen beschikt over minder vermogen dan waarvoor ze gekwalificeerd zijn en 45 procent bestaat uit onderdelen die afwijken van de onderdelen in de productbeschrijving van de fabrikant. Gemiddeld hadden vijf van de dertig geteste panelen meer dan twintig microcracks per paneel, terwijl een paneel van goede kwaliteit in het geheel geen microcracks heeft. De Leeuw: “Het is zorgwekkend dat zogenaamde ‘sjoemelpanelen’ die in Australië worden geweerd, in Nederland wel nog steeds worden aangeboden. Het is vreemd dat de kwaliteit van zonnepanelen geen enkele rol speelt in de huidige subsidieregeling. Maar nu het nieuwe kabinet van plan is de subsidieregeling anders vorm te geven, willen wij hierover graag samen om de tafel.”
“Hoge kwaliteitsnormen zijn nodig” De kwaliteitsdiscussie wordt ook gevoerd onder installateurs. Stefan van de Laan, directeur van installatiebedrijf Groene-Woningen: “We zien nu al op veel plekken panelen van Aziatische herkomst die over vijfentwintig jaar garantie zeggen te beschikken. Maar in de praktijk blijkt dat klanten deze garantie nergens kunnen verhalen en niet meer dan twee jaar standaard productgarantie krijgen. Een zonne-energie-installatie moet echter minstens vijfentwintig jaar of langer mee kunnen gaan. Hoge kwaliteitsnormen zijn daarom van essentieel belang. Zeker nu we steeds afhankelijker worden van zonne-energie om de transitie naar schone energie mogelijk te maken. Een complete documentatie met bijbehorende onafhankelijke keurmerken, werkelijke garanties en een hoge kwaliteit van het product leveren alleen maar voordelen op, zowel voor de installateurs als voor de eindgebruikers.”
Morgen wordt de Huurdakrevolutie gelanceerd: een samenwerkingsverband dat ernaar streeft om 10% van alle huurdaken in Nederland in 2020 te voorzien van zonnepanelen en zo bij te dragen aan de verduurzaming van de woningvoorraad. Tijdens het inspiratie-event in Amsterdam committeren landelijke woningcorporaties zich aan deze doelstelling en ondertekent Rob Haans, directievoorzitter De Alliantie en bestuurslid van Aedes, een ‘zonne-belofte’ namens de Alliantie. Ook Stichting Urgenda onderschrijft het streven van de Huurdakrevolutie.
Vergroening van gebouwen is doorslaggevend voor de oplossing van het klimaatprobleem. De gebouwde omgeving veroorzaakt een derde van de CO2-uitstoot. Verduurzaming van de woningvoorraad is daarom een hoge prioriteit, zo melden de initiatiefnemers. Op dit moment ligt de huursector nog ver achter. Zo is slechts 2% van de huurdaken voorzien van zonnepanelen.
Woonvoorraad verduurzamen Hoe kan de versnelling van zonnestroom worden ingezet? Hoe snel moeten we zijn, en wat hebben we nodig om 10% van de daken van zonnestroom te voorzien, ofwel 1,5 miljoen extra zonnepanelen in 2020? Directeuren en MT leden van woningbouwcorporaties committeren zich als eerste aan de doelstelling van de Huurdakrevolutie. Tevens delen verschillende woningcorporaties hun vernieuwingsdrift om, door vol in te zetten op zonnestroom, versneld de woonvoorraad te verduurzamen.
Woonlasten besparen De Huurdakrevolutie, een initiatief van gebouwverduurzamer Innax en zonnepanelenleverancier Sungevity, is bedoeld voor de gehele industrie. Beide partijen nodigen woningcorporaties en andere spelers in de markt uit om krachten te bundelen rond kennis, inkoopkracht en goedkope financiering om de doorbraak van zonnestroom op huurwoningen te forceren. Het streven is om met z’n allen 10% van alle huurdaken met zonnepanelen te voorzien in 2020. Door aan te sluiten bij het initiatief, kunnen woningcorporaties een belangrijk deel van hun duurzaamheidsambities halen en woonlasten voor hun huurders besparen, aldus de initiatiefnemers.
Woensdag 8 november vindt het zonne-energiecongres de Sunday plaats. Het congres staat in het teken van het versnellen van innovatie en de bijbehorende nationale uitrol van zonne-energieprojecten. Een van de onderwerpen is de integratie van zonneparken. Continue reading
Wetenschappers van Zuyd Hogeschool hebben een machine – flowreactor – ontwikkeld voor de productie van een specifieke soort nanomateriaal, waarmee de lichtopbrengst van zonnepanelen 5 tot 10 procent verhoogd kan worden. Continue reading
80% van de eigenaren van zonnepanelen is vanwege het financiële voordeel tot de aanschaf overgegaan. 74% doet dit om bij te dragen aan een schoon milieu. 29% wil minder afhankelijk zijn van energiebedrijven. Continue reading
Aan een recordaantal van 4.530 projecten is in het voorjaar 2017 ondersteuning vanuit de Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE+) toegezegd. Dit is een verdubbeling ten opzichte van de vorige ronde afgelopen najaar (2.197) en een verviervoudiging ten opzichte van de voorjaarsronde 2016 (986). Voor het eerst zijn projecten met opgewekte elektriciteit uit zonnepanelen qua verstrekt budget (2,8 miljard euro) koploper. Het Ministerie van Economische Zaken ondersteunt duurzaam opgewekte energie uit zon, wind, water, geothermie en biomassa in Nederland via deze SDE+ ronde met maximaal 5,8 miljard euro.
Minister Kamp: “Technologieën om elektriciteit uit zonlicht op te wekken, hebben een steeds lagere kostprijs. Het is goed om te zien dat mede als gevolg daarvan de bijdrage van zonnestroom aan de Nederlandse energieproductie duidelijk is toegenomen en nu zelfs het grootste aandeel heeft binnen deze ronde van de Stimuleringsregeling Duurzame Energie. Met bovendien een recordaantal projecten dragen bedrijven en instellingen fors bij aan het behalen van de doelstellingen uit het Energieakkoord.”
De toegewezen projecten in deze voorjaarronde dragen, bij volledige realisatie, met een productie van 21,4 petajoule (PJ) per jaar bij aan de Nederlandse energievoorziening. Dit komt overeen met een bijdrage van 1,1 %-punt aan het aandeel hernieuwbare energie. Nederland heeft in het Energieakkoord een aandeel van veertien procent hernieuwbare energie als doel in 2020 en zestien procent in 2023 afgesproken. Voor deze ronde van de SDE+ was voor bijna 7,1 miljard euro aan projecten ingediend.
Ook in het najaar kunnen bedrijven en (non-profit) instellingen die hernieuwbare energie gaan produceren, weer gebruik maken van de SDE+ regeling. Inschrijving voor de najaarsronde van de SDE+ is geopend van 3 oktober tot 26 oktober 2017. Er is voor de projecten een budget van zes miljard euro beschikbaar.
ABB zet in op de opwekking van veilige, schone en duurzame energie en presenteert nieuwe oplossingen die het resultaat zijn van de voortdurende investeringen in innovatieve omvormertechnologie voor zonne-energie. Een aantal innovaties maakt deel uit van het ABB Ability™-productaanbod, dat bestaat uit ‘connected’ software-gebaseerde oplossingen.
Vermogensbereiken
ABB’s omvormertechnologie voor zonne-energie leent zich voor vermogensbereiken van enkele kW’s tot meerdere MW’s. De technologie wordt ondersteund door een uitgebreid pakket aan communicatie-, monitoring- en besturingsoplossingen, die speciaal zijn ontworpen om maximaal te profiteren van zonne-energie en optimaal ondersteuning te geven gedurende de gehele levenscyclus van een project.
Stringomvormer
Eén van de innovaties is de baanbrekende 100 en 120 kW-stringomvormer met multi-MPPT-oplossingen van ABB voor maximale flexibiliteit in het installatie-ontwerp. De omvormer komt eind 2017 beschikbaar en wordt kort daarop uitgebreid naar het vermogens- en spanningsbereik tot 1500 VDC. De omvormer is ontworpen voor grootschalige commerciële en industriële PV-installaties, evenals voor grondinstallaties. De omvormer combineert een hoge energiewinning met geavanceerde koelingscapaciteiten en is op grote schaal getest. Dit resulteerde in zeer betrouwbare prestaties. De omvormer heeft toegang tot het Internet of things (IoT) via IP-gebaseerde communicatie en maakt gebruik van schaalbare cloud-architectuur terwijl de inbedrijfstelling eenvoudig draadloos verloopt via tablet/mobiel apparaat. Daarmee is het aantal vereiste interventies ter plaatse minimaal, waardoor de exploitatiekosten gering zijn. Het resultaat is een optimale total cost of ownership.
Snelle inbedrijfstelling
Samen met de nieuwe stringomvormer wordt de Trio TM de laatste toevoeging van ABB aan de TRIO-familie. Deze 3 MPPT-versie heeft vermogensbereiken tot 60 kW en is ontworpen met verbeterde flexibiliteit om de ROI in grote systemen te maximaliseren. Eenvoudige en snelle inbedrijfstelling is gegarandeerd dankzij een ingebouwde, webgebaseerde gebruikersinterface via ieder WLAN-apparaat. Bovendien kan een Sunspec-compatibel Modbus-protocol eenvoudig worden geïntegreerd met externe monitoring- en besturingssystemen.
Toekomstbestendig
Eén van de andere producten is de Uno-Dm-PLUS-serie. Deze eenfase-omvormerfamilie geldt als een passende oplossing voor residentiële PV-installaties. De omvormer is toekomstbestendig en flexibel en kenmerkt zich door een compact ontwerp voor vermogensbereiken van 1,2 tot 5,0 kW. Hierdoor is deze eenvoudig te integreren met gangbare en toekomstige apparaten voor slimme gebouwautomatisering. De combinatie van plug-and-play aansluitingen en een eenvoudige inbedrijfstelling garanderen een gemakkelijke, snelle en kosteneffectieve installatie zonder de omvormerbehuizing te openen. De ingebouwde gebruikersinterface biedt toegang tot functies zoals geavanceerde omvormerconfiguratie-instellingen, dynamische invoerregeling en vermogensbeheer.
PV-omvormer
Daarnaast heeft ABB haar PV-omvormer, React, verder ontwikkeld met een ingebouwde 2 kWh batterij waarmee ongebruikte energie die overdag wordt opgewekt, kan worden opgeslagen en gebruikt wanneer dat nodig is. Afhankelijk van de beschikbare opgeslagen energie, kunnen tot vier apparaten worden ingesteld. React is compatibel met ABB-free@home® en beschikt over een geïntegreerde Wi-Fi-aansluiting en een applicatie voor smartphones of tablets. Gebruikers kunnen op deze manier hun energiegebruik regelen en beheren, ook wanneer ze niet thuis zijn.
Stroom op commercieel niveau
Voor stroomopwekking op commercieel niveau heeft ABB de 1500 VDC PVS980 centrale omvormer ontwikkeld. Deze is nu verkrijgbaar met een uitgebreid vermogensbereik tot 2300 kVA en is geoptimaliseerd voor efficiënte, multi-megawatt PV-krachtcentrales. De PVS980, met een innovatieve koeloplossing die weinig onderhoud vereist, is ontworpen voor veeleisende toepassingen en extreme omstandigheden. De omvormer vermindert de onderhoudskosten en staat garant voor een uitstekende duurzaamheid en betrouwbaarheid. Het compacte en modulaire ontwerp is geschikt voor gebruik buiten en wordt geleverd met een compleet assortiment opties voor industriële gegevenscommunicatie, inclusief monitoring op afstand. De omvormer wordt aangevuld met een compacte plug-and-play oplossing, het PVS980-MWS megawatt-station, met een nominaal vermogen van maximaal 4600 kVA.
Twee maanden geleden lanceerde de Amerikaanse startup Forward Labs een zonnedak dat binnen enkele dagen op locatie geïnstalleerd kan worden. De startup levert deze zonnedaken voor zo’n 90 dollar per vierkante meter. De kwaliteit doet volgens het bedrijf niet onder voor die van Tesla, die 230 dollar per vierkante meter kosten. Forward Labs gebruikt overigens glazen panelen, waar Tesla met dakpannen werkt.
Forward Labs sluit niet uit ooit naar Europa te komen. Volgens de startup gaat dit voor opschudding in de branche zorgen. Dakdekkers en installatiebedrijven zullen zich moeten aanpassen, aldus het bedrijf. Dit omdat er andere kennis vereist is bij een dergelijk zonnedak. Denk aan het onderhoud ervan, maar ook de aanleg en de werking van het systeem. De techniek is compleet anders en veel bedrijven zullen niet het kapitaal hebben om zich van deze nieuwe specialistische kennis te voorzien.
