Triple Solar, uitvinder van de PVT-warmtepomp en bijbehorende PVT-warmtepomppanelen, heeft met pensioenfonds ABP een belangrijke nieuwe aandeelhouder aangetrokken om ook de komende jaren voorop te kunnen blijven lopen in de energietransitie. ABP investeert via haar vermogensbeheerder APG samen met de huidige aandeelhouders - het Participatiefonds Duurzame Economie Noord-Holland (PDENH), DOEN Participaties, Enfuro Ventures en de beide founders - in het verder vergroten van de impact van Triple Solar op de energietransitie. Het kapitaal wordt aangewend om het warmtepompsysteem internationaal verder uit te rollen, de productiecapaciteit uit te breiden en nieuwe energiezuinige producten en diensten te ontwikkelen.
Verschil maken
Cees Mager, CEO en founder van Triple Solar: “ABP had vanaf het begin onze voorkeur bij de zoektocht naar een nieuwe partner. Zo krijgen wij de mogelijkheid om via het pensioenspaargeld van een grote groep Nederlanders ons land verder te verduurzamen met producten die zowel in de nieuwbouw als in de bestaande bouw het verschil gaan maken.”
Duurzaam beleggen
Dominique Dijkhuis, uitvoerend bestuurder van pensioenfonds ABP: “Met deze belegging kan ABP bijdragen aan de verduurzaming van de gebouwde omgeving in Nederland en zorgen voor een goed rendement voor onze deelnemers. De gebouwde omgeving is verantwoordelijk voor bijna 40 procent van de totale CO2-uitstoot wereldwijd. Vermindering van het verbruik van fossiele brandstoffen is daarom ook hier cruciaal voor de energietransitie. Door deze investering kan dit Nederlandse bedrijf groeien en kunnen we gezamenlijk onze impact op de energietransitie vergroten.”
“Winnende product-marktcombinatie”
ABP investeert in Triple Solar via het ABP Nederlands Energie Transitiefonds (ANET), dat speciaal is opgericht voor investeringen in veelbelovende bedrijven die zich richten op (technologische) oplossingen voor de Nederlandse energietransitie. Anthony Viellevoije, Investment Director PDENH: “PDENH investeerde in 2018 voor het eerst in Triple Solar, omdat we sterk geloofden in de visie en het uitvoerend vermogen van het team. In de tussentijd, na een influx van talent in de organisatie en de recente ontwikkelingen in de energiemarkten, is onze overtuiging nog verder gesterkt dat Triple Solar een winnende product-marktcombinatie in handen heeft, waarmee significante impact gemaakt kan worden in onze strijd tegen klimaatverandering.”
Op 13 oktober organiseert de Federatie van energieconsultants (FedEC) een lezingenprogramma op de Nationale dag van de Energieadviseur. Het programma maakt deel uit van de Vakbeurs Energie, die onder de vlag van de Nationale Energie Week van 12 tot en met 14 oktober plaatsvindt in de Brabanthallen in Den Bosch. Deze beurs focust zich op alle facetten van het gebruik van energie in de gebouwde omgeving.
De sprekers zullen zich in de verschillende programmaonderdelen zowel op de gebouwde omgeving als ook op de industrie richten. Dit betekent dat de NTA 8800 aan de orde komt, maar ook de wijze waarop energieadviseurs industriële klanten kunnen helpen in de energietransitie.
Gebouwde omgeving
In de ochtend is er op het hoofdpodium van de beurs een paneldiscussie over de NTA 8800 en haar rol binnen de energietransitie. Gespreksleider Harmen Weijers bespreekt aan de hand van stellingen en vragen uit het publiek met de panelleden het effect van de NTA 8800 en hoe de markt daarop reageert. Tijdens deze discussie, van 11.30 tot 12.30 uur, komen de belangrijkste veranderingen van de NTA 8800 aan bod. Maar het gaat ook over de veranderingen die nog aanstaande zijn. Aan de discussie werken panelleden mee van onder meer FedEC, ISSO en Kego.
De NTA 8800 stand van zaken en evaluatie In de middag, om 14.00 uur, start in de Boschzaal een congres met als titel ‘NTA 8800: stand van zaken en evaluatie!’. Onder leiding van dagvoorzitter Isabelle Sternheim bespreken verschillende deskundigen wat er goed gaat, welke verbeterpunten er nog zijn en hoe de stand van zaken is omtrent de examens en opleidingen. Verder is er ruimte voor vragen uit het publiek en discussies over de NTA 8800. Meer informatie over het volledige programma en alle sprekers is te vinden op de website van FedEC
Het kabinet maakt €18,3 miljoen vrij voor versterking van de onderzoeksfaciliteiten gericht op de energietransitie. Deze middelen worden verleend aan ...
Er is een toenemende interesse in de thuisbatterij. Doordat we steeds meer energie op een duurzame manier opwekken, moeten we in de toekomst op een andere manier leren omgaan met vraag en aanbod van stroom. Nederlanders met zonnepanelen zien een grote rol weggelegd voor de thuisbatterij, zegt David van der Burg, algemeen directeur Zonnefabriek: “De vraag naar de thuisbatterij krijgen wij steeds vaker.”
Zonnefabriek, aanbieder van zonnepanelen, heeft al bijna 10.000 zonnepanelen systemen geïnstalleerd door heel Nederland. Het CBS meldt dat het geïnstalleerd vermogen aan zonnepanelen in 2020 in Nederland is gegroeid tot 10.213 megawattpiek zonnepanelen.
Toch blijkt dat de aanhoudende populariteit van zonnepanelen ook problemen met zich meebrengt. Van der Burg: "Zonne-energie is een mooi duurzaam alternatief, maar de drukte op het stroomnet neemt toe. Naast netverzwaring zijn er ook innovatieve oplossingen nodig om te zorgen dat vraag en aanbod beter op elkaar afgestemd kunnen worden.”
Stijging in vraag naar thuisbatterijen
Naast de beperkingen op het Nederlandse stroomnet, verandert ook de manier waarop teruglevering wordt vergoed. Door de afbouw van de salderingsregeling wordt het financieel interessanter om zelf opgewekte stroom direct in huis te gebruiken, of op te slaan voor later gebruik. Een oplossing hiervoor is de thuisbatterij. Dat hier veel interesse in is blijkt uit het zoekgedrag van Nederlanders. Zo is er een stijging van 60% naar zoekwoorden omtrent thuisbatterij en de interesse naar ‘thuisbatterij zonnepanelen’ is ten opzichte van vorig jaar verzevenvoudigd.
De klantenservice van Zonnefabriek ontvangt ook steeds meer vragen over thuisbatterijen. Vanaf 2019 is er een duidelijke stijging te zien in het aantal tickets over thuisbatterijen, hoogstwaarschijnlijk doordat het wetsvoorstel omtrent de afbouw salderingsregeling toentertijd naar de Tweede Kamer werd gestuurd. Toch blijkt uit onderzoek dat de thuisbatterij slechts mondjesmaat wordt verkocht. Van der Burg: "Op dit moment zijn het echt de innovators die het leuk vinden om een batterij te hebben, ondanks het gebrek aan economisch nut. Maar de huidige vraag toont aan dat de markt voor thuisbatterijen er zeker zal zijn zodra dit financieel ook voordelig is.”
Toekomst van zonnepanelen Toch houden toekomstige uitdagingen in de energiemarkt de populariteit van zonnepanelen niet tegen. Van der Burg: “Ik geloof dat in de toekomst batterijen en zonnepanelen steeds vaker samen als een totaaloplossing zullen worden gezien waarmee je je eigen stroom opwekt en kunt gebruiken wanneer je dat nodig hebt.” Volgens de directeur is dat niet alleen financieel interessant, de totaaloplossing zorgt er ook voor dat aanbod en verbruik van zonne-energie beter op elkaar kan worden afgestemd.
“Je zelf opgewekte zonnestroom wordt in de toekomst minder waard op momenten dat er veel aanbod van zonne-energie is, en dus meer als je het dan even kunt opslaan om het op een later moment zelf te gebruiken of aan het net te leveren,” aldus Van der Burg. De verwachting is dan ook dat de thuisbatterij een belangrijke rol gaat spelen in de toekomst.
Ondanks de coronacrisis groeide de Nederlandse zonnesector vorig jaar met 41%. Volgens het Nationaal Solar Trendrapport 2021 van onderzoeksbureau Dutch New Energy Research werd er voor 2,9 Gigawatt aan zonnepanelen geïnstalleerd, waardoor Nederland de symbolische grens van 10 Gigawatt aan geïnstalleerd vermogen doorbrak.
Nederland staat in de Europese top-5 van landen met de meeste zonnepanelen. Op Duitsland na is er zelfs geen enkel ander land met zoveel panelen per inwoner. Vorig jaar hebben we dan ook de mijlpaal bereikt van 1 miljoen woningen met panelen op het dak. Inmiddels zorgt de sector ook voor 25.000 voltijdsbanen.
Eigen woning verbeteren In 2020 waren consumenten meer thuis en groeide de bereidheid om de eigen woning te verbeteren. Mede hierdoor werd er voor het eerst meer dan 1 Gigawatt aan zonnepanelen geïnstalleerd in de residentiële sector, met een totaal nieuw geïnstalleerd vermogen van 1,1 Gigawatt. De commerciële sector had vorig jaar last van leveringsproblemen en lockdowns, maar werd gesteund door ruimere subsidiedeadlines. Zo werd hier toch nog voor 1,8 Gigawatt aan nieuw geïnstalleerd vermogen gerealiseerd.
Groei zal doorzetten De verwachting is dat de groei dit jaar doorzet, mede doordat projecten die door de coronacrisis werden uitgesteld, dit jaar alsnog zullen worden gerealiseerd. Nederland ligt dan ook op koers om de huidige ambitie voor zonnestroomcapaciteit uit het klimaatakkoord ruim voor 2030 te bereiken.
Het kabinet maakt €18,3 miljoen vrij voor versterking van de onderzoeksfaciliteiten gericht op de energietransitie. Deze middelen worden verleend aan ...
Kiwa heeft gisteren een kwaliteitsregeling voor zonne-energie geïntroduceerd. De brancheorganisaties Techniek Nederland en Holland Solar vinden dit onnodig en zelfs ...
Bij woningbouw en het gasloos renoveren van bestaande gebouwen is een warmpomp al snel de eerste keuze. Het komt echter regelmatig voor dat het niet mogelijk is om een bodembron aan te leggen, een buitenunit te plaatsen of ventilatielucht als bron toe te passen. Voor dit soort situaties is er een relatief nieuw bronsysteem beschikbaar dat functioneert in combinatie met een water/water-warmtepomp van NIBE: PVT warmtepomppanelen van Triple Solar. Op donderdagmiddag 12 november a.s. verzorgen NIBE en Triple Solar samen een gratis webinar over deze combinatie.
In het gratis webinar zullen onder meer de volgende onderwerpen aan bod komen:
-Typen warmtepompen: kort overzicht
-Werking en specificaties van PVT warmtepomppanelen
-Dit maakt de NIBE/Triple Solar combinatie uniek
-Ontwerpen, calculeren en dimensioneren van een installatie
-Voordelen van NIBE/Triple Solar in verschillende exploitatievormen
-Investeringen, financieringsmogelijkheden en subsidies
-Montage: werk voor specialisten?
Ook zal nader worden ingegaan op enkele referentieprojecten waarin PVT panelen zijn toegepast in combinatie met een NIBE water/water-warmtepomp. Deelnemers hebben tijdens het webinar ruimschoots de gelegenheid om vragen te stellen. Vragen die niet tijdens het webinar kunnen worden behandeld, worden na afloop per mail beantwoord.
Aanmelden Aanmelden voor dit gratis webinar kan hier.
In Woudenberg realiseert Unica Energy Solutions in opdracht van energie-exploitant Eteck een regeneratiedak met PVT-panelen van Triple Solar. Hiermee wordt ...
Steeds meer appartementseigenaren en VvE’s overwegen om zonnepanelen met een eigen opslagbatterij te plaatsen. Er is echter nog geen passende wet- en regelgeving op dit gebied, waardoor het niet duidelijk is aan welke minimale veiligheidseisen een installatie moet voldoen en welke maatregelen VvE’s moeten nemen. Om ernstige ongevallen, zoals brand, te voorkomen, is nu een handreiking verschenen die alle maatregelen en adviezen op bouwkundig, installatietechnisch en organisatorisch gebied omschrijft.
Volgens het CBS werd vorig jaar 40% meer stroom door zonnepanelen opgewekt in Nederland. Het grootste deel van deze toename (70%) is toe te schrijven aan grotere installaties op daken van gebouwen en op de grond. Er was echter ook sprake van een aantal grote branden, die vaak het gevolg bleken van constructie- en installatiefouten. De handreiking zorgt ervoor dat alle betrokken partijen, zoals de VvE, installateurs en de brandweer, vanaf het begin weten waar zij op moeten letten en wat zij kunnen doen om veiligheidsrisico’s te minimaliseren.
Relatief nieuwe ontwikkeling De plaatsing van zonnepanelen, steeds vaker in combinatie met een opslagsysteem, is een relatief nieuwe ontwikkeling. In de eerste plaats is het belangrijk dat men op de hoogte is van de minimale kwaliteits- en veiligheidseisen waar het zonnepaneelsysteem moet voldoen. Vervolgens zijn er de te nemen maatregelen voor de installatie. Het dak wordt bijvoorbeeld opeens met veel extra gewicht belast en moet dit op de lange termijn kunnen dragen. Bovendien moeten de zonnepanelen ook goed bereikbaar zijn voor zowel onderhoudswerkzaamheden als hulpverlening. Tevens is het van belang dat de Veiligheidsregio en de brandweer tijdig op de hoogte worden gesteld van de installatie, ook als de betreffende VvE of woningcorporatie geen vergunningaanvraag voor de installatie hoeft te doen.
Van regionaal naar digitaal De handreiking is een initiatief van het Instituut voor Fysieke Veiligheid, Voor de VVE en de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond. Het document zal op 13 oktober gepresenteerd worden in een live webinar. Hierbij zijn, naast de betrokken partijen, ook het Nationaal Warmtefonds en de BNG Bank aanwezig om maatregelen toe te lichten en vragen te beantwoorden. Het oorspronkelijke plan was om op regionaal niveau bijeenkomsten te organiseren, echter vanwege de COVID-19 situatie is gekozen voor een live webinar van 60 minuten.
Foto: In Maassluis is op 29 september het eerste verduurzamingsproject opgeleverd waarbij aan alle maatregelen uit de handreiking is voldaan.
Kiwa heeft gisteren een kwaliteitsregeling voor zonne-energie geïntroduceerd. De brancheorganisaties Techniek Nederland en Holland Solar vinden dit onnodig en zelfs onwenselijk. De organisaties roepen installateurs op om zich te laten erkennen op basis van de InstallQ-regeling of zich te laten certificeren op basis van het Zonnekeur of een uitbreiding op de bestaande BRL-6000 certificering. Tegelijkertijd worden opdrachtgevers opgeroepen om alléén erkende of gecertificeerde zonne-energie-installateurs in te schakelen.
Beide organisaties vinden de door Kiwa geïntroduceerde kwaliteitsregeling voor zonne-energie onnodig aangezien er al jaren een breedgedragen erkennings- en een certificeringsregeling is voor vakbekwame zonne-energie-installateurs. ‘Alleen bedrijven die een speciale opleiding voor het plaatsen en inspecteren van zonne-energie-installaties hebben gevolgd, komen in aanmerking voor de erkenning of de certificering Zonnekeur. Deze installateurs kennen de normen en eisen die aan zonne-energie-installaties worden gesteld. Wanneer opdrachtgevers vakbekwame installateurs -dus met erkenning of Zonnekeur- inschakelen is de kwaliteit gewaarborgd.’
De onwenselijk schuilt ‘m volgens de brancheorganisaties in het feit dat de Kiwa-kwaliteitsregeling transparantie en duidelijkheid naar zowel opdrachtgevers als installateurs verkleint in plaats van vergroot.
‘Kiwa keurmerk levert geen bijdrage’ Zowel Techniek Nederland als Holland Solar roepen de installateurs op om zich te laten erkennen (op basis van de InstallQ-regeling) of zich te laten certificeren (op basis van het Zonnekeur of een uitbreiding op de bestaande BRL-6000 certificering). Tegelijkertijd roepen zij opdrachtgevers op om alléén erkende of gecertificeerde zonne-energie-installateurs in te schakelen. Deze aanpak is wat betreft Techniek Nederland en Holland Solar de enige manier om kwalitatieve zonne-energiesystemen te garanderen en ondeskundige installateurs van de markt te weren. Een keurmerk van Kiwa levert daar geen enkele bijdrage aan.
De markt van zonnepanelen lijkt vooralsnog weinig last te ondervinden van de coronacrisis. Leveringsproblemen zijn bijna opgelost en installateurs hebben zelfs hogere verwachtingen voor de markt. In de residentiële sector is het aantal verwachte installaties in mei en juni maar 8% lager dan normaal, zo blijkt uit de tweede white paper van onderzoeksbureau Dutch New Energy Research over de impact van de crisis op de Nederlandse zon-pv-sector.
“Mensen zijn meer thuis en hebben tijd om hun huis te verbeteren,” vertelt Rolf Heynen, directeur van Dutch New Energy Research, op de site van Solar Solutions. “Nu veel vakanties niet door gaan, merken installateurs dat consumenten hun vakantiegeld inzetten om zonnepanelen aan te schaffen. Dat zorgt immers voor een directe kostenbesparing die de komende jaren goed van pas kan komen.”
Fabrikanten ook positiever Ook fabrikanten zijn optimistischer gestemd. Dacht twee maanden geleden nog 78% van de fabrikanten dat zij minder zouden leveren als gevolg van de coronacrisis, inmiddels is dat percentage gedaald tot onder de helft. 38% van de fabrikanten denkt inmiddels zelfs méér te leveren dan voorheen.
Zakelijke sector nog wel een zorg Rolf Heynen: “De sector drijft op een sterker dan verwachte residentiële sector. De huidige financiële onzekerheid zorgt er wel voor dat de zakelijke sector nog steeds een afname tot 31% minder installaties in juni laat zien. Positief is wel dat zakelijke klanten aan installateurs vertellen dat het om uitstel en niet om afstel van investeringen gaat.”
Dutch New Energy Research is een onderzoeksbureau voor de Nederlandse zonne-energiemarkt. De tweede white paper over de gevolgen van de coronacrisis op de Nederlandse zon-pv-sector is gebaseerd op onderzoek onder 97 bedrijven
Ruim 6.000 projecten voor zonne-energie op daken dreigen niet door te gaan doordat de subsidiepot leeg is. Dit brengt het behalen van de klimaatdoelen voor dit jaar – 14% hernieuwbare energie en 25% CO2-emissie-reductie – in gevaar. Daarom roept een brede coalitie van onder meer Techniek Nederland, Holland Solar, FME, VNG, Urgenda en de milieuorganisaties in een brief minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat op om het budget voor SDE+-subsidie te verhogen en de projecten alsnog te honoreren. Dit levert naar schatting dit jaar nog een halve Mton CO2-reductie en 1,5 TWh extra duurzame energie op.
De coalitie wijst erop dat het geld voor de verhoging van de SDE+-subsidie al beschikbaar is via de Opslag Duurzame Energie. Door de 6.000 projecten uit te voeren, is de kans groot dat ons land alsnog het klimaatdoel voor dit jaar behaalt en daarmee het risico op een boete van de Europese Commissie kan voorkomen of beperken. Volgens Europese afspraken over de opwekking van duurzame energie moet dit jaar minimaal 14 procent uit een duurzame bron komen.
Breed draagvlak Volgens de coalitie is er een breed draagvlak bij ondernemers, gemeenten en maatschappelijke organisaties voor uitvoering van de projecten. Belangrijk voordeel is dat installateurs nieuwe zonne-energieprojecten snel kunnen realiseren waardoor ze dit jaar nog bijdragen aan het realiseren van de klimaatdoelstellingen.
Energietransitie vaart geven De ondertekenaars van de brief roepen minister Wiebes en de Vaste Kamercommissie voor Economische Zaken en Klimaat op de mogelijkheden voor subsidiëring van zonne-energie op daken de komende jaren te verruimen en daarmee de energietransitie extra vaart te geven. Zij willen daarover op korte termijn een gesprek met minister Wiebes.
Behalve Techniek Nederland, Holland Solar, FME, VNG, Urgenda en de milieuorganisaties hebben ook NVDE, gemeente Amsterdam, gemeente Utrecht, Gemeente Den Haag, Gemeente Rotterdam, Energie Samen en MVO-Nederland de brief aan minister ondertekend.
In 2019 werden er 8,1 miljoen zonnepanelen geïnstalleerd in Nederland, waardoor het totaal opgestelde vermogen met 53% steeg tot bijna 7 gigawatt. Dit blijkt uit het Nationaal Solar Trendrapport 2020 van onderzoeksbureau Dutch New Energy Research. De sterke groei zorgt wel voor capaciteitsproblemen op het elektriciteitsnet. Een forse upgrade van het Nederlandse stroomnet is daarom noodzakelijk.
“Nederland is bezig aan een serieuze inhaalrace,” aldus Rolf Heynen, directeur van onderzoeksbureau Dutch New Energy Research. “In vergelijking met de rest van Europa halen we nog steeds maar een klein deel van onze energie uit duurzame bronnen. We horen nu echter wel tot de wereldwijde top wat betreft het aantal zonnepanelen dat we jaarlijks installeren.”
Capaciteitsproblemen Dankzij de 8,1 miljoen nieuwe panelen is de zon inmiddels goed voor ruim 5% van de totale Nederlandse elektriciteitsproductie. De overheid heeft al subsidies toegekend voor genoeg projecten om dit aandeel in de komende jaren te verdubbelen. Maar deze sterke groei zorgt wel voor capaciteitsproblemen op het elektriciteitsnet.
Netcapaciteit tijdig vergroten Rolf Heynen: “Vooral in de noordelijke provincies lopen de netbeheerders tegen hun grenzen aan. Hierdoor staat er nu voor 750 MWp aan projecten stil: net zo veel als nodig is om alle huishoudens in een stad als Breda van stroom te voorzien. Om de Nederlandse klimaatdoelen te halen is het dan ook van essentieel belang om de netcapaciteit tijdig te vergroten.”
Het onderzoek voor het Nationaal Solar Trendrapport 2020 werd uitgevoerd door onderzoeksbureau Dutch New Energy Research in samenwerking met Techniek Nederland, de ondernemersorganisatie voor de installatiebranche, en Solar Solutions International, de grootste vakbeurs voor zonne-energie in Noordwest-Europa. Het volledige rapport (à €175 excl. BTW) en de gratis samenvatting zijn te downloaden op www.solarsolutions.nl/trendrapport.
Techniek Nederland en Holland Solar ontvangen signalen dat verzekeraars de premies voor zonne-energie-installaties sinds deze zomer soms wel verdubbelen in verband met een mogelijk brandrisico. Beide brancheorganisaties maken zich zorgen over deze ontwikkeling die ertoe kan leiden dat zakelijke opdrachtgevers en consumenten de aanschaf van zonnepanelen gaan heroverwegen. Zij willen zo snel mogelijk in gesprek met het Verbond van Verzekeraars om tot een oplossing te komen.
Er zijn in ons land circa 1 miljoen daken met zonnepanelen; dit jaar zijn er 23 brandincidenten geregistreerd, ofwel 0,0023%. Het verzekeringsrisico van zonnepanelen op daken is dus klein, aldus Techniek Nederland. De branchekoepel stelt dat zonne-energie-installaties onmisbaar zijn als we de klimaatdoelstellingen willen halen. ‘Dat kan alleen als verzekeraars reële premies en eisen hanteren die passen bij het beperkte risico van zonnepanelen op bedrijfsdaken (en op daken van woningen).’ Techniek Nederland en Holland Solar willen het Verbond van Verzekeraars ondersteunen bij het inschatten van de risico’s op brandincidenten.
Erkenning en certificering Wat betreft beide brancheorganisaties is elk brandincident er een teveel. Veiligheid staat altijd voorop. Daarom is er al jaren een breed gedragen erkennings- en een certificeringsregeling voor vakbekwame zonne-energie installateurs. Alleen bedrijven die een speciale opleiding voor het plaatsen en inspecteren van zonne-energie-installaties hebben gevolgd, komen in aanmerking voor de erkenning of de certificering Zonnekeur. Deze installateurs kennen de normen en eisen die aan zonne-energie-installaties worden gesteld, óók (en vooral) op het gebied van veiligheid. De brancheorganisaties vinden dat álle zonne-energie installateurs in ons land aan deze eisen moeten voldoen.
De markt voor zonnestroom groeit onstuimig terwijl er ondertussen een overspannen vraag is naar installateurs. Dat levert de nodige problemen op. Zo vatte vorig jaar 28 zonnesystemen vlam en vertelde een inspecteur van zonnesystemen in april van dit jaar aan RTL Nieuws dat er met de helft van de door hem gecontroleerde systemen iets mis is. Vorige week meldde NRC dat ‘de slechte kwaliteit van installaties van zonnesystemen in Nederland ontegenzeggelijk een tikkende tijdbom is onder de groei van zonnestroom. Daar moet iets aan gedaan worden en dat kan, simpelweg door van onze zuiderburen te leren.’
In België zijn er namelijk nauwelijks problemen met zonnesystemen. De Belgen doen drie dingen goed, meldt NRC. ‘Ten eerste voorziet hun Algemeen Reglement voor Elektrische Installaties (AREI) in kristalheldere, wettelijke eisen voor de aanleg of uitbreiding van zonnepanelen en bekabeling. Ook is uitgebreide documentatie verplicht. Ten tweede gaat geen Belgisch zonnesysteem ‘live’ voordat een onafhankelijke keuringsinstantie de aanleg heeft doorgelicht en alle documentatie heeft gecontroleerd. Broddelwerk wordt vooraf opgemerkt. Ten derde dwingt de AREI keuring Belgische installateurs hun kennis over zonnepanelen bij te houden. Bijna 800 installateurs in België hebben een Certificaat van Bekwaamheid, een keurmerk met zware eisen op basis van Europese richtlijnen.’
Vergelijking gaat mank Gevraagd naar een reactie laat Techniek Nederland weten dat een vergelijking met onze zuiderburen enigszins mank gaat. Woordvoerder Dick Reijman: “Het overgrote deel van de incidenten in ons land doet zich voor bij zogenoemde in-daksystemen. Dit zijn daken waarbij de zonepanelen niet op het dak liggen, maar zijn geïntegreerd in het dakwerk. In België zijn dergelijke in-daksystemen niet aanwezig. Ook zal het overnemen van de eisen uit de AREI geen verbetering opleveren. Dit regelement is vergelijkbaar en gebaseerd op dezelfde Europese regels als de Nederlandse NEN1010, waaraan iedere Nederlandse installateur zich heeft te houden.”
Vakbekwame zonne-energie installateurs Het échte probleem is volgens Techniek Nederland dat de installatie van in-daksystemen veelal niet het werk van installateurs is. Reijman: “Wij vinden het wenselijk dat alleen bedrijven die beschikken over kennis van elektrotechniek deze installaties plaatsen. Er is al jaren een breed gedragen erkennings- en een certificeringsregeling voor vakbekwame zonne-energie installateurs. Alleen bedrijven die een erkende opleiding voor het plaatsen en inspecteren van zonne-energie-installaties hebben gevolgd, komen in aanmerking voor de erkenning of de certificering Zonnekeur. Deze installateurs kennen de normen en eisen die aan zonne-energie-installaties worden gesteld, óók (en vooral) op het gebied van veiligheid. Vooralsnog zien wij daarom niet de noodzaak om een controlesysteem naar Belgisch model in te voeren.”
Kwaliteits- en veiligheidsniveau “De groeiende belangstelling voor zonnepanelen heeft veel nieuwe aanbieders aangetrokken”, vervolgt Reijman. “Niet alle nieuwkomers zijn lid van Techniek Nederland waardoor we geen invloed hebben op hun vakbekwaamheid. Techniek Nederland ondersteunt haar leden in het behalen van een erkenning of certificering en werkt daarbij nauw samen met Holland Solar. Daarmee leveren beide organisaties een bijdrage aan een hoog kwaliteits- en veiligheidsniveau van zonne-energie-installaties in ons land.”
In de april editie beschreven we al de nieuwe Flextherm Eco van Flamco: een thermisch laadstation dat elektriciteit omzet in warmte en opslaat voor warmwatervoorziening. Er lopen momenteel diverse pilots met deze batterij. Eén daarvan bij Keukenstudio Kruize in Bergschenhoek. IZ ging langs en vroeg aan eigenaar Lood Kruize waarom hij voor dit systeem koos en wat tot nu zijn bevindingen zijn.
Kruize begon 25 jaar geleden zijn keukenstudio en zit sinds een aantal jaren op een nieuwe locatie. Zijn zoons runnen vanuit hetzelfde gebouw een webwinkel en aannemersbedrijf. De familie Kruize probeert bewust om te gaan met energiegebruik. Het pand is daarom overal voorzien van ledverlichting en op het bedrijfspand liggen 96 zonnepanelen die een gezamenlijk opwekvermogen van 26.000 kW op jaarbasis leveren.
Ook bij Karel kloppen steeds meer mensen aan voor een duurzame oplossing. Natuurlijk is hij de laatste persoon op aarde om te zeggen dat hij daar eigenlijk weinig kaas van heeft gegeten. ‘Hoe moeilijk kan het tenslotte zijn, zo’n warmtepompje, zonnepaneeltje of PCM paneeltje monteren’. Dus op de vraag enkele weken geleden of hij een zonneboilersysteem wilde aanleggen, had Karel natuurlijk direct instemmend geantwoord.
Vorige week kwamen de spullen binnen en ging hij direct aan de slag. De collector lag natuurlijk binnen no-time op het dak. Montagebeugeltjes waren erbij geleverd dus het vast maken leverde geen enkel probleem op. Maar omdat Karel toch meer verstand heeft van keteltjes (vind hij zelf) mocht een ontluchter op het dak van hem zeker niet ontbreken. Een beetje ontluchting is nooit verkeerd, was Karel zijn winderige filosofie daarbij.
Het buffervat kwam in de garage te staan, wat betekende dat Karel de benodigde aan- en afvoerleidingen twee verdiepingen omlaag moest brengen. Om die via de slaapkamer en woonkamer te laten lopen, vond Karel echter net een stap te ver gaan. Gelukkig bood het rookkanaal uitkomst. Door hier een simpel gaatje in te tikken, was alles zo voor elkaar. Het zonneboilersysteem zou er bovendien voor zorgen dat de bewoners hun ketel veel minder gaan gebruiken. De aanvoer van lucht hiervoor kon dus prima via de zolderetage verlopen. Die was toch niet geïsoleerd, dus frisse lucht genoeg. Zo zie je maar weer, iedereen kan duurzaam installeren, zelfs uw duurzame installateur Karel.
Techniek Nederland is enthousiast over de verlenging van de salderingsregeling voor zonnepanelen. Doekle Terpstra, voorzitter van de ondernemersorganisatie voor de installatiebranche, denkt dat het besluit van minister Wiebes een stimulans zal zijn voor consumenten en bedrijven om méér daken te voorzien van zonnepanelen. “Consumenten en ondernemers hebben nu de zekerheid dat ze hun investering zullen terugverdienen. Dat is belangrijk, want zonne-energie speelt een cruciale rol in de energietransitie.”
Minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat en staatssecretaris Snel van Financiën maakten gisteren bekend dat eigenaren van zonnepanelen de stroom die ze opwekken tot 2023 volledig kunnen aftrekken van hun eigen verbruik. Dat is drie jaar langer dan aanvankelijk in het regeerakkoord was afgesproken. Ook na 2023 zullen eigenaren van zonnepanelen nog een vergoeding krijgen voor de terug geleverde stroom, maar het belastingvoordeel wordt dan geleidelijk afgebouwd. De regering besluit op een later moment hoe die afbouw in zijn werk zal gaan. Naar verwachting zal het fiscale voordeel in 2030 tot nul zijn teruggebracht.
Nog veel daken onbenut De salderingsregeling heeft sterk bijgedragen aan het grote succes van zonne-energie in Nederland. Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland denkt dat de verlengde salderingsregeling voor nieuwe groei zal zorgen: “Al meer dan een miljoen huishoudens hebben zonnepanelen op hun dak, maar de potentie is nog veel groter. Er zijn nog veel daken zonder zonnepanelen en ik denk dat daar de komende tijd snel verandering in komt.”
Terugverdientijd blijft zeven jaar De gemiddelde terugverdientijd van zeven jaar op de investering in zonnepanelen blijft overeind, óók voor panelen die de komende tijd worden geplaatst. Woningeigenaren, verhuurders, scholen, sportverenigingen en bedrijven weten daardoor waar ze aan toe zijn. Techniek Nederland kan zich ook vinden in de stapsgewijze afbouw van de salderingsregeling die daarna zal plaatsvinden.
Opslag van zonnestroom Omdat de overheidssubsidies na 2023 afnemen, kan de zonne-energiesector uiteindelijk zelfstandig verder. Tegelijkertijd wordt het voor eigenaren van zonnepanelen interessant om de opgewekte zonnestroom zoveel mogelijk zelf te gebruiken. Bijvoorbeeld door apparaten in te schakelen en de elektrische auto op te laden op momenten dat de zon veel elektriciteit levert. Daarnaast zal de opslag van zonnestroom meer aandacht krijgen. Techniek Nederland vindt dan ook dat de overheid op termijn energieopslag via thuisbatterijen aantrekkelijk zou moeten maken.
De huidige salderingsregeling voor zonnepanelen blijft tot 1 januari 2023 geldig. Dit meldt het ministerie van Financiën. De regeling maakt het voor particulieren financieel aantrekkelijk te investeren in zonnepanelen. Bij het salderen wordt de stroom die particulieren met hun panelen opwekken verrekend met de stroom die wordt verbruikt. De regeling zou eigenlijk al veel eerder verdwijnen.
Het ministerie wil nu het voordeel dat huishoudens ontvangen op hun energiebelasting elk jaar verlagen vanaf 2023. Dit voordeel wordt uiteindelijk nihil. De particulier ontvangt alleen nog een vergoeding van de energieleverancier voor de terug geleverde zonnestroom. Het ministerie geeft aan dat dit in 2031 het geval zal zijn.
Wilo heeft een pomp ontworpen die wordt aangedreven door zonne-energie. Behalve voor het verpompen van drinkwater is de pomp geschikt voor de toepassing van irrigatie in de landbouw en veeteelt. Met de geïntegreerde frequentieomvormer is zowel het gebruik van zonne-energie als aansluiting op een wisselstroomnet mogelijk. Dit laatste kan als back-up worden gezien, als er ’s nachts geen zonne-energie meer beschikbaar is, maar er gedurende beperkte tijd wel water moet worden verpompt.
Roman Zielinski, productmanager bij Wilo, over de ontwikkeling: “In afgelegen gebieden is een stabiele energievoorziening vaak problematisch, omdat er dikwijls geen of een instabiel stroomnet beschikbaar is. Met een pomp die van stroom wordt voorzien via zonne-energie hebben wij een alternatieve methode ontwikkeld. Hiermee kunnen we op zulke plaatsen zelf energie opwekken en de watervoorziening verzorgen.”
Optimaal functioneren Een in de pomp, Actun OPTI-MS genoemd, geïntegreerde microprocessor berekent door middel van een algoritme de optimale verhouding tussen stroomsterkte en spanning om het grootst mogelijke vermogen te vragen. Deze wordt dan in een hoger toerental en dus in een grotere verpompte waterhoeveelheid omgezet.
Exacte voorspellingen Met behulp van web-gebaseerde ontwerpsoftware kan het vereiste pompsysteem inclusief de zonnepaneelconfiguratie worden bepaald. Op basis van een aantal gegevens, levert de software exacte voorspellingen met betrekking tot de gemiddeld te verwachten wateropbrengsthoeveelheid. Deze helpen overdimensionering te voorkomen. De pomp kan op afstand worden gemonitord via een app.
Lange levensduur Alle relevante componenten, zoals motormantel, waaiers en leiwielen van de pompen zijn geheel van roestvrijstaal vervaardigd. De ingekapselde uitvoering van de motor en de met hars aangegoten frequentieomvormer zorgen voor een lange levensduur, aldus de fabrikant. De pomp biedt geïntegreerde beveiligingsfuncties tegen drooglopen, temperatuuroverschrijding en afwijkingen in de elektrische parameters.
Techniek Nederland en Holland Solar wijzen hun leden nogmaals op de regels voor het correct en veilig installeren van zonnepanelen. Dit naar aanleiding van het TNO rapport dat vandaag is verschenen over brandincidenten met zonnepanelen. Het gaat met name om de correcte installatie van connectoren en de eisen van brandwerendheid bij zogenoemde in-daksystemen. Beide organisaties kunnen zich vinden in een aantal aanbevelingen die TNO doet om brandincidenten in de toekomst te voorkomen, maar plaatsen ook enkele kanttekeningen.
Techniek Nederland en Holland Solar signaleren dat een aantal van de incidenten zich voordoet bij zogenoemde in-daksystemen. Dit zijn daken waarbij de zonepanelen niet op het dak liggen, maar zijn geïntegreerd in het dakwerk. De installatie van in-daksystemen is veelal het werk van bouwers. Techniek Nederland en Holland Solar wijzen erop dat het niet wenselijk is dat bouwbedrijven die niet beschikken over kennis van elektrotechniek deze installaties plaatsen. De brancheorganisaties missen deze constatering in het rapport van TNO.
Normering TNO stelt voor om richtlijnen of normen op te stellen voor correcte aansluiting van connectoren. Techniek Nederland en Holland Solar zien daarvoor geen directe reden. De eisen voor de elektrische aansluiting zijn genormeerd en staan in de NEN 1010. De norm is opgenomen in het Bouwbesluit en dus een wettelijke veiligheidseis. Techniek Nederland en Holland Solar wijzen hun leden nogmaals nadrukkelijk op uitvoering van de werkzaamheden volgens deze norm.
Erkende zonne-energie-installateurs Techniek Nederland en Holland Solar benadrukken dat er al jaren een breed gedragen erkennings- en een certificeringsregeling is voor vakbekwame zonne-energie installateurs. Alleen bedrijven die een speciale opleiding voor het plaatsen en inspecteren van zonne-energie-installaties hebben gevolgd, komen in aanmerking voor de erkenning of de certificering Zonnekeur. Deze installateurs kennen de normen en eisen die aan zonne-energie-installaties worden gesteld, óók (en vooral) op het gebied van veiligheid. Vakbekwame installateurs zijn te vinden op de websites www.qbisnl.nl en www.zonnekeur.nl. Beide organisaties zijn mede-initiatiefnemers van deze kwalificatiestructuur.
Stress-test Techniek Nederland en Holland Solar zeggen blij te zijn met de aanbeveling van TNO om een multidisciplinaire werkgroep in te stellen die met aanbevelingen komt voor constructie van en materiaal-brandbaarheidseisen aan in-dak-PV-installaties. Ook roepen zij fabrikanten en leveranciers op mee te werken aan stress-test onderzoek van PV-systemen.
Hoog kwaliteitsniveau De brancheorganisaties benadrukken verder dat de belangstelling voor zonnepanelen snel groeit. Dat heeft veel nieuwe aanbieders aangetrokken. Niet alle nieuwkomers zijn lid van Techniek Nederland of Holland Solar, waardoor ze geen invloed hebben op hun vakbekwaamheid. De brancheorganisaties ondersteunen hun leden in het behalen van een erkenning of certificering. Daarmee leveren zij een bijdrage aan een hoog kwaliteits- en veiligheidsniveau van zonne-energie-installaties in ons land, aldus beide organisaties.
Techniek Nederland en Holland Solar hebben zojuist een intentie tot samenwerking getekend op de beurs Solar Solutions in Vijfhuizen. Dat gebeurde door de respectievelijke voorzitters van beide belangenverenigingen Doekle Terpstra en Jaap Baarsma. Holland Solar vertegenwoordigt de Nederlandse zonne-energiesector en bestaat al sinds 1983. “We waren altijd een nichemarkt”, zei Baars voorafgaand aan de ondertekening maar inmiddels zijn we een volwaardige markt die ook in de installatiesector een prominente rol speelt.”
Dat is voor beide verenigingen ook de belangrijkste reden om deze samenwerking aan te gaan. “We gaan de komende periode nog bekijken hoe we die samenwerking gestalte kunnen geven”, zei Terpstra. “De installatiebranche ontwikkelt zich momenteel zeer snel en we staan voor grote uitdagingen. Die zullen we met meerdere partijen in het veld op moeten pakken. Deze samenwerking is dus een logische. We zullen alle zeilen moeten bijzetten.”
Binnenkort wordt het allereerste ‘Nederlandse Kampioenschap Panelen Plaatsen’ georganiseerd. De wedstrijd vindt medio maart a.s. plaats tijdens de vakbeurs Solar Solutions. Het team dat als snelste zes zonnepanelen volgens de eisen installeert op een schuin dak, wordt uitgeroepen tot ‘Beste montageteam 2019’. Er doen 12 teams mee.
De teams worden beoordeeld op het juist plaatsen/monteren van haken, rails, kabels, zonnepanelen en optimizers. Ook het vastzetten volgens de voorschriften, het doorverbinden van connectoren en het veilig (valbeveiliging) en netjes werken wordt meegenomen in de beoordeling. Voor alles wat niet goed/fout is gemonteerd, deelt de jury strafseconden uit.
De wedstrijd vindt plaats op 19, 20 en 21 maart a.s. in de Expo Haarlemmermeer en is een initiatief van de beursorganisator in samenspraak met elektrotechnische groothandel Rexel die onder andere pv-dakmontagesystemen levert.
De vakbeurs Solar Solutions wordt gelijktijdig met de vakbeurs Duurzaam Verwarmd georganiseerd.
Onderzoekers van de KU Leuven hebben een zonnepaneel ontwikkeld dat waterstofgas maakt uit vocht in de lucht. Dit meldt VRT Nieuws. Twintig van deze zonnepanelen zouden een gezin een heel jaar lang van stroom en warmte kunnen voorzien. Er wordt nu eerst een veldproef uitgevoerd.
Een klassiek zonnepaneel zet 18 tot 20 procent van de zonne-energie om in stroom. Als je met die stroom achteraf ook nog water moet splitsen in waterstof en zuurstof, gaat er heel wat energie verloren. De Leuvense ingenieurs hebben dat opgelost door een zonnepaneel te ontwerpen dat rechtstreeks waterstof maakt. Met hun paneel wordt 15 procent van het zonlicht rechtstreeks omgezet in waterstofgas.
Waterstof uit hernieuwbare energie (groene waterstof) is al jaren een belofte op de energiemarkt. Maar tot een echte doorbraak is het nog niet gekomen. Waterstof is nog steeds duur en omslachtig om te maken en op te slaan. Het merendeel van de waterstof wordt nu geproduceerd met behulp van olie en gas en is dus niet echt milieuvriendelijk.
De waterstof die in de zomer geproduceerd wordt, kan volgens de onderzoekers gebufferd worden in een ondergronds drukvat tot de winter. Een gezin zou ongeveer 4 kubieke meter opslag nodig hebben. Dat is de grootte van een klassieke stookolietank.
Wat de waterstofpanelen uiteindelijk gaan kosten, is overigens nog niet bekend.
Experts slaan alarm over de doorgaans slechte kwaliteit van PV-installaties, een belangrijke oorzaak van het toegenomen aantal (dak)branden. De installaties voldoen in veel gevallen niet aan de NEN 1010 eisen en worden na oplevering onvolledig of helemaal niet gekeurd. Argument: het inspecteren van PV-installaties is een ingewikkelde en tijdrovende klus.
Elke installateur is verplicht om visuele en (elektro)technische inspecties uit te voeren na het opleveren of aanpassen van een elektrische installatie. Bij zonnestroominstallaties hebben installateurs regelmatig vragen over de te volgen methodiek, de noodzakelijke metingen, voorbereiding, veiligheid en periodieke controle. Zij weten vaak niet hoe je met de opleverkeuring aan de NEN 1010 en de daaraan verbonden NEN-EN 62446 voldoet. Terwijl dit van essentieel belang is om de elektrische veiligheid en het rendement te waarborgen.
Juist bij PV-installaties is er behoefte aan een eerste en periodieke inspectie om de kostbare investering te bewaken. Door te meten, analyseren en documenteren krijg je inzicht in de conditie van de installaties. Zo worden rendementsverliezen en brandrisico’s inzichtelijk. Handig voor de eigen aansprakelijkheid, maar ook als uitgangspunt tijdens periodiek onderhoud.
PV-inspecties moeilijk en tijdrovend?
Mits de installateur beschikt over de juiste kennis over de geldende norm, de te volgen procedures en de juiste meetapparatuur is het inspecteren van een PV-installatie een formaliteit. De productspecialisten van KWx, kennispartner en leverancier van meetinstrumenten voor elektrotechnische inspecties, brengen deze kennis tijdens praktijkgerichte trainingen en workshops over aan de inspecteurs en installateurs.
De meetinstrumenten van KWx sluiten aan op het concept voor inspectie en oplevering van elektrische installaties en het keuren van elektrische arbeidsmiddelen. Installateurs gaan naar huis met voldoende kennis om snel en nauwkeurig inspecties uit te voeren conform de in Nederland geldende normen, waaronder de NEN 1010 en NEN 3140.
Solar Solutions 2019
Tijdens de Solar Solutions vakbeurs laat KWx de oplossingen zien uit het 'Zeker Meten' concept voor inspectie van zonnestroominstallaties. Aan de hand van een praktijkopstelling en de nieuwste meetinstrumenten neemt KWx je in vogelvlucht mee door alle stappen van de verplichte NEN 1010 inspectie. De vakbeurs vindt dit jaar plaats op 19, 20 en 21 maart in de Expo Haarlemmermeer.
Remeha heeft in Apeldoorn een zonnecentrale officieel in gebruik genomen. De installatie bestaat uit 1.750 pv-panelen met een opwekvermogen van 445 kWpiek. Hiermee verzorgt het systeem een substantieel deel van het stroomgebruik van de fabrikant van verwarmingssystemen. De panelen liggen grotendeels op de assemblagehallen, waarin ook het grootste elektriciteitsverbruik plaatsvindt.
Bij de officiële ingebruikname van de zonnecentrale vertelde algemeen directeur Arthur van Schayk van Remeha dat de installatie een belangrijk onderdeel vormt binnen het verduurzamingsprogramma van het bedrijf. Met de 1.750 zonnepanelen kan Remeha ongeveer een kwart van haar jaarlijkse elektriciteitsverbruik zelf opwekken. De panelen liggen op een drietal daken; twee grote daken van de assemblagehal, en een relatief klein, schuin dak van een aangrenzende loods. Bij de ceremonie op 11 februari is een digitaal display onthuld waarop medewerkers en bezoekers realtime de opbrengst van de pv-installatie kunnen zien.
Samenwerking met partners Bij de opening van de zonnecentrale sprak de Apeldoornse wethouder Duurzaamheid, Mark Sandmann van een grootse prestatie. “Apeldoorn wil koploper zijn in Nederland op het gebied van zonnepanelen, en Remeha helpt met deze centrale daar fors aan mee.” De wethouder is blij dat Remeha een voortrekkersrol in de verduurzaming vervult en daarbij ook oog heeft voor samenwerking met andere bedrijven in de gemeente.
De zonnepanelen zijn geleverd en op het dak gelegd door het Apeldoornse bedrijf BonGo Solar. Dit bedrijf is een partner van Remeha, evenals het Apeldoornse installatiebedrijf Hollander Techniek, dat de elektrotechnische installatie en integratie van de panelen en de omvormers verzorgde. De opgewekte elektriciteit wordt grotendeels gebruikt voor het laten draaien van de productielijnen in de assemblagehallen. Daarnaast voedt de installatie ook de laadsystemen voor de vorkheftrucks, de servers van het IT-systeem en de laadpalen voor de elektrische auto’s. Mochten de panelen op een prachtige zonnige dag in een weekend meer elektriciteit produceren dan Remeha nodig heeft, dan kan de installatie de opbrengst ook terugleveren aan het elektriciteitsnet.
Zorgvuldig gekozen dimensionering “De dimensionering van de installatie is zodanig gekozen dat we bijna altijd alle opgewekte elektriciteit zelf kunnen gebruiken”, zegt Raymon Kerkvliet, manager Production Support. “Het zal sporadisch voorkomen dat we meer energie opwekken dan we zelf verbruiken.” Kerkvliet begon in 2017 al met de voorbereiding van de installatie en verzorgde onder meer de subsidieaanvraag. Remeha ontvangt de komende jaren een SDE-subsidie, waardoor de pv-installatie, ook voor een grote energieverbruiker als Remeha, rendabel is. “Bij de realisatie van een van de grootste centrales van Apeldoorn komt best veel kijken. Gelukkig hebben wij met BonGo Solar en Hollander Techniek twee partners die met veel kennis en kunde voor een vlotte realisatie hebben gezorgd.”
Verduurzamingsoperatie De installatie van de bijna 1.750 zonnepanelen vormt onderdeel van een verduurzamingsoperatie waaraan Remeha gestaag werkt. Om op het elektriciteitsgebruik te besparen, liet Remeha al in 2017 in de assemblagehal 650 led-armaturen installeren. Vorig jaar volgde de installatie van energie- en waterbesparende douches. Dit was onderdeel van een stimuleringsprogramma dat ervoor zorgt dat meer medewerkers op de fiets naar hun werk kunnen komen.
Walk of Energy Met alle maatregelen die Remeha neemt en nog zal nemen, wil het bedrijf zijn klanten en medewerkers meenemen over de Walk of Energy. Deze wandeling leidt langs alle duurzame initiatieven in het bedrijf. Zo staan er bij het pand twee speciaal aangeschafte E-bikes die medewerkers kunnen gebruiken als zij naar een klant, de tandarts of gewoon naar huis gaan. Ook zijn er al meerdere laadpalen voor elektrische auto’s; een aantal dat Remeha op termijn kan uitbreiden tot twintig laadpunten. Ook stapt Remeha, zodra de huidige contracten aflopen, voor haar poolauto’s over op elektrische auto’s.
Een eerste groep mensen met afstand tot de arbeidsmarkt is vandaag gestart met een opleiding tot monteur zonnepanelen. Ze worden in drie maanden klaargestoomd voor deze functie. Het gaat om een initiatief van GroenLeven en Leerbouwen in samenwerking met Werk in Zicht. Nadat de opleiding is afgerond hebben de cursisten gegarandeerd een baan bij GroenLeven
Leerbouwen is een praktijkopleider in de bouw. Met de kennis en kunde van GroenLeven, marktleider in zonne-energie in Nederland, is daar nu ook een opleiding monteur zonnepanelen aan toegevoegd.
CEO Roland Pechtold van GroenLeven: “GroenLeven wil het goede doen. Wij werken buurzaam. We zijn ervan overtuigd dat betrokken buurmanschap en denken om naasten past bij het goede doen. Onze samenwerking met Leerbouwen is daar een prachtig voorbeeld van. Ik ben ontzettend trots dat we, in een markt waar een ernstig tekort is aan technici, zelf mensen die al langer werkzoekend zijn gaan helpen en opleiden om de energietransitie te versnellen. Alleen samen kunnen de opdracht die er voor ons ligt, de overgang naar duurzame energie, vervullen.“
Directeur Tjeerd van der Sluis van Leerbouwen: “De arbeidsmarkt trekt steeds meer aan. Leerbouwen ziet veel kansen om werkzoekenden middels een kortdurende praktijkopleiding aan betaald werk te helpen. Met ons uitgebreide opleidingspakket kunnen wij verschillende doelgroepen weer kansen bieden op economische zelfstandigheid. Wij zien de samenwerking met GroenLeven dan ook als een zeer waardevolle toevoeging aan ons pakket. Met de praktijkopleiding monteur zonnepanelen kunnen wij duurzame trajecten aanbieden aan onze kandidaten. Duurzaam op het gebied van energietransitie, enorm belangrijk in de provincie Groningen, en duurzaam op het gebied van werkgelegenheid voor de komende jaren. “
Nienke Homan, gedeputeerde provincie Groningen, was ook aanwezig bij de start van de opleiding: “Dit is echt geweldig. We weten dat er in de duurzame energie nu en in de toekomst veel vakmensen nodig zijn want de energietransitie zet door. Dit betekent dat het de kans is om iedereen aan het werk te krijgen. Er zijn hier ontzettend veel gemotiveerde mensen die in een paar maanden het vak van zonnepanelenmonteur willen leren. Dat is wat we nodig hebben en je ziet dat er hier bij GroenLeven en Leerbouwen met dit initiatief nieuwe energie vrij komt. We zetten zo alles in en doen het samen. Dat is wat je wilt.”
Via Werk in Zicht, het samenwerkingsverband van gemeenten, UWV en SW-bedrijven in Groningen en Noord-Drenthe, kunnen kandidaten zich aanmelden voor de opleiding. “Dit is één van de projecten waar we letterlijk energie van krijgen!“ zegt Michel Dammer, projectleider en accountmanager bij Werk in Zicht. “Via kansrijkberoep.nl werven we kandidaten voor de opleiding. De kandidaten die vandaag zijn gestart hebben zich via de website aangemeld en hebben nu allemaal gegarandeerd een baan voor langere tijd. De vraag naar nieuwe monteurs in de energietransitie blijft. Kandidaten kunnen zich dan ook nog steeds aanmelden.“
Op het stadhuis van Arnhem en het gemeentehuis van Montferland liggen zonnepanelen van een fabrikant die tevens clusterbommen maakt. Dit meldt De Gelderlander. Het gaat om een Zuid-Koreaanse fabrikaat,
Nederland heeft in 2013 vaderlandse instellingen verboden om te investeren in bedrijven die clustermunitie maken. Daar ziet de Autoriteit Financiële Markten (AFM) op toe. Die hanteert een zogeheten uitsluitingslijst waarop bedrijven staan die deze munitie produceren.
De gemeenten Montferland en Arnhem wisten niet dat de fabrikant behalve zonnepanelen ook clusterbommen maakt. Installateur Atama uit Elst, dat de panelen op het Arnhemse stadhuis heeft aangelegd, is naar eigen zeggen ook overdonderd door het nieuws en heeft de relatie met het Zuid-Koreaanse bedrijf per direct beëindigd.
Clusterbommen of -granaten hebben een vernietigende kracht omdat ze uit een groot aantal kleine projectielen bestaan. Eenmaal ontploft komen de bommetjes vrij en richten enorme schade aan. Ze zorgen voor veel slachtoffers.
Solarwatt, gespecialiseerd in glas-glas zonnepanelen, vierde dit jaar haar vijfentwintigjarig bestaan. Het bedrijf realiseerde een omzetstijging van 50% in de Benelux. Erik de Leeuw, directeur van in de Benelux, wijst voor die groei verschillende redenen aan.
Hij signaleert allereerst een omslag in de markt. Waar die voorheen zeer prijsgedreven was, kiezen de particuliere én de zakelijke klant tegenwoordig steeds vaker voor kwaliteit. De Leeuw: “Wij geloven 100% in onze glas-glas zonnepanelen, waarop we dertig jaar garantie kunnen bieden. Het rendement van onze panelen blijft bewezen hoger dan kunststof panelen en de goedkopere glas-glas alternatieven. Dat ziet de klant dus ook steeds vaker. Begin 2019 zijn we dan ook volledig overgestapt op de productie van deze zonnepanelen.
PERC-technologie
De Leeuw noemt nog een reden waarom steeds meer klanten kiezen voor glas-glas panelen. Ze gaan goed samen met de PERC-technologie (Passivated Emitter Rear Cell). Die zorgt voor een hoger vermogen en functioneert ook heel goed bij weinig licht. De Leeuw: “Dat past uitstekend bij het Nederlandse klimaat. Dit soort zonnecellen zijn wel gevoeliger voor vocht en zuurstof. Daardoor laten ze zich beter combineren met glas-glas panelen dan met glas-folie.”
Op dinsdagmiddag 4 december a.s. organiseert NEN een informatiebijeenkomst over zonnepanelen en de norm NEN 7250. Deze norm voorziet in technische eisen en bepalingsmethoden voor de bouwkundige aspecten van de montage van zonne-energiesystemen in de gebouwschil van een bouwwerk. Dit geldt voor zowel inbouw- als opbouwsystemen.
Een deel van deze middag bestaat uit een inhoudelijke uitleg over de norm, waarbij ook aandacht zal zijn voor de juridische context ervan. Daarnaast is er behoefte aan het verkrijgen van input vanuit de deelnemers. Momenteel wordt er een project opgestart om de norm op onderdelen te gaan herzien en uit te breiden. Hiervoor zijn al diverse onderwerpen gedefinieerd maar wordt ook graag de input vanuit marktpartijen meegenomen.
Minister Wiebes heeft de vaste Kamercommissie voor Economische Zaken en Klimaat een reactie gestuurd op haar verzoek informatie te verschaffen over onderzoek naar branden met zonnepanelen. In de afgelopen warme zomerperiode brak diverse keren brand uit op daken van woningen met zonnepanelen. De minister vindt dit in meerdere opzichten zorgelijk. “Uiteraard in de eerste plaats voor de desbetreffende huiseigenaren, maar ook voor het vertrouwen van burgers in (de installatie van) zonnepanelen. Ik merk hierbij overigens op dat het aantal branden bij daken met zonnepanelen zeer beperkt is.”
Wiebes juicht het toe dat brancheorganisatie Holland Solar, samen met de ondernemersvereniging voor installateurs (UnetoVNI), RVO gevraagd heeft om een onafhankelijk onderzoek uit te laten voeren. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door het Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN), vallend onder TNO. “Enerzijds zal er zo veel mogelijk informatie worden verzameld over de recente branden, met het doel te bezien of zich bepaalde verbanden voordoen. Anderzijds zal ook worden gekeken naar vergelijkbare onderzoeken in de directe buurlanden (met name Frankrijk, Duitsland en Engeland). Er zal zowel gekeken worden naar de soorten zonnepanelen-systemen, als naar de wijze van installatie of aanwezige installatiefouten. Naar verwachting zullen de resultaten van dit verkennende onderzoek voor de jaarwisseling bekend zijn.
Op productniveau geldt dat alle zonnepanelen en bijbehorende omvormers, connectors en kabels die in Nederland verkrijgbaar zijn, aan de Europese productvoorschriften moeten voldoen om CE-markering te krijgen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt op productniveau toezicht op deze eisen. Betreffende producten zijn daarom in beginsel brandveilig. Op gebouwniveau stelt het Bouwbesluit eisen aan de elektrische voorziening van gebouwen die ook gelden voor de installatie van zonnepanelen. De installatienorm NEN 1010 is hierbij van toepassing. Verder bevat het Bouwbesluit een algemene eis dat het gebruik van installaties (zoals zonnepanelen) geen brandgevaar mogen veroorzaken. Dat aan deze eisen wordt voldaan is primair de verantwoordelijkheid van bouwers of eigenaren/gebruikers van gebouwen. Het toezicht hierop ligt bij gemeenten.”
Het PVT warmtepomppaneel van Triple Solar heeft de Innovative Energy Solution Award 2018 gewonnen. Dit paneel wekt niet alleen stroom op, maar wint ook duurzame warmte terug uit daglicht, zonlicht én buitenlucht. Directeur Cees Mager: “Ons product biedt een duurzame en 100% geluidloze energieoplossing die een uitstekende bijdrage kan leveren aan de energietransitie.”
Het PVT warmtepomppaneel bestaat uit een thermisch (T) gedeelte en een fotovoltaïsch (PV) paneel. De door het PV-paneel opgewekte stroom wordt teruggeleverd aan het net, terwijl de door het thermische circuit aan daglicht, zonlicht en buitenlucht onttrokken warmte wordt afgegeven aan een water/water warmtepomp. Doordat het PVT warmtepomppaneel drie verschillende bronnen gebruikt, vormt het een stabiele bron in elk seizoen en is het rendement hoog.
Het warmtepomppaneel is met name bedoeld als energiebron voor een water/waterwarmtepomp, als alternatief voor een grondgebonden bron. Dat biedt ruimere toepassingsmogelijkheden in zowel nieuwbouw als bestaande situaties. Cees Mager: “Voor de consument is echter vooral van belang om te weten dat het PVT warmtepomppaneel een efficiënt en geluidloos systeem is waarmee hij zijn huis net zo comfortabel kan verwarmen als met een gasgestookte cv-ketel.”
Een pakket van acht PVT warmtepomppanelen neemt 16 m2 dakoppervlak in gebruik en vormt samen met een NIBE F1255-6 modulerende water/waterwarmtepomp een duurzame comfortinstallatie met een hoog bewezen rendement. Voor ruimteverwarming is een SPF van 5,6 haalbaar, voor warmtapwater een SPF van 3,8. NIBE levert dit systeem in deze samenstelling met een gelijkwaardigheidsverklaring. Daarnaast zijn tal van andere combinaties en capaciteiten mogelijk, want een pakket PVT warmtepomppanelen is modulair op te bouwen voor warmtepompen van 4 kW tot en met 60 kW.
Koning Willem-Alexander wil zonnepanelen op zijn huis. Maar gisteren kreeg hij in de Tweede Kamer opnieuw nul op het rekest van premier Rutte. Waar eerst de monumentstatus van Huis ten Bosch in de weg stond, blijkt nu de business case niet overtuigend genoeg. “Onzin”, stelt CEO Roebyem Anders van zonnepanelenaanbieder Sungevity. “Ook voor Paleis Huis ten Bosch zijn zonnepanelen een zeer rendabele investering.”
Uit een eerste berekening van Sungevity blijkt dat op het dak van Huis ten Bosch zeker 115 zonnepanelen passen. Ervan uitgaande dat Willem-Alexander 60% van zijn energie direct gebruikt, is een dergelijk zonnesysteem binnen 14 jaar terugverdiend. Dit is nog zonder dat aanspraak gemaakt wordt op de SDE-subsidie – waar de Koning als grootverbruiker wel voor in aanmerking zou komen. “Met die subsidie is al een terugverdientijd van 10 jaar mogelijk”, aldus Anders.
Blijft nog de rijksmonumentstatus van Huis ten Bosch een discussiepunt. Anders: “Het dak dat het meeste zonlicht vangt – en daarmee het ideale dakoppervlak is voor de panelen – is vanaf de openbare weg niet te zien. En daarbij: zijn we zo ijdel geworden dat we het uiterlijk van een paleis belangrijker vinden dan onze Koning die een goed voorbeeld stelt én bijdraagt aan het voortbestaan van onze aarde?”
Tijdens de vakbeurs Energie 2018 toont NIBE het PVT warmtepomppaneel van Triple Solar. Dit paneel is toepasbaar als energiebron voor een water/water warmtepomp, in plaats van een grondgebonden bron. Samen met twee andere inzendingen is het paneel genomineerd voor de Innovative Energy Solutions Award die deze week tijdens de beurs zal worden uitgereikt.
PVT warmtepomppanelen onderscheiden zich met name doordat ze niet alleen stroom opwekken, maar ook 24/7 duurzame warmte uit daglicht, zonlicht én buitenlucht winnen. De opgewekte stroom wordt – net als bij ‘gewone’ zonnepanelen – aan het elektriciteitsnet geleverd, terwijl de gewonnen warmte aan een water/water warmtepomp wordt afgegeven ten behoeve van ruimteverwarming en de bereiding van warmtapwater.
Omdat PVT warmtepomppanelen geen draaiende onderdelen bevatten, werken ze 100% geruisloos. Daarmee bieden ze een belangrijk voordeel ten opzichte van de buitenunit van een lucht/water warmtepomp, aldus de leverancier. Bij toepassing van PVT warmtepomppanelen als bron is de aanleg van een verticale of horizontale bodemcollector bovendien overbodig. Dit biedt ruimere toepassingsmogelijkheden voor water/water warmtepompen in bestaande situaties.
Een pakket van acht PVT warmtepomppanelen vergt een opstellingsruimte van 16 m2 en resulteert in combinatie met een NIBE F1255-6 modulerende water/water warmtepomp in een complete comfortinstallatie. Voor ruimteverwarming is een SPF van 5,6 haalbaar, voor warmtapwater een SPF van 3,8. NIBE levert dit systeem in deze samenstelling met een gelijkwaardigheidsverklaring. Een pakket PVT warmtepomppanelen is modulair op te bouwen voor warmtepompen van 4 kW tot en met 60 kW.
TNO doet op korte termijn onderzoek naar incidenten met zonnepanelen die brand veroorzaakten. Dit gebeurt mede op initiatief van Uneto-VNI, die er bij haar leden nogmaals op aandringt om de regels te volgen voor het correct en veilig installeren van zonnepanelen. Het is overigens (nog) niet bekend of leden van de installateurskoepel bij deze incidenten betrokken waren.
‘De belangstelling voor zonnepanelen is enorm’, meldt Uneto-VNI op haar website. ‘Dat heeft veel nieuwe aanbieders aangetrokken, die lang niet allemaal lid bij ons zijn. Vakbekwame installateurs kennen de normen en eisen die aan zonne-energie installaties worden gesteld, óók en vooral op het gebied van veiligheid. Wij bieden al jaren een speciale opleiding aan voor het plaatsen en inspecteren van zonne-energie-installaties.’
APK-keuring Uneto-VNI pleit al jaren voor een verplichte opleveringsinspectie en een verplichte APK-keuring voor álle installaties in woningen, dus óók zonnepanelen. Recent is daarvoor samen met NEN een nieuwe norm ontwikkeld. Deze norm stelt installateurs in staat om efficiënt en eenduidig een algemene periodieke keuring (APK) voor de installaties in woningen uit te voeren. Proeven met zo’n woning-APK in Amsterdam en Utrecht lieten zien dat meer dan de helft van de installaties in de gecontroleerde woningen niet veilig waren. Uneto-VNI vindt dat woningcorporaties en woningeigenaren de installaties in huis regelmaat moeten laten controleren, omdat zo veel ongelukken kunnen worden voorkomen.
“Hoera, we kunnen één jaartje langer het openbare net misbruiken voor teruglevering van PV-stroom tegen 100% vergoeding…. Fijn voor de particuliere PV-opwekker, maar frustrerend voor de finale doorbraak van de thuisbatterij, zoals in andere Europese landen die geen saldering kennen. Aan de andere kant een wijs besluit van Wiebes om de tijd te nemen om een degelijke vervolgregeling te maken en de planning hiervoor niet heilig te verklaren.”
Dat was één van de reacties op LinkedIn op de toezegging deze week van minister Wiebes om de salderingsregeling met één jaar te willen verlengen. “Het moet niet minder aantrekkelijk worden om zelf kleinschalig te gaan investeren in zonne-energie,” laat Wiebes weten, “maar het is ook niet nodig om het meer aantrekkelijk te maken. Bij het voorbereiden van die terugleversubsidie begin ik er in alle eerlijkheid een hard hoofd in te krijgen dat 2020 haalbaar is. Ik heb daar grote zorgen over en begin steeds meer te denken dat we de bestaande salderingsregeling nog een jaar lang moeten doorzetten.”
Een andere reactie op LinkedIn: “Logisch! Daarna zal er nog wel een jaartje bijkomen tot de opvolger van Wiebes zijn vingers mag branden aan het dossier. Als Wiebes de regeling nu afschaft, breekt de pleuris uit onder eigenaars die zich dan bedrogen zullen voelen. Gisteren nog op tv een collectief dat voor een vermogen zonnepanelen op het dak van de buren had laten leggen. Eerst kwam Stedin al niet de meter plaatsen en dan zijn ze ook nog de inkomsten kwijt die hen was beloofd en kunnen ze de panelen weer van het dak laten halen.
Minister Wiebes van Economische Zaken heeft toegezegd de salderingsregeling met één jaar te willen verlengen. “Het moet niet minder aantrekkelijk worden om zelf kleinschalig te gaan investeren in zonne-energie. Maar het is ook niet nodig om het meer aantrekkelijk te maken. Bij het voorbereiden van die terugleversubsidie begin ik er in alle eerlijkheid een hard hoofd in te krijgen dat 2020 haalbaar is. Ik heb daar grote zorgen over en begin steeds meer te denken dat we de bestaande salderingsregeling nog een jaar lang moeten doorzetten.”
Die verlenging zal betekenen dat er onder dezelfde voorwaarden door dezelfde mensen en door nieuwe toetreders een jaar langer gebruikgemaakt kan blijven worden van deze subsidieregeling, aldus de minister. Het is nu aan het kabinet om in te stemmen met dit voorstel van Wiebes. Eerder dit jaar informeerde de minister de Tweede Kamer per brief dat de salderingsregeling voor zonnepanelen vervangen wordt door een terugleversubsidie. In 2020 zou de terugleversubsidie de huidige salderingsregeling moeten vervangen, waarbij jaarlijks van tevoren een subsidieplafond wordt vastgesteld. Voor gebruikers van de salderingsregeling komt er een soepele overgang.
De gemeente Eindhoven roept eigenaren met een groot dakoppervlakte op deze vol te leggen met zonnepanelen. “Als we zonne-energie een belangrijke plek willen geven in onze energievoorziening dan moeten grote lege daken daarvoor wel worden ingezet. We hebben daarom gekeken naar de grootste meest geschikte daken voor zonne-energie en schrijven we de eigenaren aan”, aldus wethouder duurzaamheid Jan van der Meer.
Van der Meer: “Klimaatverandering is van iets heel abstracts veranderd in iets tastbaars de afgelopen zomer. Om erger te voorkomen moeten we wereldwijd aan de slag om over te schakelen op duurzame energie zodat we geen fossiele brandstoffen meer hoeven te verbranden. Zo ook in Eindhoven.” In heel Eindhoven zijn nu ongeveer 115.000 zonnepanelen geplaatst. Het streven is dat dit er in 2020 250.000 zijn.
In de brief van de wethouder worden tips gegeven aan de bedrijven en instellingen om subsidie aan te vragen, de daken te verhuren aan derde partijen die zonne-installaties exploiteren of om zelf aan te slag te gaan. De wethouder gaat ook persoonlijk met een aantal bedrijven in gesprek om hen te motiveren mee te doen. Hij zal regelmatig de bedrijven blijven benaderen met als streven alle 250 daken vol te krijgen aan het eind van deze collegeperiode.
Zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen De gemeente heeft ook nog vele lege daken maar dit college is wel van plan om versneld te investeren in zonne-energie. Daartoe heeft de gemeente subsidie gekregen voor vijf gebouwen die in eigendom zijn van de gemeente. Het gaat om het Parktheater, Dynamo, de Effenaar, Tennishal Eindhoven Noord en Sporthal de Vijfkamp. “In totaal gaat het om 9000 m2 dakoppervlak waar we ongeveer 5000 zonnepanelen op willen leggen. We verwachten hiermee ongeveer 1 miljoen kWh aan energie op te kunnen wekken per jaar. Dat is 2,5 % van alle energie die de gemeente inkoopt voor bijvoorbeeld de openbare verlichting, de zwembaden en de eigen kantoren. Een mooi resultaat”, aldus de wethouder. De gemeente verwacht de panelen voor de zomer 2019 te kunnen plaatsen.
Subsidie De gemeente heeft de SDE-subsidie (Stimulering Duurzame Energieproductie) gekregen van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat voor maximaal 1,3 miljoen euro over 15 jaar. Grootverbruikers van elektriciteit kunnen in aanmerking komen voor deze subsidie. Deze subsidie geldt niet voor de aanleg van de panelen, maar voor de productie. De gemeente ontvangt subsidie per opgewekte kilowattuur. Op die manier kan de investering voor de zonnepanelen binnen de looptijd van de subsidie worden terugverdiend. Daarna leveren de panelen nog ongeveer 10 jaar ‘gratis’ duurzame energie op.
In het najaar start een nieuwe inschrijfronde voor de SDE-subsidie. De gemeente adviseert grootverbruikers in de stad met een geschikt dakoppervlak om hiervan gebruik te maken. De inschrijftermijn start op 2 oktober (zie www.rvo.nl).
Er zit nog 1,1 miljoen euro in de subsidiepot ‘Energiebesparing en duurzame energie sportaccommodaties’ (EDS). In de afgelopen periode is in vier weken tijd voor slechts 100.00 euro subsidie aangevraagd. Tot begin augustus deden 714 sportclubs een aanvraag, die goed was voor 6,9 miljoen euro. Eigenlijk was de subsidiepot eind januari al nagenoeg uitgeput was, maar werd er onverwachts 2 miljoen euro extra budget beschikbaar gesteld. Mogelijk denken sportverenigingen dat de pot al leeg is en komen er nu nauwelijks nog aanvragen binnen.
Met de EDS-subsidie kunnen sportverenigingen en sportstichtingen investeren in energiebesparing en toepassingen van duurzame energie bij sportaccommodaties. De subsidieregeling draagt bij aan het doel voor energiebesparing, volgens de afspraak in het Nationaal Energie-Akkoord. De subsidieregeling loopt van 2016 tot en met 2018. Per 1 januari 2019 gaat deze regeling op in de nieuwe Subsidieregeling stimulering bouw en onderhoud sportaccommodaties. De Dienst Uitvoering Subsidies aan Instellingen (DUS-I) voert deze subsidieregeling uit.
U kunt een subsidieaanvraag indienen via mijn.rvo.nl tot en met 7 december 2018, 17.00 uur.
Zonnepanelen hebben zonlicht nodig om te kunnen functioneren, maar naarmate ze warmer worden, presteren ze naar verhouding een stuk slechter. Het Alphense bedrijf DK Prototyping for Automotive Glass komt nu met zonnepanelen waaronder een luchtkanaalsysteem is geplaatst. Door dit systeem wordt geforceerd lucht geblazen die de panelen koelt. Hierdoor gaat het rendement van de panelen omhoog, aldus het bedrijf. De warme lucht wordt (afhankelijk van het seizoen) opgeslagen, maar kan ook direct worden gebruikt om het gebouw te verwarmen.
Moderne zonnepanelen hebben een rendement van zo’n 20 procent; 80 procent blijft onbenut. Warmte zorgt ervoor dat er nog meer rendement verloren gaat. Door de zonnepanelen met een frame in te kapselen, ontstaat een soort legpuzzel die water- en luchtdicht aan elkaar kan worden gekoppeld. In een animatie wordt het systeem uitgelegd: https://youtu.be/4NMtGYTV9bA
Toegepast op nieuwbouwpand Het systeem zal worden toegepast op het nieuwbouwpand van DK, dat medio 2020 klaar zal zijn. Het gebouw zal volledig worden bedekt met zonnepanelen. Hierdoor is geen dakbedekking meer nodig. Ook als het systeem stilstaat, hebben de panelen nog een functie. Ze zorgen namelijk voor een extra isolerende schil. Daarnaast gaan de zonnepanelen door koeling langer mee. Degradatie van de cellen is namelijk progressief aan temperatuur gekoppeld.
Actief is binnen de auto-industrie DK Prototyping for Automotive Glass is een bedrijf dat actief is binnen de auto-industrie. Ze maakt voornamelijk autoruiten voor prototype auto’s ten behoeve van crash- en windtunneltesten en testen in extreme temperaturen, en verzorgt beglazing van conceptauto’s voor motorshows. Ook ontwikkelt DK producten op het gebied van automotive glass en produceert ze ruiten op maat voor oldtimers.
Met zonnepanelen zit je goed deze zomer. Zo berichten althans diverse media naar aanleiding van de vele zonuren die ons land momenteel telt. ‘Maar niet te vroeg gejuicht, de hitte van de afgelopen weken is niet alleen maar positief’, zegt het Eindhovense Autarco, zelf producent van complete systemen voor zonne-energie. Hitte blijkt ook een nadelig effect op de efficiëntie van zonnepanelen te hebben.
Autarco monitort gedurende het jaar weerkundige gegevens en de opbrengsten van systemen voor zonne-energie. Voor het bedrijf is dit een belangrijk service-instrument richting gebruikers. De onderneming meet onder andere zonuren, instraling (hoeveelheid zonne-energie die het aardoppervlak bereikt) en temperatuur en analyseert zo of de geleverde systemen naar behoren functioneren. Uit deze gegevens blijkt onder meer het causale verband tussen warmte en de verwachte opbrengsten van zonne-energiesystemen. Wat vaak onderbelicht blijft: hitte heeft een nadelig effect op de efficiëntie van zonnepanelen. Zoals bijvoorbeeld ook accu’s minder presteren bij extreem hoge temperaturen.
Analyse: 34% meer instraling Om de onderbelichte keerzijde van de medaille te toetsen, deed Autarco afgelopen juli een uitgebreide analyse naar de prestaties van systemen voor zonne-energie. De uitkomsten zijn als volgt:
-Felle zon en weinig bewolking zorgden voor landelijke juli-records qua instraling (gemiddeld plus 25 tot 35%, zie grafiek onderaan).
-De onderzochte panelen waren gericht op het zuiden in een optimale hellingshoek van 35 graden.
-In Eindhoven was de gemiddelde temperatuur in juli 3°C hoger dan normaal.
-De panelen zelf werden ruim 6°C warmer en bereikten piekwaardes van boven de 60°C!
-De instraling op deze locatie was in juli maar liefst 34% hoger dan gebruikelijk. Maar het rendement steeg met ‘slechts’ 30%.
Samengevat:
· Dat juli een recordmaand was, is niet bijzonder. Juli is altijd een van de beste maanden van het jaar voor eigenaren van zonnepanelen.
-Zonneschijn is goed voor het rendement, hitte niet. Een verschil in rendement van 4% is een stuk hoger dan in minder warme zomers.
-Desondanks hebben eigenaren van systemen voor zonne-energie flink profijt van hun investering deze zomer.
“Het Klimaatakkoord in de huidige vorm is gebaseerd op aannames die niet de toetsing der waarheid kunnen doorstaan”, betoogt Roland van der Klauw. De directeur van verduurzamingsspecialist Wocozon waarschuwt voor de gevolgen. “Met name de installateur van pv-panelengaat een periode van grote onzekerheid tegemoet en zal passende maatregelen moeten nemen om zijn bedrijfsvoering op peil te houden.”
In de zomer 2018 wordt het beleid voor de energietransitie vormgegeven. Resultaat zou moeten zijn dat de klimaatdoelstellingen voor 2030 en 2050 behaald gaan worden. Maar door vakkundig lobbywerk van vertegenwoordigers van de energiesector zijn er 5 energietransitie mythes gelanceerd waarop het beleid nu wordt gebaseerd:
-Mythe 1: Zonnepanelen zijn alleen geschikt voor koopwoningen.
-Mythe 2: Hervorming saldering heeft geen invloed op het aantal zonnepanelen per woning.
-Mythe 3: Verlaging energiebelasting op stroom en verhoging energiebelasting op gas (de z.g. energiebelastingschuif) draagt bij aan de klimaatdoelstellingen.
-Mythe 4: De uitrol van de slimme meter draagt bij aan de klimaatdoelstellingen.
-Mythe 5: Er moet nieuwe technologie en meer geld komen om de klimaatdoelstellingen te behalen.
Mythe 1 Zonnepanelen zijn alleen geschikt voor bedrijven en koopwoningen, dus er wordt een regeling gemaakt voor bewoner-eigenaren.
“Flauwekul”, zegt Van der Klauw. “De grond in Nederland is schaars. Daarom zal het volledige potentieel aan dakoppervlakte benut moeten worden voor duurzame opwekking van energie. Dus de daken van bedrijven, koopwoningen en dus ook die van huurwoningen. Begin 2018 heeft naar schatting 7% van de koopwoningen zonnepanelen en 2% van de huurwoningen. Volgens de laatste kabinetsbrief die naar de kamer is gestuurd, zal er nu een beleid worden gemaakt dat gebaseerd is op 7 jaar terugverdientijd voor koopwoningen. Dit terwijl een derde van de Nederlandse bevolking in een (sociale) huurwoning woont. Als je een huurder zou vragen om akkoord te gaan met zonnepanelen, risico’s te nemen en pas over 7 jaar daarvan te profiteren, dan zal je als antwoord krijgen dat hij dan over 7 jaar wel ziet of hij er nog woont. Ook mensen die geen geld hebben om te kopen of om een lening af te sluiten zullen, ook in een koopwoning, zonnepanelen kunnen gaan huren. In de huursector wordt nu gewerkt met terugverdientijden van 15-20 jaar om huurders direct vanaf het eerste jaar een substantieel voordeel te kunnen geven, dus daar hoort ook een investeringszekerheid van 15-20 jaar bij.”
Conclusie van Van der Klauw: “De huidige salderingswetgeving geeft een gelijk voordeel voor kopers en huurders. De (eventuele) nieuwe regeling moet ook in de praktijk voor de bewoners van de 2,4 miljoen sociale huurwoningen, die de besparing op energiekosten het meest nodig hebben, bruikbaar zijn. Dat betekent dat vanaf jaar 1 er al voordeel voor een huurder moet zijn en dat een(eventuele) nieuwe regeling gedurende de gehele investeringsperiode van ruim 15 jaar intact moet blijven en gegarandeerd een bepaald voordeel zal moeten blijven bieden voor huurders.”
Mythe 2 Hervorming saldering heeft geen invloed op het aantal zonnepanelen per woning.
“Integendeel,” betoogt Van der Klauw, “de nu voorgestelde hervormingsregeling zal een daling laten zien van 60% van de potentie. Het gemiddelde stroomgebruik in Nederland ligt ongeveer op 3.300 kWh op jaarbasis. Wil je ongeveer 90% van het eigen gebruik opwekken dan heb je ongeveer 10 zonnepanelen nodig. Van de opwekking wordt dan 30% direct gebruikt en wordt 70% tijdelijk terug geleverd aan het net. Als het winter is of avond dan wordt de ‘eigen stroom’ weer van het net gehaald. Dat kan nu met de huidige simpele en eerlijke salderingsregeling. Met wat gedragsverandering (wassen en koffiezetten als de zon schijnt), kan het percentage “direct gebruik” omhoog naar maximaal 40%. Als de nu voorgestelde regeling ingevoerd gaat worden (dat zonnepanelen in 7 jaar terugverdiend moeten zijn en er daarna geen voordeel meer is voor terug geleverde stroom) dan zal een calculerende burger een eenvoudig sommetje gaan maken. 40% van de panelen houdt voordeel, dus dat zijn vier zonnepanelen. Voor de andere zes zonnepanelen geldt, dat als je nu investeert, dat geld in 7 jaar terugverdient dus netto quitte draait en er daarna geen voordeel meer is. Dus is het financieel gezien zinloos om er meer dan 4 aan te schaffen. Des te meer omdat met de invoering van de slimme meter ook de weg wordt vrij gemaakt (al in 2023) voor de energiebedrijven om dynamische stroomtarieven in te gaan voeren (zie mythe 4).”
Van der Klauw concludeert: “Een goed calculerende burger schaft maar vier zonnepanelen aan en 60% van de dakpotentie wordt door deze nu uit te werken regeling nooit meer benut. En dan krijg je precies wat er nu al gebeurt bij nieuwbouw, zijnde de drie excuuspaneeltjes per woning om de energie index te halen.”
Mythe 3 Verlaging energiebelasting op stroom en verhoging energiebelasting op gas draagt bij aan de klimaatdoelstellingen.
Van der Klauw vindt het energetisch vele malen verstandiger om warmte op te wekken met (aard- of waterstof) gas dan met elektra die nu nog meestal eerst genereerd wordt in een (gas) gestookte energiecentrale. “Wil je voorkomen dat de totale energiebehoefte (in joules), door de substitutie van warmteopwekking middels gas door stroom, gaat stijgen, dan is een verlaging van de energiebelasting op stroom juist onwenselijk.”
Zijn conclusie:
-Verhoog de energiebelasting op gas, dat stimuleert isoleren en duurzame warmteopwekking middels zonnecollectoren
-Verhoog ook de energiebelasting op stroom. Dat stimuleert duurzame opwekking van hernieuwbare energie middels zonnepanelen. Maar doe het met mate om elektrisch rijden en de inzet van efficiënte warmtepompen niet te frustreren.
-Bevries of verlaag de maximumprijs van de levering van warmte op (werkelijk) duurzame warmtenetten.
“Niet leuk voor de energiebedrijven, wel goed voor de energietransitie.”
Mythe 4 De uitrol van de slimme meter draagt bij aan de klimaatdoelstellingen.
“Laten we elkaar niet gek maken”, zegt Van der Klauw. “De ‘geslaagde’ framing van de lobbyisten is dat de invoering van de slimme meter, consumenten meer bewust zou maken van hun energieconsumptie dan bij een draaischijf meter. Inmiddels is duidelijk dat de slimme meter een vrijwel verwaarloosbaar effect op het energiebewustzijn van de gemiddelde bewoner. Waarom moet die slimme meter dan toch ingevoerd worden? De werkelijk reden is dat de slimme meter nodig is voor de energiebedrijven om (al vanaf 2023) dynamische (stroom)tarieven in te kunnen voeren. De meter is zo ontworpen dat hij elk uur en zelfs elke 15 minuten kan meten hoeveel iemand op dat moment gebruikt en dat ook kan registreren. Dat betekent dat als de vraag groot is, de tarieven voor stroom omhoog gaan en als het aanbod hoog is de prijzen naar beneden gaan.”
Conclusie van Van der Klauw: “Gevolg is dus, dat wanneer er een groot aanbod is van wind en zonne-energie, de prijs zal dalen tot nul of zelfs negatief kan worden. En als de prijs voor de consument nul is, is de vergoeding voor wie via wind en zon opwekt, dus ook nul. Tenzij je een SDE-beschikking hebt, dan zal de overheid moeten bijspringen met extra subsidie.”
Mythe 5 Er moet nieuwe technologie en meer geld komen om de klimaatdoelstellingen te behalen.
“Onzin”, is Van der Klauw stellig. “Vandaag is de technologie er al om een klimaat neutrale samenleving te realiseren. Geld is er ook genoeg om dit te financieren. Alleen de ‘nationale energie investeringsfondsen’ werken niet. Waarom is dat? Die fondsen zijn zo ingericht en zo ambitieus dat in principe alleen €100 miljoen plus projecten gefinancierd kunnen worden. Dat zit in de genen van de traditionele bankiers die er vanuit de overheid, die ook risicomijdend is, in worden benoemd. Maar echte energietransitieprojecten beginnen klein. Met eerst 1 woning, dan 100 en dan 1.000 woningen etc. Financiering via gewone banken met wat visie en crowdfunding fondsen is al mogelijk. Er zijn alleen nog meer mensen nodig die het opvragen en initiatieven willen en kunnen starten.”
Van der Klauw concludeert: “De huidige salderingsregeling is de meest eenvoudige, de meest eerlijke en de meest kosteneffectieve regeling om de klimaatdoelstellingen wel te behalen. De huidige regeling weggooien leidt tot meer dan 50% uitval van duurzame opwekking bij huishoudens. Bovendien sluit je delen van de bevolking uit. Wie bedenkt er een regeling dat statushouders, die geen goed Nederlands en Engels spreken maar wel in een huurwoning met zonnepanelen wonen, een subsidiebeschikking moeten gaan aanvragen bij de RVO voor een terugleversubsidie?”
Advies aan installateur Naar verwachting zal de overheid eind 2018 haar voorgenomen beleid kenbaar maken, daarna zal er zeker nog een half jaar gediscussieerd worden over de haalbaarheid van de voorstellen en eventuele wijzigingen. Van der Klauw: “De installateur gaat daarmee een periode van onzekerheid tegemoet. Waarschijnlijk zal een nieuw beleid pas in 2021/2022 ingaan. Wat moet de vakman in de tussentijd adviseren en hoe kan hij zijn bedrijfsvoering het beste afstemmen op de onzekere situatie? Mocht er een klant aankloppen die zonnepanelen wil, dan zou ik direct zeggen: ‘doen’. Als je nu zonnepanelen neemt, kan je nog maximaal profiteren van de salderingsregeling in de huidige vorm. Verder zou ik de kleine ondernemer adviseren om in de periode totdat er duidelijkheid is over het daadwerkelijke beleid te werken met een flexibele schil van vakmensen. Consumenten houden niet van onzekerheid en onduidelijkheid, dus de vraag naar pv-panelen zou zomaar de komende maanden enorm kunnen inzakken. Al met al opletten geblazen dus!”
Holland Solar is blij met de erkenning van zonne-energie in de van het Klimaatakkoord. Ed Nijpels presenteert de hoofdlijnen van dit akkoord momenteel aan minister Wiebes van Economische Zaken. In een eerste reactie zegt voorzitter Jaap Baarsma van de branchevereniging: “Met het ambitieus en stabiel beleid zoals voorgesteld in het concepthoofdlijnenakkoord wordt het mogelijk gemaakt om de bijdrage van zonne-energie in Nederland meer dan te vertienvoudigen.”
Ed Nijpels presenteert de voorstellen voor de hoofdlijnen van het Klimaatakkoord samen met de vijf voorzitters van de sectortafels van het Klimaatberaad. Het definitieve Klimaatakkoord wordt dit najaar opgeleverd. Met de hoofdlijnen wordt invulling gegeven aan de doelstelling van het kabinet om in 2030 een CO2-reductie van 49% te realiseren.
Vergaande plannen Zowel de sectortafel Elektriciteit als de sectortafel Gebouwde omgeving laten verregaande plannen zien die de verduurzaming van de energievoorziening grote stappen voorwaarts zullen brengen, constateert Holland Solar. “Als brancheorganisatie werken we in de komende periode graag constructief mee aan het uitwerken van de hoofdlijnen tot werkende maatregelen voor de zonne-energiesector”, aldus Baarsma.
Holland Solar is ervan overtuigd dat het potentieel van zonne-energie nog fors hoger ligt dan in de hoofdlijnen van het Klimaatakkoord vooralsnog voorgesteld wordt. De snelle uitrol van zonne-energie wordt mogelijk gemaakt door de blijvende prijsdaling van zonnepanelen (zon-PV), de voorgenomen verhoging van de gasbelasting en de ontwikkeling van nieuwe toepassingsgebieden zoals zon op water, gebouwgeïntegreerde zonne-energiesystemen en zonnewarmte voor warmtenetten. Door de maatregelen in het Klimaatakkoord zal de groei nog sneller toenemen. “Zonne-energie kan dé verrassing zijn richting het jaar 2030”, stelt Baarsma. “Want in de concepthoofdlijnen van het Klimaatakkoord wordt een groot aantal maatregelen voorgesteld, die het mogelijk maken om de groei van zonne-energie te versnellen.”
Handreiking voor regionale energiestrategieën (RES)
Het hoofdlijnenakkoord van de sectortafel Elektriciteit voorziet in een groei van de hernieuwbare elektriciteitsopwekking van 14% nu naar 70% in 2030. Lokale overheden gaan via zogenaamde regionale energiestrategieën (RES) bepalen hoe en waar de duurzame stroomopwekking plaats gaat vinden. “Wij ondersteunen de keuze dat lokale en regionale overheden in samenspraak met burgers gaan bepalen hoe hun energielandschap er in de toekomst uit gaat zien”, stelt Baarsma. “Wat daarbij van groot belang is, is dat de huidige implementatiesnelheid wordt vastgehouden of zelfs verhoogd. Er is bij burgers, gemeenten en bedrijven veel vraag naar meer zonne-energie op land en op daken. Op korte termijn vraagt dit duidelijkheid over de terugleversubsidie voor zonnepanelen en de Investeringssubsidie duurzame energie (ISDE) voor zonneboilers, over verbeteringen in de subsidieregeling Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) en over snellere aansluiting van zonne-energie op de elektriciteitsnetten.”
Holland Solar werkt momenteel aan een handreiking voor overheden die zij kunnen gebruiken bij het opstellen van de regionale energiestrategieën. Baarsma hierover: “De handreiking voorziet in de landschappelijke, ecologische en maatschappelijke inpassing van zon op land en op daken. In het document komen ook netinpassing en lokale participatie aan de orde. We verwachten samen met de verschillende stakeholders aan het einde van de zomer de handreiking op te leveren.”
Hernieuwbaar op land: 35 terawattuur In de voorgestelde hoofdlijnen van het Klimaatakkoord wordt gesproken over 35 terawattuur (TWh) ‘hernieuwbaar op land’ in 2030 (noot: dit is wind en zon-PV op land, exclusief zon-PV op daken). Bovendien is in de hoofdlijnen een post ‘Pro memorie’ (PM, wat betekent dat de hoogte hiervan nog niet bekend is) opgenomen voor ‘overige hernieuwbare opties’ die met name gericht is op zon-PV op daken. “Wij geloven dat er met de beschreven aanpak een blijvend grote groei van zon-PV mogelijk is”, stelt Baarsma. “De elektrificatie én de hoeveelheid inpasbare zon-PV gaat in 2030 zelfs hoger worden dan men verwacht. Impliciet schat de sectortafel Elektriciteit de bijdrage van zon-PV op 21 tot 23 gigawattpiek (GWp, circa 22 TWh per jaar) in 2030.”
Holland Solar heeft echter eerder al een scenario van 58 GWp (circa 58 TWh per jaar) in 2030 gepresenteerd. “Bij een geplande combinatie van wind op land en zon-PV op land én zon op water – waarbij de inpassing op het elektriciteitsnet en de ruimtelijke inpassing goed voorbereid worden – zal 58 GWp zeker mogelijk zijn en dat is meer dan een vertienvoudiging van het huidige opgestelde zon-PV-vermogen”, besluit Baarsma.
Grote rol voor klein- en grootschalige zonnewarmte Met een door de sectortafel Gebouwde omgeving voorgestelde integrale wijkaanpak, een gebouwgebonden financiering tegen lage rente, voorzetting van de ISDE-regeling en verhoogde gasbelasting, zal ook de verduurzaming van de gebouwde omgeving door zonnewarmte versneld worden. “De contouren van dit akkoord bieden potentie”, stelt Marcel Cloosterman, bestuurslid Zonnewarmte van Holland Solar. “Voor de verduurzaming van gebouwen zijn er tal van oplossingen zoals isolatie, warmtepompen en zonneboilers op gebouwniveau en warmtenetten op wijkniveau. Holland Solar is ook kritisch; een warmtenet op zichzelf is niet duurzaam. Alleen als de warmte die er doorheen stroomt duurzaam is, heeft dit nut. Bij de verdere uitwerking van het akkoord moet hier aandacht voor zijn en moeten noodzakelijke voorwaarden worden gesteld aan het duurzaam voeden van de warmtenetten; zoals met zonnewarmte. Dit geldt overigens eveneens voor de elektrificatie van de gebouwde omgeving. Naast de gebouwde omgeving is ook voor de sectoren industrie en landbouw is elke vorm van duurzame energie nodig. Want hier kan zonnewarmte eveneens een rol vervullen zoals voor de procesindustrie en glastuinbouw.”
Expertisecentrum Warmte De kennis over duurzame warmte zal beheerd worden door een Expertisecentrum Warmte om burgers en gemeenten te ondersteunen bij het besluiten over lokale oplossingen. Cloosterman hierover: “Als Holland Solar geloven wij in deze aanpak en zullen we bijdragen aan de verdere uitwerking van het Klimaatakkoord. We zien een grote rol weggelegd voor zonnewarmte, samen met de warmtebatterij, zon-PV en energiemanagement achter en voor de meter. Zon-PV en zonnewarmte zijn bij uitstek goed te combineren in samenhang met zowel fossiele als andere duurzame technieken. Zon-PV en zonnewarmte passen daarmee prima in het transitiepad.”
Minister Wiebes heeft vrijdag aangekondigd dat hij de salderingsregeling voor zonnepanelen in 2020 vervangt door een terugleversubsidie. Uneto-VNI zegt blij te zijn met de duidelijkheid over de opvolging van de salderingsregeling. Tegelijkertijd waarschuwt de installatiekoepel voor het effect van een eventueel subsidieplafond. Bestuursvoorzitter Doekle Terpstra vindt het essentieel dat minister Wiebes een ruim budget beschikbaar stelt voor de terugleversubsidie. Terpstra: “Als je investeert in zonnepanelen, moet je erop kunnen rekenen dat de stroom die je produceert voldoende oplevert. Om de doelstellingen van het Klimaatakkoord te halen, moet zonne-energie aantrekkelijk blijven.”
De nieuwe regeling gaat ervan uit dat eigenaren van zonnepanelen hun investering in ongeveer zeven jaar moeten kunnen terugverdienen. Uneto-VNI juicht dat toe, maar Doekle Terpstra benadrukt dat er geen enkele onzekerheid bij consumenten mag ontstaan over de beschikbaarheid van de terugleversubsidie. “In het verleden hebben we gezien dat een subsidiepot die halverwege het jaar leeg is, consumenten onzeker maakt. Het risico bestaat dat mensen hun investering dan uitstellen en wachten op het moment dat er wél subsidie beschikbaar is. Als dat gebeurt, halen we de doelstellingen van het Klimaatakkoord niet.”
Hou het simpel Uneto-VNI vindt verder dat de nieuwe regeling niet onnodig ingewikkeld moet worden. Terpstra: “Op dit moment is het voor consumenten met zonnepanelen glashelder en heel makkelijk. Dat moet zo blijven om de groei vast te houden.”
In 2017 hebben installateurs in ons land 3 miljoen zonnepanelen geplaatst, een toename van bijna 60 procent ten opzichte van een jaar eerder. Bij ruim een half miljoen Nederlanders liggen nu zonnepanelen op het dak. Terpstra: “Dit is pas het begin. We moeten alle dakruimte in ons land gaan benutten”’ Inmiddels neemt ook het aantal installateurs van zonnepanelen razendsnel toe. De solar-sector is nu al goed voor 10.000 arbeidsplaatsen.
Scholen en kantoren Uneto-VNI vindt dat ook scholen en kantoren voor de nieuwe regeling in aanmerking moeten komen. Minister Wiebes heeft aangekondigd dat hij die mogelijkheid gaat onderzoeken. Terpstra: “Veel scholen en kantoren hebben platte daken, waar je op grote schaal zonnepanelen kunt plaatsen. Deze regeling kan een stimulans zijn om die daken te gebruiken voor duurzame energie.”
Branchevereniging zonnepanelen tevreden
Ook branchevereniging Holland Solar reageerde direct op het besluit van minister Wiebes om te kiezen voor de invoering van een terugleversubsidie als opvolger van de salderingsregeling voor zonnepanelen. “Met deze keuze biedt de minister de consument en andere eindgebruikers de gewenste investeringszekerheid. In de komende periode zullen wij ons hard maken dat de minister ook voldoende budget reserveert voor de invoering van de terugleversubsidie”, aldus Peter Desmet, bestuurslid bij branchevereniging Holland Solar.
“Met de brief van de minister is er definitief een einde gekomen aan de sluimerende onzekerheid over het stopzetten van de salderingsregeling”, stelt Desmet die binnen Holland Solar voorzitter is van de commissie PV Klein (red. deze commissie is binnen de branchevereniging houder van het salderingsdossier). “Alle seinen staan nu op groen voor consumenten en andere eindgebruikers die gebruik maken van de salderingsregeling om te investeren in zonnepanelen. In 2020 is er een fluwelen overgang naar de nieuwe regeling mogelijk waardoor de markt zich in de komende jaren stabiel en snel kan doorontwikkelen.”
Intensieve lobby
De voorganger van minister Wiebes, minister Henk Kamp, maakte in de zomer van 2017 na een evaluatie melding dat de salderingsregeling vervangen zou gaan worden door een teruglever- of investeringssubsidie. In het regeerakkoord dat afgelopen oktober bij het aantreden van het nieuwe kabinet gepresenteerd werd, formuleerde de regering daarbij de wens om te kiezen voor de terugleversubsidie. Holland Solar heeft zich sindsdien samen met haar partners via een intensieve lobby hardgemaakt voor deze keuze .
Desmet: “Sinds het moment dat Wiebes voorganger Kamp aankondigde dat de salderingsregeling vervangen zou worden door een nieuwe regeling, hebben wij samen met diverse partners – waaronder de NVDE – een pleidooi gehouden voor de invoering van een terugleversubsidie. Dat de minister nu definitief deze oplossing kiest, en daarmee ook het alternatief van een eenmalige investeringssubsidie van tafel is, stemt tot tevredenheid. Tegelijkertijd kunnen we nog niet op onze lauweren rusten. We gaan met vertrouwen en op constructieve wijze met de minister en zijn ambtenaren in gesprek om te zorgen dat er voldoende budget voor de terugleversubsidie beschikbaar komt. We willen voor de markt te allen tijde een stop-and-go-effect voorkomen doordat het budget vroegtijdig uitgeput raakt. We hebben er alle vertrouwen in dat het kabinet en de Tweede Kamer ditzelfde doel nastreven.”
PV systeemhuis IBC Solar breidt haar productportfolio in de Benelux uit met de montagesystemen van Van der Valk Solar Systems. De systemen zijn geschikt voor elk type dak of ondergrond. Ze worden in Nederland geproduceerd en onderscheiden zich door hun modulaire opbouw en snelle montage. Verschillende systemen zijn ook in kant en klare kits verkrijgbaar om het gebruiksgemak verder te verhogen.
“Met IBC Solar hebben we een internationale speler gevonden voor de Benelux en een partner waarmee we onze internationale ambities verder kunnen gaan realiseren”, aldus Denis de Vette, Directeur Van der Valk Solar Systems. “Net als wij heeft IBC Solar een lange historie. Omdat kwaliteit en veiligheid ook voor hen belangrijke kernwaarden zijn, kunnen we samen zowel grote als kleine projecten op een professionele manier realiseren.”
“Door het toevoegen van Van der Valk Solar Systems aan ons assortiment optimaliseren wij ons portfolio op het gebied van montagematerialen en kunnen wij onze klanten nog beter bedienen”, zegt Peter Meijers, Directeur van IBC Solar B.V. “ Van der Valk Solar Systems past zeer goed binnen de filosofie van IBC SOLAR namelijk kwaliteit en professionaliteit. ”
De uitrol van zonnepanelen op huurdaken in Nederland groeit snel. Inmiddels wekken 80.000 huurwoningen in bezit van woningcorporaties zonnestroom op. Dit is een stijging van ruim 60% ten opzichte van 2017. 3,5% van alle Nederlandse corporatiewoningen heeft nu zonnestroom. De woningcorporaties willen het aantal huurwoningen met zonnestroom verdrievoudigen voor 2021.
Dit blijkt een recente enquête onder ruim 400 woningcorporatiedirecteuren en vastgoedmanagers, uitgevoerd door CorporatieNL voor Stichting Huurdakrevolutie. Experts uit de sector schatten in dat 30% van de 100.000 nieuwe zonnesystemen in 2017 op huurdaken zijn geplaatst. Dit beeld wordt onderschreven door de recente groeispurt aan zonnestroomprojecten op de zonnehuurdakkaart van de Stichting Huurdakrevolutie.
Zonnestroom op huurdaken verdrievoudigen Bij de voorhoede in de corporatiesector is zonnestroom nog veel sneller toegenomen, zo blijkt uit de enquête die CorporatieNL in samenwerking met de Stichting Huurdakrevolutie heeft uitgevoerd. 450 respondenten bij naar schatting 100 vooruitstrevende woningcorporaties, gaven aan dat gemiddeld 10% van de huurvoorraad bij hun corporatie al toegang heeft tot zonnestroom. De ambitie om veel verder te gaan is groot. Voor 17% van de huurvoorraad zijn er concrete nieuwe plannen om voor 2021 hetzelfde te doen, aldus de enquête: bijna een verdrievoudiging ten opzichte van nu.
Naar 440.000 huurwoningen met zonnestroom Corporatie NL geeft aan dat veel van de respondenten waarschijnlijk voor corporaties werken die al bovengemiddeld actief bezig zijn met zonnestroom en de enquêteresultaten dus geen representatief beeld geven van de sector als geheel. Ondanks die armslag ziet de Stichting Huurdakrevolutie de uitslag, in combinatie met de recente groeispurt van zonnestroom in de huursector, als aanleiding om haar doelstellingen – 10% van alle huurwoningen bij corporaties op zonnestroom in 2020 – fors bij te stellen.
“Vanaf 2017 zagen we bij de Huurdakrevolutie al een flinke toename van het aantal verzoeken voor informatie en ondersteuning en ook van zonnestroomprojecten ” zegt Philip Blaauw, oprichter van INNAX en Stichting HDR. “Toch heeft de uitslag van de enquête ons positief verrast, met name de ambitieuze groeidoelstellingen van corporaties in de aankomende drie jaar. We hebben als Stichting dan ook besloten om onze doelstelling te verdubbelen van 10% naar 20%, ofwel 440.000 huurwoningen in 2020.
Zonnestroom pijler bij verduurzaming huurwoningen
Die verhoogde ambitie sluit aan bij het feit dat woningcorporaties in de enquête aangeven dat zonnestroom een belangrijke steunpilaar is voor hun duurzame doelstellingen. Dit zowel door de positieve bijdrage aan het verbeteren van energielabels als door de boost die zonnestroom geeft aan het draagvlak voor verdere vergroening van de huurvoorraad. Cruciale factor hierbij is dat zonnestroom energiekosten voor huurders structureel verlaagt, aldus de respondenten.
Afbouw gas boost voor zonnestroom De geplande afbouw van gas bij verwarming van woningen, zal de positie van zonnestroom nog verder versterken verwacht Roebyem Anders, oprichtster van zonnepanelenleverancier Sungevity, en mede-initiatiefneemster van Stichting HDR. Anders: “Cv-ketels zullen massaal moeten worden vervangen door alternatieven als stadverwarming en warmtepompen. Maar zeker warmtepompen verbruiken veel stroom, dus zonnepanelen kunnen een belangrijke rol spelen om dat stroomverbruik bij de verwarming van je woning te vergroenen.”
De solardivisie van LG Electronics, LG Solar, scoort in een groot deel van Europa het hoogst op het gebied van merkbekendheid en leiderschap. zo blijkt uit een onafhankelijk onderzoek van marktonderzoeksbureau EuPD Research. Het bedrijf ontvangt voor de vijfde keer op rij de prijs ‘Top Brand PV Europe’ in de categorie ‘Modules’.
Net als voorgaande jaren ontvingen de PV-modules van LG Electronics een bijzonder goede beoordeling in het rapport. Installateurs uit Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk, Italië, Frankrijk en Nederland geven aan dat ze de installatie van LG-modules aanbevelen aan hun klanten.
Het keurmerk ‘Top Brand PV’ wordt toegekend op basis van onafhankelijk onderzoek onder installatiebedrijven in Europa. Daarbij wordt specifiek gekeken naar factoren als merkbeleving, merkpositionering, marktpenetratie en tevredenheid. EuPD Research selecteert alleen producenten wiens merk bovengemiddeld scoort in vergelijking met concurrenten.
LG Electronics stimuleert de technologische ontwikkeling op het gebied van ‘hernieuwbare energie’, bijvoorbeeld met de NeON R zonnepanelen: de herziene celstructuur aan de voorzijde, die volledig werkt zonder elektroden, maximaliseert de absorptie van invallend licht. De NeON R heeft een vermogen tot 370 Wp. Op het gebied van opslagoplossingen heeft LG sinds 2016 een efficiënte oplossing gebruikt: de DC-gekoppelde LG ESS vermindert de stroomomzettingsstappen en biedt zo een grotere algehele efficiëntie. Dankzij de driefasige aansluiting garandeert dit ook een stabiele stroomsterkte.
“We zijn erg trots om opnieuw erkend te worden als topmerk voor fotovoltaïsche zonne-energie in Europa in 2018. De prijs die we al een half decennium ontvangen, benadrukt onze onvermoeibare inspanningen, geavanceerde en krachtige PV-technologie en onze snelle en betrouwbare service”, verklaart Michael Harre, vice-president van de EU Solar Business Group bij LG Electronics Duitsland.
Zonnepanelen die energie opwekken als de zon niet schijnt en zelfs als het regent. De Chinese universiteit van Soochow heeft hiervoor een nieuwe technologie ontwikkeld. Wanneer regendruppels op twee transparante polymeerlagen bovenop een fotovoltaïsche zonnecel vallen en er dan afrollen, ontstaat door wrijving statische elektriciteit. Dit soort hybride zonnepanelen zouden juist in regenachtige en bewolkte landen goed van pas kunnen komen. Maar de vraag is nog wel of er voldoende energie uit regendruppels kan worden gehaald.
De tribo-elektrische nanogenerator (Teng) is op zich niet nieuw en al eerder gebruikt in zonnepanelen. Maar het ontwerp is wél nieuw en, volgens de ontwikkelaars, een stuk eenvoudiger en efficiënter dan de al bestaande. Ook het gewicht is een stuk minder.
Het wachten is nu op de praktische uitwerking, die waarschijnlijk nog wel een paar jaar in beslag zal nemen.
Vorig jaar zijn in Nederland drie miljoen zonnepanelen geplaatst. Dat is bijna 60 procent meer dan het jaar ervoor, blijkt uit het Nationaal Solar Trendrapport 2018, dat mede op verzoek van Uneto-VNI tot stand is gekomen. De marktgroei van zonnepanelen is vooral te danken aan de zakelijke markt. Zo plaatsen installatiebedrijven steeds meer zonnepanelen op daken van logistieke centra, winkelcentra en bij agrarische bedrijven. Bij zowel consumenten als bedrijven is de toename onder meer het gevolg van prijsdalingen en groeiende bewustwording. Voor bedrijven is het succes mede te danken aan de SDE+-maatregel.
In 2017 is voor 853 MWpiek aan zonnepanelen geïnstalleerd tegenover 534 MWpiek in 2016. In totaal liggen in Nederland ruim 12 miljoen zonnepanelen, samen goed voor 3.000 MWpiek (12km2). Dit is 2,2 procent van de totale elektriciteitsproductie in Nederland.
Enorm potentieel Volgens voorzitter Doekle Terpstra van installateurskoepel Uneto-VNI laten de cijfers zien dat zonnepanelen een belangrijke bijdrage leveren aan de verduurzaming van de gebouwde omgeving. “Maar we zijn er nog lang niet. Er zijn een half miljoen huishoudens met zonnepanelen op het dak. Het potentieel is dus nog enorm.” Volgens de voorman van de installatiebranche levert de snelle marktgroei veel nieuwe werkgelegenheid op. “Er zijn nu al bijna 10.000 voltijds arbeidsplaatsen in de Nederlandse zonne-energiesector, maar ik verwacht dat de werkgelegenheid in snel tempo gaat toenemen.”
5.500 vierkante kilometer In Nederland is 5.500 km2 geschikt voor zonnepanelen. Dat is 5,5 procent van de totale beschikbare oppervlakte. Op dit moment wordt nog maar 12 km2, voornamelijk dakoppervlak, van Nederland bedekt met zonnepanelen. Als de volledige 5.500 km2 benut wordt voor zonnepanelen, kan Nederland in theorie meer dan driekwart van haar totale finale energieverbruik opwekken met zonne-energie. Dat betekent dat zonne-energie in 2050 onze belangrijkste energiebron kan zijn.
Zonnepanelen gaan 25 jaar mee en worden in 5 tot 7 jaar terugverdiend. Gemiddeld worden in 2017 bij een huishouden 12 zonnepanelen geplaatst. Dit aantal zonnepanelen dekt 80 procent van het gemiddeld stroomverbruik en kost gemiddeld 4.300 euro (inclusief btw en installatie).
Vanaf eind september 2017 konden alle inwoners van Noord-Holland en Utrecht zich vrijblijvend inschrijven voor de collectieve inkoop. Meer dan 13.500 mensen hebben dit gedaan. Leveranciers Tautus en SolarNRG wonnen op 1 november de veiling. Zij boden een scherpe prijs voor een compleet systeem, dat 27,5% lager ligt dan de actuele marktprijs (bron: Milieu Centraal).
Namens de leveranciers heeft Vereniging Eigen huis de deelnemers een persoonlijk aanbod gestuurd voor een compleet zonnepanelensystem, inclusief installatie, garanties en monitoring. Inmiddels zijn de eerste systemen al bij de mensen thuis geïnstalleerd.
Tot eind augustus 2018 worden naar schatting 51.145 zonnepanelen geplaatst. Dit betekent een jaarlijkse vermindering van 7.581 ton CO2-uitstoot. De deelnemers dragen zo bij aan de verduurzaming van de regio. Daarnaast besparen de nieuwe zonnepaneleneigenaren samen jaarlijks € 2.485.647,- op hun energiekosten.
Gisteren heeft De Tweede Kamer een motie verworpen om de salderingsregeling te verlengen tot 2023. Deze was ingediend als protest tegen een bepaling in het Regeerakkoord waarin staat dat de regeling al vanaf 2020 kan worden versoberd. Alles ligt nu volledig open. De regering zou theoretisch gezien de salderingsregeling in de huidige vorm kunnen opdoeken en vanaf 2020 een feed-in tarief kunnen invoeren, waarbij de eindklant wel het volle pond betaalt qua energiebelasting en opslag duurzame energie . Maar de regering zou ook kunnen besluiten om de regeling te continueren tot 2023 en pas daarna een versobering door te voeren. Salderen betekent dat huishoudens de energie die hun zonnepanelen overdag opwekken, mogen wegstrepen tegen de energie die ze ’s avonds pas gebruiken.
Een andere onzekerheid heeft betrekking op de hoogte van een mogelijk feed-in tarief. De vraag is of deze productie subsidie/feed-in zal opwegen tegen het tarief dat voor de energiebelasting moet worden betaald. ‘De Groene Fiscalist’ Norbert Buiter heeft gemengde gevoelens over de koers die de huidige regering aanhoudt. Buiter is belastingadviseur met als specialisatie duurzame opwek en mobiliteit. Onder zijn klanten bevinden zich particulieren en stakeholders uit de installatiebranche
Onzekerheid “Tussen 2004 en 2017 is het aantal pv-panelen in Nederland gigantisch toegenomen door de salderingsregeling”, vertelt Buiter. “De regering creëert nu onzekerheid, de consument en installateur weten niet waar ze aan toe zijn vanaf 2018. Mocht de regering besluiten om de salderingsregeling te strippen in 2020 tot een regeling waarbij de feed-in tarieven niet opwegen tegen de hoogte van de energiebelasting, dan zal de terugverdientijd van pv-panelen toenemen. Aan de andere kant zou hiermee de opslag van energie in (buurt) accu’s of warmtebuffers veel aantrekkelijker worden, wat weer een markt zou creëren voor fabrikanten en lokale installateurs.” Al met al roept Buiter de regering op om zo snel mogelijk knopen door te hakken en duidelijkheid te verschaffen.
“We hebben zonne-energie hard nodig” Eerder riepen zo’n 20 maatschappelijke organisaties minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat al op om de populaire salderingsregeling voor zonne-energie te handhaven tot tenminste 2023. “Om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden, zoals in het klimaatakkoord van Parijs is afgesproken, hebben we zonne-energie hard nodig”, betoogde Marjan Minnesma, directeur van Urgenda. “Als minister Wiebes zich aan de salderingsbelofte houdt, zullen gewone gezinnen de veranderingen die hij hierna wil doorvoeren ook aandurven. De salderingsbelofte aan burgers verbreken zal veel meer kosten dan alleen geld.”
“Duizenden nieuwe banen” Voorzitter Doekle Terpstra van Uneto-VNI, sloot zich hier bij aan: “Tegenover lagere inkomsten aan energiebelasting staan duizenden nieuwe banen, die de schatkist juist meer inkomsten opleveren uit BTW, loonbelasting en winstbelasting. Opheffen van de salderingsregeling in 2020 schaadt het vertrouwen van consumenten en ondernemers én brengt de doelstellingen van het energieakkoord in gevaar. Zonne-energie moet je stimuleren, niet blokkeren.” Uneto-VNI vindt het belangrijk dat er ook voor de periode na 2023 snel duidelijkheid komt. De installateurskoepel pleit ervoor om op termijn ook opslag en energiesturing subsidiabel te maken.
Zo’n 20 maatschappelijke organisaties vragen in een brief minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat om de populaire salderingsregeling voor zonne-energie te handhaven tot tenminste 2023. Het huidige kabinet lijkt van plan om de regeling al in 2020 te beëindigen en brengt daarmee volgens onder andere Uneto-VNI, Natuur & Milieu, Aedes, Consumentenbond, Woonbond, VNG, meer dan honderd lokale energiecoöperaties en Bouwend Nederland de groei van zonne-energie én de energietransitie in gevaar.
Bijna een half miljoen gezinnen in Nederland wekken zelf duurzame energie op met behulp van zonnepanelen. Zo brengen zij hun energierekening omlaag en helpen zij samen om de hoeveelheid opgewekte zonne-energie te laten groeien met ruim 90% per jaar. Salderen betekent dat huishoudens de energie die hun zonnepanelen overdag opwekken, mogen wegstrepen tegen de energie die ze ’s avonds pas gebruiken.
Energierekening omlaag Dankzij de huidige salderingsregeling is iedere kilowattuur zelfopgewekte energie bijna 20 cent per kilowattuur(kWh) waard. Zo is de investering in ongeveer acht jaar terug te verdienen. Steeds meer burgers zien in dat een investering in zonnepanelen meer oplevert dan spaargeld op de bank.
Salderingsbelofte Voormalig minister Kamp van Economische Zaken had toegezegd saldering tot 2023 in de huidige vorm te handhaven en pas daarna af te bouwen. Het nieuwe kabinet lijkt de regeling echter al in 2020 te willen beëindigen. Alleen deze suggestie in het nieuwe regeerakkoord zorgt al voor stagnatie in de verkoop van zonnepanelen. Bij installatiebedrijven die zonnepanelen bij particulieren plaatsen, komt de klap hard aan.
“Om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden, zoals in het klimaatakkoord van Parijs is afgesproken, hebben we zonne-energie hard nodig. Als minister Wiebes zich aan de salderingsbelofte houdt, zullen gewone gezinnen de veranderingen die hij hierna wil doorvoeren ook aandurven. De salderingsbelofte aan burgers verbreken zal veel meer kosten dan alleen geld”, zegt Marjan Minnesma directeur van Urgenda.
“Tegenover lagere inkomsten aan energiebelasting staan duizenden nieuwe banen, die de schatkist juist meer inkomsten opleveren uit BTW, loonbelasting en winstbelasting. Opheffen van de salderingsregeling in 2020 schaadt het vertrouwen van consumenten en ondernemers én brengt de doelstellingen van het energieakkoord in gevaar. Zonne-energie moet je stimuleren, niet blokkeren”, stelt voorzitter Doekle Terpstra van Uneto-VNI, de ondernemersorganisatie voor de installatiebranche.
Uneto-VNI vindt het belangrijk dat er ook voor de periode na 2023 snel duidelijkheid komt. De installateurskoepel pleit ervoor om op termijn ook opslag en energiesturing subsidiabel te maken.
Solarwatt, leverancier van zonnepanelen en energiesystemen, kijkt terug op een succesvol 2017. In de Benelux was sprake van een recordomzetstijging voor wat betreft zonnepanelen. Die groei betrof zowel de consumentenmarkt als het professionele segment. Niet alleen particulieren, maar ook bedrijven, woningbouwverenigingen, scholen en vastgoedeigenaren blijken steeds vaker voor zonne-energie te kiezen. De Duitse fabrikant ziet dat de voorkeur daarbij steeds meer uitgaat naar glas-glas-panelen.
De glas-glasmodules zijn nu goed voor tachtig procent van haar wereldwijde omzet. De nieuwe generatie zonnepanelen hebben een rendement dat gegarandeerd 25 procent boven de industrienorm ligt, aldus het bedrijf. Ook zijn de panelen beter bestand tegen invloeden van buitenaf, zoals de weersomstandigheden.
Erik de Leeuw, directeur van Solarwatt in de Benelux: “We zien dat onze holistische strategie, waarbij we niet alleen inzetten op het opwekken van energie, maar ook op het opslaan en managen ervan, vruchten afwerpt. We produceren alle oplossingen die hiervoor nodig zijn zelff.”
Energiemanagement
Solarwatt rapporteert eveneens een stijging in de vraag naar oplossingen voor energieopslag. Het bedrijf is in Duitsland inmiddels marktleider op dit gebied. In Nederland zijn de eerste pilots van start gegaan, waarbij niet alleen zonnepanelen worden geleverd, maar het complete energiemanagementsysteem. Hierbij zorgen de panelen voor het opwekken van energie, modulaire accu’s voor de opslag ervan en slimme energiemanagers voor het beheer.