Nu de afschaffing van de salderingsregeling voor zonnepanelen – waarbij eigenaren hun opgewekte stroom met hun verbruik kunnen/konden wegstrepen – door de Tweede Kamer is, doemt de vraag op hoe consumenten hun eigen zonnestroom kunnen gebruiken. De financiële voordelen verdwijnen tenslotte. Maar: de oplossing is er al. De inzet van de thuisbatterij of een ander vorm van opslag van elektriciteit komt steeds meer in beeld als een manier om je eigen opgewekte stroom vast te houden. De toenemende vraag noodzaakt onze vakmensen om hierover na te denken. Zij moeten technische kennis hebben, de consument kunnen informeren en voorlichten en kunnen meedenken in mogelijkheden. De kosten zijn nog relatief hoog, dus de klant moet weten wat hij aanschaft. Wat is nodig? Wat is het rendement? Dus naast de technische expert is de installateur ook de sparringpartner van de consument. Midden in de energietransitie zijn zij dus een belangrijker schakel.
Maar er zijn meer ontwikkelingen. Wat als je met de buurt een batterij wilt aanschaffen? De buurtbatterij wordt nog niet breed ingezet, maar ook dat is een kwestie van tijd. Je kunt de lokaal geproduceerde stroom in de wijk houden en die lokaal delen. Met behulp van een buurtbatterij kun je zorgen dat alle apparatuur blijft functioneren terwijl je kosten bespaart op netverzwaring. Technisch is het allemaal te doen, maar de praktijk is nog beperkt. Het zal niet lang duren voordat ook hier de vakmensen op bevraagd worden.
Wat vraagt dit van ons? Nieuwe kennis bij de vakmensen. Nieuwe vaardigheden om echt met de consument het gesprek te voeren en te adviseren. Nieuwe kennis in de opleidingen, want de batterij wordt een onderdeel van ons werk. Goede afstemming tussen bedrijven en onderwijs. En vooral ook het plezier om weer een nieuwe dimensie aan ons werk toe te voegen. Laten we onze vakbatterij gaan opladen!

Sven Asijee
Directeur Wij Techniek

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

Regelmatig zie ik dat installateurs zich op mijn vakgebied begeven, terwijl ze meestal niet over de juiste kennis en tools hiervoor beschikken. De kans bestaat dat je als installateur dan fouten maakt, net zoals dat mij overkomt als je mij installatiewerk laat verrichten.
Is over en weer bijscholing niet mogelijk dan? Dat wil ik zeker niet zeggen. Maar alleen het opdoen van kennis is niet voldoende. Je moet ook een beetje lol hebben in dat andere vakgebied en gevoel hebben bij de gereedschappen. Want marketing is wel meer dan een beetje reclame maken. Het gaat bij marketing om het verkrijgen van inzichten wat nu precies waarde is voor afnemers. Hoe je op basis van die inzichten waarde kunt creëren voor (potentiële) afnemers. En zelfs dan ben je er nog niet: dan moet je ook nog waarmaken wat je als waarde wilt leveren op basis van die inzichten. Dat vergt het nodige onderzoek naar wat de klant beweegt. Want één ding is zeker: die is niet altijd op zoek naar de laagste prijs.
Sterker nog: uit onderzoek is bekend dat minder dan één op de vijf klanten op zoek is naar de laagste prijs. En ook: dat bij die andere vier klanten het vergelijken van de prijs pas een rol speelt als ze het verschil in prijs niet goed zien. Of in marketingtermen: ze onvoldoende onderscheidend vermogen zien of ervaren.
Dat geldt zowel voor de installatiematerialen die je levert als de werkzaamheden die je als installateur uitvoert. Denk daar nog eens over na als je een volgende keer een offerte uitbrengt. En je mag van bij best aan ‘prijskopers’ leveren. Maar richt daar dan wel jouw bedrijf en aanbod op in. Anders wordt het toch snel weer een klaagzang over die klant die alleen maar de laagste prijs wil.

Willem de Vries is Managing Partner van STEM Industrial Marketing Centre. Het kenniscentrum op het gebied van marketing voor technische B2B bedrijven. Neem gerust eens de proef op de som en kom naar een proefcollege over de inzet van marketingtools voor jouw technische bedrijf: https://bit.ly/stem-proefcollege

Willem de Vries is Managing Partner van STEM Industrial Marketing Centre. Het kenniscentrum op het gebied van marketing voor technische B2B bedrijven: www.stem-imc.com

Bij het renoveren van een woning wordt vaak ook gelijk de woningisolatie verbeterd, zeker nu de prijzen zo gestegen zijn. Hiermee wordt meestal ook gezorgd dat de woning een stuk luchtdichter is en daarmee wordt het ook noodzakelijk om goed te ventileren.
Nu is het de vraag hoe deze ventilatie het beste in te vullen is. Meestal komt de keuze uit op ofwel mechanische afvoer d.m.v. een MV-unit ofwel op mechanische toe- en afvoer d.m.v. een warmteterugwinningsunit. Voor het algehele energieverlies heeft WTW-ventilatie hier meestal het voordeel.
Echter, bij WTW-ventilatie komen vaak ook toevoerkanalen kijken, die doorgaans nog niet aanwezig zijn in een woning. Afvoerkanalen zullen in beide situaties nodig zijn, echter zijn deze vaker al aanwezig. Nu zijn er oplossingen om decentrale WTW toe te passen, maar dit geeft vaak extra investeringen die niet altijd uit kunnen. Waar wel naar gekeken kan worden is het inblazen in een centrale ruimte, zoals bijvoorbeeld een trappenhuis van een woning. Aanwezige afvoer naar diverse ruimtes zoals de keuken, badkamer en wc’s zal al zorgen voor overstroming. Hiermee moet dan alleen nog gezorgd worden voor toevoer in de ruimtes waar geen afzuigpunten zijn of achterliggen. Dit kan ofwel door uitbreiding van het afvoerkanaal (wanneer mogelijk) of door een extra ventilator die luchtstroom naar deze ruimtes creëert. Hiermee kan een huis zonder toevoerkanalen toch WTW-ventilatie krijgen.
Echter, wanneer dit toch teveel wordt en er wordt gekozen voor alleen mechanische afvoer, zorg dan in ieder geval dat er vraaggestuurd geventileerd wordt. Hiermee kan alsnog zoveel mogelijk ventilatieverlies beperkt worden.

Tim Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

In het vmbo kiezen steeds meer leerlingen voor een technische opleiding. Net als een jaar eerder groeide het aantal vmbo’ers met het profiel Produceren, Installeren, Energie (PIE). Dat is goed nieuws voor onze sector waarin we jong talent goed kunnen gebruiken. En nog beter nieuws is dat meiden steeds vaker de keuze maken voor een technische vmbo-richting. Op havo en vwo zien we nog steeds dat de belangstelling voor technische profielen afneemt.
We kunnen doemdenken en vooral de negatieve kant zien. En de reden hiervoor is er ook wel: de technieksector heeft op dit moment 20.000 openstaande vacatures. Maar laten we eerlijk zijn: de toenemende instroom in het vmbo is goed nieuws. We hebben als sector blijkbaar kunnen laten zien dat we een aantrekkelijk branche zijn die het verschil kan maken. Maar dat vraagt ook iets van de bedrijven. Een goede landingsplek in de organisatie, het voortdurende gesprek, oog hebben voor wensen van medewerkers, oog voor diversiteit. En dat kunnen we! Als we maar onze maatschappelijke rol combineren met goed werkgeverschap; zo kunnen we ervoor zorgen dat meer mensen en ook vooral meiden de weg naar de techniek vinden.
Kiezen voor de techniek is kiezen voor de toekomst van Nederland en kiezen voor een goede baan waar de vakmens sleutelpersoon is. Met of zonder diploma, dat kunnen we hebben. Krapte maakt creatief. We zien dat bedrijven de opleiding betalen van studenten. We zien dat de aanvullende arbeidsvoorwaarden worden aangepast op basis van persoonlijke wensen, zoals parttime werken en de inzet op een betere balans werk-privé. Oog hebben voor de persoon; dat is wat centraal staat. Waar we de flexibiliteit op de markt inzetten om te reageren op de wensen van de klant en maatschappij, moeten we die flexibiliteit ook inzetten voor mensen die in de sector willen werken. Innoveren als werkgever. Met alle uitdagingen van dien. Dat met elkaar delen is van groot belang. Want leren van elkaar is het begin van een nieuwe (sociale) innovatiegolf. En het feit dat we daar al midden in zitten, is goed nieuws. Ook al zijn er nog steeds veel vacatures.

Sven Asijee
Directeur Wij Techniek

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

Woningeigenaren staan voor de complexe taak om hun bezit te verduurzamen. Bij de omschakeling naar een duurzame energievoorziening zijn er drie mogelijkheden te onderscheiden:
1. Verwarmen met aardgas door over te stappen van een standaard (VR) ketel naar een (HR) ketel met hergebruik van de rookgassen om het energiegebruik te verminderen. Vooral geschikt voor woningen waar een warmtepomp nog niet toegepast kan worden.
2. Hybride verwarmen. Met name toe te passen bij renovatie en vervanging, waarbij de warmtepomp samenwerkt met de bestaande cv-ketel. Alleen als het buiten te koud is om de gevraagde warmte te leveren of als extra warm water nodig is, springt de ketel bij. Met als resultaat aardgasbesparingen tot 70%.
3. All-electric verwarmen. Met name geschikt voor woningen vanaf bouwjaar 2000.

Overweeg ook de inzet van de warmtepompboiler voor het duurzaam verkrijgen van warm tapwater, waarbij de energie uit de buiten- of ventilatielucht wordt gehaald en eventueel ook de door de zon opgewekte elektriciteit wordt gebruikt.
De basis voor een comfortabele en energiezuinige installatie is een juiste dimensionering. Het moet duidelijk zijn hoe het afgiftesysteem in elkaar zit en wat de energetische behoefte van de woning is. De jaarrekening geeft een goede indicatie. Vervolgens wordt bepaald of de benodigde energie met een warmtepomp kan worden opgebracht.
Energiezuinigheid en comfort gaan zeker uitstekend samen, mits er rekening wordt gehouden met de energetische behoefte van de woning, de wensen van de consument en de opstelruimte van de warmtepomp-buitenunit om de geluiden over het lawaai te doen verstommen.

Jan Henk van der Wijk, Marketing & Communicatiemanager ATAG Verwarming Nederland bv, namens de sectie warmteopwekking van de Nederlandse Verwarmingsindustrie

Er is veel gaande op het gebied van energie en milieu. Boeren kampen met (stikstof)problemen, steeds meer huishoudens staat het water aan de lippen door de energieprijzen die de pan uit rijzen. De noodzaak tot het besparen van energie was nog nooit zo hoog.
Er wordt naarstig gezocht naar oplossingen die het liefst snel ingezet kunnen worden en bij voorkeur tegen geringe kosten. Het isoleren van woningen is al heel lang een hele goede maatregel, te beginnen bij het optimaliseren van de schil. Om het gebruik van aardgas verder terug te dringen is de hybride warmtepomp een uitstekende oplossing met vele voordelen. Er zijn weinig aanpassingen nodig aan de woning, de hybride warmtepomp is in veel situaties toe te passen en het is een hele goede optie naast de aanwezige (moderne) cv-ketel. Zo is de investering voor de huiseigenaar te overzien. En bij het aangekondigde prijsplafond op de energierekening voor 2023 werkt de hybride warmtepomp óók kostenbesparend. Bovendien heeft de hybride warmtepomp de keuze uit twee energiebronnen, te weten (aard)gas en elektriciteit. De gebruiker is hiermee niet afhankelijk van één energiebron; switchen is mogelijk. Helemaal met slimme, in te bouwen regelingen die in de toekomst zelfs kunnen sturen op inkoopprijs.
In het demonstratieproject Hybride warmtepompen (kijk eens op demoprojecthybride.nl) worden 200 huishoudens met een hybride warmtepomp een jaar lang gevolgd. Met de resultaten uit dit project kunnen we nóg beter voorspellen wanneer deze oplossing geschikt is en hoeveel besparing er kan worden verwacht. Bovendien kunnen de ervaringen gebruikt worden om hybride apparaten en het afgiftesysteem, zoals radiatoren, te verbeteren en het installeren eenvoudiger en sneller te maken met een voordeliger totaalplaatje als gevolg. Dat is goed voor het milieu èn de portemonnee!

Henk Sijbring, voorzitter namens de sectie Warmteopwekking van de Nederlandse Verwarmingsindustrie

Met de stijgende energieprijzen is heel Nederland aan het besparen geslagen, of wordt daartoe een poging gedaan. Informatie is hierbij essentieel. Ik hoorde een kennis van mij recent nog zeggen dat hij via de gemeente gratis duurzaamheidsadvies kon krijgen. Maar na wat telefoontjes bleek dat er niet genoeg personeel was om dit aan te bieden. Hij zal niet als enige zijn teleurgesteld.
Maar waar gaat een consument dan heen voor advies? (naast dat hij of zijn alle informatie raadpleegt die online beschikbaar is.) Vaak toch maar naar de eigen installateur, die het eigenlijk al te druk heeft met zijn werkzaamheden, zelfs al voordat de energiecrisis startte.
Aan alle vragen over wat mogelijk is of wat uitgevoerd kan worden, kan deze lang niet altijd gehoor geven. Het ontbreekt de installateur simpelweg aan tijd. In een offerte of advies voor warmtepompen gaat bovendien nog eens meer tijd zitten dan in een offerte of advies voor een traditionele ketel. Dat komt er bovenop in een al overbelaste sector.
Ook ben ik benieuwd naar wat installateurs de komende jaren allemaal nog gaan tegenkomen. Hier en daar duiken bijvoorbeeld ideeën op over doorstroomboilers of andere één-op-één elektra warmte-opwekkers. Ideeën die wellicht rendabel zijn bij een overschot aan zelf opgewekte elektra (en geen saldering…). Maar het zou mij niets verbazen als er volgend jaar geklaagd wordt over een extreem hoog elektraverbruik, om vervolgens te ontdekken dat een zelf aangelegd systeem met diverse boilers hiervoor verantwoordelijk is. Wellicht nóg een extra taak voor installateurs dus: het waarschuwen van mensen.

Tim Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

Tim Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

De laatste keer dat ik een beurs bezocht was kort voor de eerste lockdown in 2020. Het bezoekersaantal lag dramatisch laag. De gemiddelde standhouder stond verveeld op zijn smartphone te kijken, zonder oog te hebben voor de enkele bezoeker die voorbij liep. Dat gedrag was eender toen de beurzen in het pre-corona tijdperk nog beter liepen.
Een gemiste kans, want misschien heeft een standhouder wel iets zinvols te bieden aan bezoekers. Alleen, als je het aan zijn ronddwalende ogen overlaat, kijkt die maar al te graag weg. Want hij zit niet te wachten op een commercieel praatje. Dat is die andere doodzonde tijdens een beurs: gelijk proberen iemand iets te verkopen.
Zelfs niet als een heel goed geïnstrueerd lid van de standbemanning bezoekers met de juiste set aan vragen naar binnen weet te ‘lokken’. Als dit trouwens al lukt, heeft het bedrijf zich blijkbaar behoorlijk goed voorbereid op de beurs. De successen volgen doorgaans na de beurs. En normaliter heb je maar twee weken de tijd om na afloop te ‘oogsten’. Dus alle reden om een beursdeelname serieus te nemen en je er als bedrijf goed op voor te bereiden.
Goed voorbereiden geldt ook als je een beurs gaat bezoeken. Zorg dat je weet welke nieuwe snufjes je wilt zien. Bij wie en waar op de beurs die te vinden zijn. Kijk daarvoor in relevante vakbladen en op de website van de beursorganisatie die doorgaans voorafgaand aan een beurs hierover publiceren.
Want anders is een dagje beursbezoek toch niet veel meer dan een dagje uit in de grote stad. Net zoals ik bezoekers van een tuinbouwvakbeurs hoorde zeggen: ‘moeders denkt dat we hier heul d’n dag benne, moar ze hoeft net te wiet’n da’ we meer tied nem’n veur t koekeloeren bie de wilde wieven.’ Als je niet weet wat je doet of zoekt op een beurs, maak er dan een leuke dag uit van of: ‘blief thuus’.

Willem de Vries is Managing Partner van STEM Industrial Marketing Centre. Het kenniscentrum op het gebied van marketing voor technische B2B bedrijven: www.stem-imc.com

De VSK is terug. En hoe. De 25e editie staat volop in het teken van de energietransitie. Die - zoals een vakcollega onlangs omschreef - de grootste uitdaging is sinds de Deltawerken. Uitdagingen aangaan? De Nederlandse verwarmingsindustrie moet dat als geen ander. Eerst de coronacrisis en de daaropvolgende grondstoffen- en onderdelenschaarste. Een zeer onstuimige markt als gevolg van de stijgende gasprijzen en de noodzaak om snel minder afhankelijk te worden van buitenlands aardgas. Paniek? Integendeel. Keep calm and carry on.
En dus tonen leden van de Nederlandse verwarmingsindustrie op de VSK 2022 volop hun veerkracht en vernieuwingsdrang: klaar om de schouders onder de duurzame ambities van Nederland te zetten. Met een breed palet aan all-electric oplossingen. Met de door de overheid omarmde hybride installaties voor een duurzamere gebouwde omgeving waarmee ook nog eens wordt voorgesorteerd op de inzet van alternatieve gassoorten en waterstof. En met nieuwe concepten die de bouwwereld kansen bieden de grootschalige bouw van nieuwe, duurzame woningen te versnellen. Innovatiekracht is terug te zien in de nominaties voor de VSK Award 2022. Het wordt ongetwijfeld ook hét onderwerp tijdens inspirerende gesprekken op de stands van fabrikanten.
Het mag duidelijk zijn: de Nederlandse verwarmingsindustrie gaat geen uitdaging uit de weg.
Bovendien: de VSK is terug en daar zijn we blij mee. Hét podium waarop we onze technologische bijdragen aan de energietransitie en de duurzame bouwopgave tonen. Met een thema dat aansluit bij onze ambities: ‘Onze toekomst, jouw wereld. VSK zet je op voorsprong.’ De Nederlandse verwarmingsindustrie laat er zien dat we die voorsprong daadwerkelijk kunnen pakken. Want ook wij zijn terug. Van nooit weggeweest.

Jan Blom
Marketingcommunicatie manager bij Nefit Bosch namens de sectie Warmteopwekkers van de Nederlandse verwarmingsindustrie

Met de oorlog in Oekraïne en de daardoor stijgende energieprijzen realiseert de westerse wereld zich meer dan ooit hoe belangrijk het is te verduurzamen en dus de energietransitie echt te gaan realiseren. Ook in Nederland! Als de inzet op toekomstige generaties, het veranderende klimaat, het afbouwen van de gaswinning in Groningen, verduurzaming van de gebouwde omgeving al niet genoeg redenen waren om echt vaart te maken… De afhankelijkheid van Rusland maakt ons bewust van de kwetsbaarheid van onze samenleving.

Met deze nieuwe ontwikkelingen zijn de installateurs in Nederland met hun collega’s in de rest van Europa indirect een race tegen de klok begonnen. Zoeken naar de meest duurzame oplossingen op de Nederlandse vierkante kilometer, is niet aan de orde. Het is natuurlijk niet reëel om te denken dat we hier direct alle problemen hebben opgelost als we extra inzetten op warmtepompen of zonnepanelen. Maar het is ook niet reëel om dan maar niets te doen en vooral onmacht te voelen. Nee, als vakmensen hebben we meer dan ooit een missie. En dat doen we met passie en gedrevenheid. En ja, we zijn op zoek naar meer vakmensen. En ja, we zien dat materialen duurder worden en soms lastiger te krijgen zijn. Maar we gaan er voor!

We voelen het belang van deze missie nu nog meer. En daarmee ook onze verantwoordelijkheid! Maar meer dan ooit zijn we een oplossing van en voor de toekomst. En daar voel ik veel trots bij als ik dat schrijf.

Sven Asijee
Directeur Wij Techniek

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

Een vriend van me vierde ‘ouderwets’ zijn verjaardag. Ik raakte in gesprek over mijn vak: marketing. “Zo dus jij bent één van die irritante mannetjes, die mij dingen door de strot probeert te drukken die ik niet wil hebben.”
Maar is dat zo? Zijn alle marketeers irritant die je iets willen aansmeren dat je niet wilt kopen? Overigens waren er volgens het CBS in 2021 niet heel veel meer mannen (123.000) dan vrouwen (107.000) werkzaam in marketing. Dat is in technische beroepen wel anders. Daar is ruim 83% van de werkzame personen man en er heerst dus ook vaak een ‘mannencultuur’. Hoewel die typering ook te algemeen van aard is. Want wat is dat dan: ‘een mannencultuur’? En mag je dan helemaal niets meer tegenwoordig? Jawel hoor. Alleen is het verstandig om eerst goed na te denken voor je iets zegt, schrijft of doet. Maar dat is niet anders dan ‘vroeger’. Zo is dat ook met marketing. En iemand iets door de ‘strot’ duwen, is geen kenmerk van marketeers, maar van mensen die op slimme – liever noem ik dat sluwe - wijze je hun product of dienst opdringen zonder zichzelf daarbij de vraag te stellen of dit wel gewenst is.
Ongewenst of grensoverschrijdend gedrag is niet voorbehouden aan ‘mannetjes’ en alleen gericht op seksueel getinte uitingen of handelingen. Als iets grensoverschrijdend is, betekent dit altijd dat je over een grens gaat. Die van een ander en die van jezelf. En dat geldt ook voor marketingactiviteiten. Marketeers moeten zich inmiddels ook aan wet- en regelgeving houden, zoals de Telecomwet en de Algemene Verordening Gegevensbeheer (AVG). Als consument kun je klachten indienen bij de Reclame Code Commissie als een reclame-uiting aanstootgevend of ongepast is. Wet- en regelgeving bieden overigens nog best veel ruimte. Vaak meer dan je eigen voelsprieten: je eigen normen en waarden. En daarvoor geldt: als gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat dan ook een ander niet.

Willem de Vries is Managing Partner van STEM Industrial Marketing Centre. Het kenniscentrum op het gebied van marketing voor technische B2B bedrijven: www.stem-imc.com

‘Terwijl mijn zoon op zijn telefoon zit te kijken, plak ik de band van zijn fiets. Want daar heeft hij geen idee van.’ Een prachtige quote van een werkgever in de techniek die typerend is.
Mensen beschouwen technologie als iets vanzelfsprekends. Maar achter elke technologische vernieuwing zitten jaren van denkwerk en doorzettingsvermogen. Maar ook een veelheid aan handen. Technische vernieuwingen kunnen alleen maar ontstaan en voortleven met vakmensen.
Natuurlijk is het geen nieuws dat we als techniek vakmensen nodig hebben. Maar het is meer dan een arbeidsmarktprobleem. Het gaat om mensen die opstaan om het verschil te maken. En de bewustwording dat de techniek de maatschappij draaiende houdt. Bill Gates zei het mooi: ‘Niet het eindeloze geklaag over hoe erg het allemaal is gaat ons uit de crisis helpen, maar nuchtere en slimme technologische innovatie en vakmanschap.’ En nu niet denken in problemen maar in kansen.
Mijn advies aan minister Dijkgraaf is om de technische vakmensen in de spotlight te zetten. Juist zijn boodschap dat vakmanschap nodig is, kan impact maken. Want naast alle wetenschap waar Dijkgraaf op erkend wordt, zijn er vakmensen nodig die innovaties mogelijk kunnen maken. Dat signaal is nodig. Om jongeren en zij-instromers te laten zien waar zij het verschil kunnen maken, maar vooral ook dat zij nodig zijn om de grote uitdagingen aan te gaan. Mensen die met hoofd, hart en handen mogelijk maken dat toekomstige generaties het goed hebben in Nederland. We hebben met elkaar een klus te klaren!

Sven Asijee
Directeur Wij Techniek

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

In nieuwe, hogere smalle woonhuizen, die populair zijn in de stedelijke omgeving, komt het relatief vaak voor dat er een circulatieleiding nodig is om te voldoen aan de wachttijd voor warmwatertappunten. Dit komt doordat de opwekking zich meestal op de begane grond bevindt en er bijvoorbeeld een badkamer aanwezig is op de derde of zelfs vierde verdieping. In deze nieuwbouwwoningen wordt het tapwater met warmtepompen bereidt als er geen warmtenet aanwezig is.
De circulatieleiding moet natuurlijk goed geïsoleerd worden, maar deze leiding leidt vaak alsnog tot snellere afkoeling van de tapwaterbuffer. Er is immers meer oppervlakte om energie over te verliezen. Door deze snellere afkoeling zal een warmtepomp vaker naar tapwater over moeten schakelen en dit komt het totale energiegebruik niet ten goede. De meeste warmtepompen functioneren immers met het minste rendement op tapwaterproductie.
Hierdoor adviseren veel fabrikanten om de circulatieleiding los te koppelen van de opwekking en te verwarmen met een eigen elektrische doorstroomverwarming of kleine boiler. Een mooiere en ruimtebesparendere oplossing zou zijn het beschikbaar komen van meer binnenunits met een eigen extra verwarmer voor een circulatieleiding. Ik snap echter waarom dit niet gewenst is. Het zal namelijk het label van de warmtepomp niet ten goede komen en wellicht is de markt er te klein voor. Een ander alternatief is een gemakkelijk te combineren eigen product! Niet alleen biedt dit helderheid over eventueel extra verbruik. Ook kan het beter als geheel gecombineerd worden.

Tim Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

Ventilatie en het belang van een gezond binnenklimaat beginnen eindelijk écht te landen. Te langzaam en te laat? Zeker, maar ik bekijk het van de positieve kant. Er zijn belangrijke stappen gezet. Ventilatie is als vierde basisregel opgenomen in de corona-aanpak. We zijn in gesprek met de overheid, met schoolbesturen en onderwijsinstellingen en andere stakeholders over het verbeteren van het binnenklimaat. Binnenklimaat Nederland was veelvuldig in de media om haar boodschap te vertellen. En de bewijsvoering voor nut en noodzaak van ventilatie in woningen, gebouwen en scholen wordt telkens groter. Het RIVM publiceerde in december nog een rapport met de conclusie dat betere ventilatie besmettingen kan voorkomen.
Dat laat onverlet dat er nog steeds een hoop moet gebeuren. Nog te veel scholen bijvoorbeeld, gebruiken de SUVIS-regeling om energiebesparende investeringen te doen. Ook goed, maar daarmee krijg je niet op korte termijn het gezonde binnenklimaat dat nodig is om kinderen gezond en productief te laten leren. En nog te vaak wordt er gekozen voor goedkoop en snel, waar wij als branche al jarenlang pleiten voor: goed en duurzaam.
Als branchevereniging kijken we terug op een intensief jaar waarin mooie resultaten behaald zijn. Ik noem er een paar. We reikten het eerste Binnenklimaat Label uit, brachten een nieuwe versie van het PvE Gezonde Kantoren uit en zijn bezig met een PvE Gezonde Woningen (lancering medio 2022). Thuiswerken blijft voorlopig de norm en als branchevereniging streven wij ernaar dat mensen dit in een gezond huis kunnen doen. We zijn blij dat we hiervoor onder andere een samenwerking met Nationale Nederlanden zijn gestart.
De belangrijkste winst van 2021 is wat mij betreft dat niemand meer om een gezond binnenklimaat heen kan. Het kwartje is gevallen. Eindelijk. Gezondheid is belangrijk voor ons allemaal!

Wouter Wijma, Voorzitter Binnenklimaat Nederland

Vroeger was een ketel in een huis heel belangrijk. Wilde je een huis kopen, dan was één van de eerste vragen: “Zit er wel een goede ketel in?” Huizen zijn inmiddels duur geworden, soms zelfs onbetaalbaar. Het aanschafbedrag van een ketel of een warmtepomp valt in het niet bij de prijs van een gemiddelde woning.
Echter, de huidige gasprijs maakt alles anders. Of er zuinig of minder zuinig verwarmd wordt scheelt enorm op de energierekening. Wat we er als Nederlandse Verwarmingsindustrie van merken? We doen er ineens weer toe. Er is weer veel belangstelling voor onze producten én ons advies. Iedereen is op zoek naar antwoorden: consumenten, professionals én politici. Vragen gaan niet alleen over de techniek, maar steeds meer over besparing, investering, subsidie en financiering. En nog meer vragen gaan over de toekomst. Is er straks nog gas? En zo ja, wat gaat het kosten? Is groene waterstof een vervanger van het aardgas?
Op veel vragen hebben we een sluitend antwoord, op andere vragen kunnen we minder concreet zijn. Maar waar we zeker van zijn is dat we kunnen helpen met advies en producten; om de energierekening acceptabel te houden als energieprijzen de pan uit rijzen. Er zijn oplossingen voorhanden en er is kennis over de werking van de verwarmingsinstallatie, beschikbare subsidies en realistische besparingen. Het productaanbod is breed. Naast de bekende cv-ketel zijn er diverse warmtepomp-combinaties en hybride verwarmingsopties. Er is voor elk vraagstuk een oplossing beschikbaar. We doen er weer toe. En dat is fantastisch!

Rick Bruins, Business Development Manager New Energy Concepts Remeha,
Namens de sectie Warmteopwekkers van de Nederlandse Verwarmingsindustrie

Toen ik het lokaal binnenliep, was ik aangenaam verrast. Tien deelnemers voor mijn eerste les project management. Zoveel deelnemers had ik de afgelopen 5 jaar nog niet getroffen. En dan ook een dame in deze doorgaans mannen.
Dat betekent dat er weer tien mensen zijn die tijd en energie steken in hun ontwikkeling. En een aantal installateurs die hun medewerkers daarvoor de mogelijkheid bieden. Want naast de kosten die werkgevers voldoen, zijn hun medewerkers wekelijks een middag niet beschikbaar voor arbeid. En die medewerkers investeren zelf ook nog tijd door wekelijks een avond in de ‘schoolbanken’ te zitten en thuis of in groepen opdrachten uit te werken.
Die lessen project management zijn onderdeel van de MIT-Elektrotechniek opleiding van IW-Nederland. Tijdens die lessen heb ik het vaak over de klant. Dat die de basis vormt voor hun boterham. Het voortbestaan van de onderneming waarvoor ze werken. Dat het helemaal niet zo vanzelfsprekend is dat die klant bij hun bedrijf terecht komt. En dat zij met hun collega’s het visitekaartje zijn van het bedrijf dat ze vertegenwoordigen.
Voor mij als marketeer is die relatie tussen project management en de commerciële kant van een bedrijf vanzelfsprekend. Want het eindproduct is meer dan de oplevering van een technische installatie. Het is een compleet pakket dat in termen van een ‘succesvol project’ voldoet aan wat met de klant is overeengekomen over Kwaliteit, Budget en (aflever)Tijd van het project.
Dat bleek in voorgaande edities van deze opleiding overigens geen vanzelfsprekendheid voor de deelnemers. Ik ben benieuwd hoe het er in deze groep voorstaat. Maar wordt het zonder meer niet eens tijd om ook wat meer commercie te installeren in de opleiding van installateurs? Ik denk van wel! Al lijkt dat misschien wat op preken voor eigen parochie.

Willem de Vries is Managing Partner van STEM Industrial Marketing Centre. Het kenniscentrum op het gebied van marketing voor technische B2B bedrijven: www.stem-imc.com

Het is al menig keren in het nieuws geweest, geluidsoverlast van de buitenunit van een lucht/water-warmtepomp. Het is een dermate aandachtspunt dat voorgeschreven toestellen niet per se meer zozeer worden beoordeeld op efficiëntie, maar dat het gaat om de stilste warmtepomp. Ook zijn er natuurlijk al geruime tijd diverse producten op de markt om de geluidsproductie te dempen.
Maar wat zijn andere manieren die geluid kunnen helpen reduceren? Laten we bij de basis beginnen, de meeste overlast ontstaat bij het op vollast functioneren van de buitenunit. Op dit moment moet de ventilator maximaal draaien om voldoende vermogen door de warmtewisselaar van de buitenunit te creëren.
Een belangrijk onderdeel van het vermogen dat een warmtewisselaar kan opnemen of afdragen is de oppervlakte. Bij gevallen waar geluid kritisch is, kan gekozen worden voor een grotere buitenunit, bijvoorbeeld met twee i.p.v. één ventilator(en), waarvan het maximaal vermogen wordt begrensd. Nadeel hiervan is echter dat ook het minimum vermogen hoger wordt en hiermee zal rekening gehouden moeten worden in de rest van de verwarmingsinstallatie.
Sommige fabrikanten zijn hier al op ingesprongen en beginnen buitenunits groter te maken. Hiermee wordt de oppervlakte van de wisselaar groter en het geluid gereduceerd. Dit is een trend die ik alleen maar kan aanmoedigen. Vooralsnog lijkt dit vooral bij de monoblock units te gebeuren. Maar ik zie geen reden waarom toekomstige splitunits deze trend niet kunnen volgen.

Tim Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

Het demissionaire kabinet heeft plannen om de gebouwde omgeving te verduurzamen. Er is €800 miljoen beschikbaar voor de warmtetransitie, waarvan €288 miljoen voor het plaatsen van (hybride) warmtepompen. De stapsgewijze verduurzamingsroute via isolatie, energiebesparende maatregelen en de (hybride) warmtepomp, wordt ook op politiek beleidsniveau omarmd.

In de nabije toekomst wanneer alle woningen goed geïsoleerd en duurzaam verwarmd worden, verschuift de focus van duurzaam verwarmen naar het duurzaam bereiden van tapwater. In moderne, goed geïsoleerde woningen wordt het aandeel tapwater (300 m3 gas) steeds dominanter binnen het energiegebruik van de woning. Hoe kan dat gereduceerd worden, zonder in te leveren op comfort?

Het installeren van een zonneboiler zorgt voor het duurzaam opwekken en benutten van zonne-energie door het tapwater voor te verwarmen. Op die manier is minder energie nodig om de gevraagde 55 ̊C te bereiken. De hybride warmtepomp draagt ook bij aan een efficiënte en energiezuinige tapwater bereiding. Door de combinatie van technieken is er geen groot voorradvat nodig. Bovendien is het tapwaterrendement van de nieuwste generatie hr-ketels gestegen naar meer dan 90%.

Maatregelen die naast energiebesparing, óók inzetten op waterbesparing mét behoud van comfort, zijn o.a. douchewater-WTW en recirculatiesystemen. De diversiteit in duurzame verwarmingsoplossingen is enorm, waardoor de installateur tal van opties tot de beschikking heeft om de energie- en warmtetransitie vorm te geven. Woningeigenaren (corporaties én consumenten) hebben behoefte aan een allround vakman met product- én installatiekennis. Pak die kan en ga aan de slag met duurzaam installeren.

Walid Atmar, Manager Kennisontwikkeling de Nederlandse Verwarmingsindustrie

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

De normen en regelgeving voor het bouwen van huizen worden steeds verder aangescherpt. Zo is onlangs de BENG (Bijna Energie Neutrale Gebouwen) van kracht geworden. Met als gevolg dat we gebouwen, en dan met name woningen, steeds beter isoleren.

Inmiddels zelfs zo goed dat de woning zomers wordt opgewarmd. Hiervoor is dan weer de TOJuli in het leven geroepen. De temperatuur in een referentieruimte in de woning mag niet meer dan een x-aantal uur in de maand juli boven de 25 graden uitkomen. Hiervoor hebben we dan weer passieve of actieve koeling nodig.
Binnen het klimaatakkoord en de energietransitie hebben we afspraken gemaakt over het reduceren van de CO2-uitstoot. Echter, de geleerden slaan helaas te vaak door. Stel dat we in het hiervoor genoemde geval actief gaan koelen, dan hebben we niet alleen extra energiegebruik en dus ook CO2-uitstoot, maar ook een risico op lekkage van F-gassen met weer heel andere gevolgen voor de ‘Global Warming’.
Hetzelfde gaat op voor het isoleren en ventileren van woningen. Algemeen is bekend dat hoe beter je de woning gaat isoleren, de behoeft aan verse lucht en dus ventileren stijgt. Alleen als je mechanisch gaat ventileren verbruik je weer extra energie t.o.v. natuurlijke ventilatie. Nu hebben we allerlei hybride vormen bedacht, denk hierbij aan warmtepompen met warmteterugwinning uit ventilatielucht, maar levert dit nu daadwerkelijk die gewenste energiebesparing en de CO2-uitstoot reductie op?
Voor mij persoonlijk geldt één ding, onze gezondheid staat voorop. En dat houdt in dat er steeds meer en beter geventileerd zal moeten gaan worden. Ik daag jullie dan ook uit om met ons (Binnenklimaat Nederland) in gesprek te gaan over hoe wij de status quo kunnen doorbreken en wel kunnen werken aan het klimaatakkoord en de energietransitie terwijl we de woningen en gebouwen beter kunnen gaan ventileren.

Wouter Wijma, Voorzitter Binnenklimaat Nederland

Steeds vaker komt het voor: omvormers die tijdelijk in storing springen omdat de netspanning te hoog is. Hoe meer zonnepanelen er in de wijk bijkomen, hoe vaker het gaat gebeuren. Zonnepanelen zijn terecht een erg populaire investering en het salderen van opbrengst heeft hier sterke invloed op.
De huidige concept wetgeving voor afschaffing van saldering zal in 2023 starten en jaarlijks afbouwen tot 2031. Het komend kabinet moet nog een besluit nemen voor de definitieve regeling. Met het afschaffen van saldering is het spanningsprobleem dat nu al is ontstaan echter niet opgelost.
Bijna alle vingers wijzen naar de netbeheerders die het net moeten verbeteren om deze te voorzien van middelen om goed terug te kunnen leveren. Netbeheerders geven als reactie tips om overdag meer stroom te verbruiken door bijvoorbeeld wasjes te draaien.
Het probleem zal alleen maar erger worden naarmate er meer PV-installaties geplaatst worden. Er moet wellicht anders gedacht worden. Zolang salderen van toepassing is zullen thuisaccu’s slechte investeringen blijven; je slaat immers stroom op die voor net zoveel terug verkocht kan worden, terugverdientijd is oneindig. Naarmate de saldering afbouwt, wordt het langzaam gunstiger. Dan zijn we echter inmiddels alweer 8 tot 10 jaar verder.
Daarom moet de overheid wellicht besluiten het vanuit een andere hoek te bekijken: schaf de saldering sneller af en breidt de ISDE voorlopig uit met thuis(zon)accu’s. De thuisaccu kan op woningniveau de spanningsverschillen gaan opvangen. Op deze manier kan de consument een alternatief geboden worden, terwijl problemen op het net de komende jaren beperkt of verbeterd worden. Hiermee kan er definitief afscheid genomen worden van de jarenlange discussie over saldering.

Tim Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

De samenleving gaat weer open! En dat betekent dat Sarah weer het land in kan. En hoe mooi is dat! Even ter herinnering: Sarah reist met haar huis door Nederland. Ze is zwanger; ze brengt een kind op de wereld dat in 2040 net volwassen is. En ze maakt zich zorgen over welke wereld we achter laten voor haar kind. Sarah werkt zelf in de techniek en gelooft in jouw vakmanschap. Sarah wil je daarom ontmoeten omdat vakmensen de sleutelpersonen zijn die een duurzame toekomst mogelijk maken.

Het Huis van Sarah start weer op in een periode dat klimaat en energie nadrukkelijk op de agenda staat. Denk aan het IPCC-rapport dat aan de noodrem trekt en oproept nu aan de slag te gaan met het klimaat om verdere opwarming te voorkomen. In de plannen rond het vormen van een nieuw kabinet wordt gesproken over de noodzaak van een groene industriepolitiek. En dan zijn er natuurlijk de plannen van Tata Steel om te vergroenen.

Mooie woorden. Maar ik denk dan ook in mijn achterhoofd aan één van de vele gezegdes die aan Einstein is toebedeeld als het gaat om de definitie van het woord waanzin: ‘Hetzelfde blijven doen en andere resultaten verwachten’.

De vraag is op wie wachten we? Wie is aan zet? ‘Iedereen’ is het meest logische antwoord, maar dat verzandt in op elkaar wachten en naar elkaar kijken. Daarom stel ik voor dat we met Sarah het voortouw nemen! Onze vakmensen zijn de sleutelpersonen die het verschil maken. Twijfel je? Zoek je medestanders? Wil je een stap zetten? Kom dan naar het Huis van Sarah, want ik weet zeker dat je met veel energie elke uitdaging aan gaat en elke stap zet!

Sven Asijee
Directeur Wij Techniek

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

Goed nieuws, op woensdag 14 juli jl. heeft de Tweede Kamer bijna unaniem meerdere moties aangenomen waardoor nu eindelijk is gewaarborgd dat we serieus met de aerogene besmettingsroute en ventilatie aan de slag gaan.
Het betrof o.a. moties van Geert Wilders (PVV) en Jan Paternotte (D66) over het geven van prioriteit aan ventilatie als basismaatregel, het beter informeren van de Nederlander over wat men zelf kan doen qua ventilatie en (last but not least) het opnemen van een vierde ‘open raam’ icoontje bij de corona persconferenties van Rutte en De Jonge. Laten ze dit in Duitsland nu al meer dan een jaar dit doen.
Tijdens het debat beloofden Rutte en De Jonge om alsnog het beleid aan te passen en om serieuzer in te zetten op preventie met verbeterde ventilatie. Rutte zei het als volgt: “Het is in de kern: zorg voor frisse lucht. We zijn aan het uitwerken hoe je dat precies doet... We gaan daar wel degelijk verder mee aan de slag. We zullen dat toevoegen aan het bordje bij de persconferentie, als vierde icoontje.”
En dan een paar dagen later hoor je Rutte zeggen: “Blijf thuis werken en open iedere ochtend even 15 minuten de deuren en de ramen voor voldoende ventilatie.” Deze opmerking raakt kant noch wal. Dit stamt namelijk van vroeger om vochtschimmels te voorkomen. Niet erg hoor dat hij weinig verstand van ventilatie heeft en zijn collega’s hoogstwaarschijnlijk nog minder. Ik ben namelijk al heel blij om te horen dat eindelijk ventilatie mee wordt genomen als beschermingsmaatregel tegen Corona en andere (toekomstige) virussen. Ventileren haal je niet als een blikje fris uit de koelkast maar is een werkwoord. Je dient dit dan ook constant te blijven doen. Misschien toch handig als de overheid eens gaat luisteren naar de adviezen van gerenommeerde organisaties zoals de TVVL, ISSO, VCCN en uiteraard Binnenklimaat Nederland of eens een kijkje gaat nemen op de websites
www.gezondbinnen.nl of
www.binnenklimaattechniek.nl.

Wouter Wijma, Voorzitter Binnenklimaat Nederland

Water neemt de weg van de minste weerstand. Bij grote verwarmingscircuits met een overeenkomstige hoge warmtebehoefte, zoals bij vloerverwarming, krijgen delen daardoor niet genoeg water, vooral als ze ver van de pomp verwijderd zijn. Over het algemeen zal bij niet goed waterzijdig inregelen zowel het comfort als de efficiency van het systeem lager zijn. Als het systeem hydraulisch uitgebalanceerd is, wordt dit voorkomen. Dit kan tot ca. 15% aan energiegebruik schelen, met dito voordelen op de energierekening, lagere CO2 uitstoot én vooral een hoger comfort.
Een effectieve methode in een systeem met radiatoren is het toepassen van thermostatische radiatorventielen. Als er geen warmtebehoefte is, zal deze de toegang naar de radiator blokkeren. Maar als er één ventiel sluit, leidt dit automatisch tot meer debiet via de andere ventielen. Zorg er dus voor dat het héle systeem voorzien is van thermostatische ventielen.
Daarnaast is het belangrijk dat de volumestroom is afgestemd op de voor het ruimte/verwarmingslichaam benodigde hoeveelheid energie. Hiervoor worden veelal geda instelbare onderblokken en/of strangregelventielen toegepast. De meeste van deze ventielen zijn statisch, ofwel op vollast ingesteld. Maar in de praktijk zijn de omstandigheden vrijwel altijd wisselend. Verwarming in een gebouw vraagt altijd een dynamisch systeem. Bij een wijziging van buitentemperatuur, bezetting, gewenste ruimtetemperatuur, zonnestraling etc., leidt dit gelijk tot meer of minder debiet in delen van het systeem. Dit beïnvloedt dan weer de drukverdeling in het systeem, waardoor de warmteafgiften niet meer overeenkomen met de gewenste afgifte. Toepassing van dynamische ventielen zorgt voor een constant debiet onafhankelijk van de drukval over het ventiel en is daarmee de energetisch beste oplossing.
Goed waterzijdig inregelen is essentieel, dit levert niet alleen een beter comfort op, maar zorgt ook voor een lager energiegebruik!

Diem Kemper, Director Product Marketing Flamco, namens de sectie Distributie & Afgiftesystemen van de Nederlandse Verwarmingsindustrie

Onze dagen, het werk, de contacten. Ja, zelfs in veel gevallen in ons zaken doen: alles is en verloopt anders sinds Covid-19 wereldwijd haar intrede heeft gedaan. Inmiddels een jaar lang wordt ons leven min of meer gestuurd door de dagelijkse statistieken van besmettingen en ziekenhuisopnames. In verschillende bedrijfstakken staat het water aan (of over?) de lippen. In andere bedrijfstakken is de Covid-impact minder ernstig. Sommige floreren zelfs. Een bijzondere tijd met tegenstellingen en sentimenten. Een tijd waarin ook bijzondere maatregelen en keuzes worden gemaakt. Niet wetend hoe lang de huidige situatie er nog is of een andere (betere?) situatie komt.
De maatschappelijke rekening is hoog en groeit dagelijks. Economisch, sociaal en emotioneel. Een rekening waarmee wij allemaal geconfronteerd worden. Een confrontatie waarop ons oer-brein reageert in: ‘Flight (vluchten), Fight (vechten) of Freeze (bevriezen)’. Meestal is een eerste menselijke reactie op bedreigingen van de business: de schade beperkt houden. Dit door kosten te reduceren en alle niet noodzakelijk geachte activiteiten stop te zetten. Dus ook de innovatie, marketing en communicatie van de organisatie. Te begrijpen als je omzet en winst wegvallen. Verstandig? Wel als de financiële nood zo groot is dat het niet meer anders kan. Dan is het Leiden in last en alle hens aan dek. Of juist ‘over boord’, net als alle ballast. Op hoop van zegen doorgaan, wellicht tegen beter weten in: Flight, Fight, Freeze?
Laten we aan dit rijtje een ‘Face’ (onder ogen zien) toevoegen. Ik verwacht namelijk dat de economie en zakendoen er post-corona behoorlijk anders uit gaan zien. Ook in en voor onze sector. En daar kun je maar beter op voorbereid zijn. Bijvoorbeeld door de huidige situatie en die van straks, onder ogen te zien. Face de realiteit en onderneem vanuit visie en strategie je acties.

Maarten van der Boon, maarten@novitek.nl
Vanuit zijn bedrijf Novitek helpt Maarten technische bedrijven in organisatiestrategie, innovatie en communicatie

Data is de heilige graal van de nieuwe economie. Data is king. De technologische voortuitgang brengt ons mensen veel positiefs. Maar er is zeker ook een keerzijde. In het onderwerp Smart Systems of Internet of things komen beide kanten van de data-medaille elkaar scherp tegen.
Alles om ons heen wordt smart. Slim. Intelligent. Adaptief. Wereldwijde multinationals als Cisco, Google, Apple snappen het als geen ander. Social companies als Facebook, Twitter en LinkedIn leveren het bewijs. Wie data heeft, heeft de klant. Nou ja, niet alleen het hebben van data: ook het kunnen analyseren en profilen hoort daarbij. En slimme systemen helpen hier een handje aan mee. Nieuwe verdienmodellen ontstaan. Op slimme wijze worden afnemers zelf ‘het product’ in de door henzelf afgenomen dienst.
In de data-economie die ontstaat, is het een boeiende vraag: wie is eigenaar van de data? In eerste instantie ben ik geneigd te zeggen dat de ‘producent’ van data de eigenaar is. Toch wordt het anders wanneer je bij het aangaan van een nieuw energiecontract een slimme thermostaat (ter waarde van €299) cadeau krijgt. Voor wat, hoort wat. Toch?
In de alsmaar voortsnellende technologische ontwikkelingen lijkt er geen plaats te zijn voor een fundamentele ethische discussie. Goede initiatieven zijn vaak druppels op een gloeiende plaat. Dat Google met NEST op geraffineerde wijze nog dieper in ons leven penetreert is marketing. De quick-wins van een lagere energienota maakt ons blind. Dat onze blauwe vriend de jaarlijkse belastingopgave al voor 90% invult, bestempelen we gemakshalve als klantvriendelijk. En dichterbij: gebruikt u de data van uw klanten?
Het (vrij) delen van data is als het geven van geld aan een wereldvreemde; in de hoop of het vertrouwen dat hij of zij er iets goeds mee doet. En we accepteren dit met het grootste gemak.

Maarten van der Boon, maarten@novitek.nl
Vanuit zijn bedrijf Novitek helpt Maarten technische bedrijven in organisatiestrategie, innovatie en communicatie

Ondernemers in de bouwketen zijn positiever dan aan het begin van de coronacrisis. Vooral installatiebedrijven zijn optimistisch. De werkvoorraad in deze sector steeg naar 10 maanden, 10% van de sector verwacht een omzetstijging en 75% verwacht zelfs het personeelsbestand uit te breiden in de komende maanden. Dit blijkt uit de Monitor Bouwketen najaar 2020, uitgevoerd door het Economisch instituut voor de Bouw.

De cijfers zijn opvallend, want aan het begin van de coronacrisis hield nog bijna 40% rekening met een omzetdaling. Ondernemers blijven wel onzeker over de ontwikkelingen op de langere termijn. Wat is de impact van de stikstofproblematiek, de economische crisis en het nieuwe kabinet?
Terechte vragen, maar de uitdagingen in onze samenleving doen voorlopig nog wel een beroep ons. Klimaat, energietransitie, innovaties, digitalisering. De toekomst begint elke dag opnieuw. En de techniek hebben is een onderdeel van die toekomst zijn.

Maar wij zijn ook een onderdeel van de toekomst van jonge vakmensen. Regelmatig wordt een oproep gedaan om de deuren te openen voor beginnende vakmensen om stage te kunnen lopen. Met als inzet: leren, leren werken en je thuis gaan voelen in een sector. En in alle hectiek en de bijzondere manier van werken in deze coronatijden vraagt dat veel van de werkgevers, de werknemers, de scholen en de leerlingen. Toch vraag ik u allen om toch zoveel mogelijk de deuren te openen. Want we hebben deze jonge gedreven vakmensen nodig. En waar wij kunnen ondersteunen, laat het ons weten! En waar u tegen drempels oploopt, laat het ons weten.

Ik weet dat vele jongeren worstelen met hun toekomst; sommigen praten zelfs over een verloren generatie als men het over zichzelf heeft. Daar kunnen wij het verschil in maken. Laten we met elkaar ervoor zorgen dat dit de meest maatschappelijk betrokken generatie wordt die onderdeel is van een duurzame toekomst.

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

We zijn op weg naar de verkiezingen van de Tweede Kamer in 2021. Het kan u bijna niet ontgaan zijn. Nieuwe partijleiders staan op. Verrassende nieuwe kandidaten op de lijst. En de eerste verkiezingsprogramma’s zijn al verschenen; vol goede voornemens en plannen.

Zelf probeer ik in de gaten te houden wat al die plannen betekenen voor onze sector. Eén ding staat vast. Corona en de gevolgen van de pandemie bepalen de toon. Maar de erkenning voor vakmanschap lees ik ook terug! En dat is mooi. Want één ding is helder: de technische beroepen zijn pandemie-bestendig én recessieproof. Dat zien we ook terug in de plannen. Klimaat, verduurzaming en gasloos zijn de termen die ik lees. Er ligt ambitie, maar ook urgentie.

Door de coronacrisis staan de zorg en het onderwijs echter ook in de schijnwerpers. En ook daar spelen we als sector een belangrijke rol in. Geen topzorg zonder de goede technische infrastructuur. E-health en zorg op afstand kunnen niet zonder techniek. En als we denken aan het onderwijs heeft de inzet op hybride vormen een appel gedaan op de technische infrastructuur van de scholen op alle niveaus. We zijn profs geworden in het boeien van studenten en leerlingen op afstand. En die kracht ligt bij docenten, maar ook bij de mogelijkheden van techniek.

Dus in de komende maanden van debatten, politici die naar elkaar wijzen, cijfers, prioriteiten en opiniepeilingen, hoop ik dat we blijven nadenken over de dag van morgen heen. Durven denken in kansen. En dat we naast klappen voor de helden in de zorg en het onderwijs óók onze vakmensen in de techniek blijven waarderen.

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

De installatiebranche is volop in beweging. Rapporten als RADAR, CONNECT2025 en SCENARIO2040 schetsen een veelbelovende toekomst met een toonaangevende rol voor de techniek. We zijn goed op de hoogte van wat er op onze sector afkomt en hebben de sleutel in handen bij het verduurzamen van de samenleving. Het zijn grootse visies en vergezichten over hoe we de uitdagingen van morgen tegemoet moeten treden. Maar om onze dromen tot leven te laten komen, is meer nodig dan alleen papier. Inspiratie. Uit je comfortzone. Actie en reactie. Reflectie. En dat is waar het Huis van Sarah voor mij voor staat.

Met het Huis van Sarah brengen we de papieren werkelijkheid tot leven. Het is een directe vertaling van de toekomstverkenningen en de dromen die we hebben. Met dit multimediale programma dat door het land toert, willen we vakmensen van nu en van morgen inspireren. Zij maken tenslotte het verschil. Het Huis van Sarah laat je stilstaan bij de vraag: ‘wie ben ik en wat doe ik om mijn talenten in te zetten voor een betere wereld?’ Het gesprek moet gevoerd worden over wie we als branche zijn, en wie we willen zijn.

We staan als branche en als individuele vakmensen voor een transitie. Welke bijdragen willen wij leveren aan maatschappelijke uitdagingen? Durven wij de handschoen op te pakken? Durven we voorop te lopen? Er is nu lef nodig om hierover het echte gesprek met elkaar aan te gaan. Dit doe je in het Huis van Sarah. Laat je prikkelen, verwonderen en inspireren om zo jouw dromen en die van de branche tot leven te laten komen. Want de sleutel is in handen van de techniek. Wij lopen voorop! Loop jij met ons mee?

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

Tim Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]